Cổ phiếu là gì? 7 điều cần lưu ý trước khi đầu tư cổ phiếu

Cổ phiếu là gì?

Theo khoản 1 Điều 121 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ phiếu được giải thích như sau:

Khi nắm giữ cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông và đồng thời là một phần chủ sở hữu của công ty. Tỷ lệ sở hữu của mỗi cổ đông được xác định bởi số lượng cổ phiếu mà họ có so với tổng số cổ phiếu của công ty đang lưu hành.

Ví dụ: Nếu một công ty có tổng cộng 100 cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường và bạn nắm giữ 4 cổ phiếu của công ty đó, tỷ lệ sở hữu của bạn trong công ty sẽ là 4%. 

Các cách phân loại cổ phiếu

Hiện nay, cổ phiếu thường được phân loại dựa trên ba tiêu chí khác nhau như quyền lợi cổ đông, tình trạng phát hành và hình thức.

Theo quyền lợi cổ đông

Dựa trên khái niệm cổ phiếu, tài sản này được chia thành hai loại:

• Cổ phiếu phổ thông

Đây là loại cổ phiếu phổ biến nhất và thường được công ty phát hành để huy động vốn. Cổ đông có quyền biểu quyết trong các quyết định của công ty trong các cuộc họp cổ đông và có thể nhận được cổ tức.

Tuy nhiên cổ tức không được đảm bảo và có thể thay đổi theo hoạt động kinh doanh của công ty. Cổ đông không được rút vốn trực tiếp, mà chỉ có thể chuyển nhượng, tặng hoặc thừa kế các phần vốn mà họ đã đóng góp.

• Cổ phiếu ưu đãi

Loại cổ phiếu này thường có một số lợi ích đặc biệt hơn so với cổ phiếu phổ thông, như quyền nhận cổ tức cố định với mức ổn định và ưu tiên khi trả cổ tức so với cổ phiếu phổ thông. 

Tuy nhiên, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi thường không có quyền biểu quyết trong các quyết định của công ty và có thể không nhận được lợi ích từ tăng trưởng giá cổ phiếu như cổ đông nắm giữ cổ phiếu phổ thông.

Theo tình trạng phát hành

• Cổ phiếu được phép phát hành: Là số cổ phiếu mà công ty được phép phát hành theo quy định trong điều lệ.
• Cổ phiếu đã phát hành: Là số cổ phiếu đã thực sự bán ra cho cổ đông.
• Cổ phiếu quỹ: Là số cổ phiếu mà công ty đã mua lại từ cổ đông trước đó.
• Cổ phiếu đang lưu hành: Là số lượng cổ phiếu đang tồn tại và sở hữu bởi cổ đông.

Theo hình thức 

• Cổ phiếu ghi danh: Tên và thông tin của chủ sở hữu được ghi chính xác trong quy định của công ty phát hành.
• Cổ phiếu vô danh: Không có tên chủ sở hữu được ghi trong quy định, thường được giao dịch ẩn danh thông qua các hệ thống lưu ký chứng khoán.

3 điều kiện cần tuân thủ để phát hành cổ phiếu

Để được phát hành cổ phiếu, công ty cần đáp ứng 3 điều kiện như sau:

• Thứ nhất, vốn điều lệ theo mức quy định đạt trên 10 tỷ đồng tại thời điểm đăng ký phát hành cổ phiếu.
• Thứ hai, doanh nghiệp thu được lãi trong năm trước và không lỗ lũy kế để đảm bảo sự ổn định và tính khả thi của kế hoạch phát hành.
• Thứ ba, công ty cần trình bày hình thức phát hành cổ phiếu và kế hoạch sử dụng vốn cho Đại hội đồng cổ đông và được thông qua. Kế hoạch này cần phải minh bạch, có tính khả thi và hợp lý.

Đọc thêm: Phát hành cổ phiếu lần đầu IPO là gì?

Cách xác định giá trị cổ phiếu

Giá trị cổ phiếu thường thay đổi ở mỗi giai đoạn, thời điểm, phản ánh tình hình hiện tại và triển vọng tương lai của công ty. Cách xác định giá trị cổ phiếu cũng tùy vào từng bối cảnh cụ thể của thị trường và doanh nghiệp. 

Mệnh giá (Par Value)

Mệnh giá là giá trị tối thiểu mà một cổ phiếu có thể được bán ra khi công ty phát hành nó. Mặc dù mệnh giá cung cấp một con số cơ bản, nhưng thường không phản ánh giá trị thực của cổ phiếu trên thị trường.

Giá trị sổ sách (Book Value)

Giá trị sổ sách của một cổ phiếu là giá trị tài sản của công ty trừ đi nợ phải trả, chia cho số lượng cổ phiếu đang lưu hành. Nó thường được tính dựa trên bảng cân đối kế toán của công ty và được cập nhật thường xuyên.

Giá trị sổ sách có thể cung cấp một cái nhìn về giá trị cơ bản của cổ phiếu, nhưng không phản ánh mức độ tăng trưởng và tiềm năng của công ty.

Giá trị thị trường (Market Value)

Giá trị thị trường của một cổ phiếu là giá cổ phiếu được giao dịch trên thị trường chứng khoán tại một thời điểm nhất định. Nó phản ánh sự cân nhắc của thị trường về tình hình hiện tại và tiềm năng tương lai của công ty.

Giá trị này ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bao gồm lợi nhuận, doanh số bán hàng, triển vọng và các yếu tố thị trường khác.

Đọc thêm Báo cáo tài chính là gì? Cách phân loại báo cáo tài chính.

4 chỉ số quan trọng khi đầu tư cổ phiếu

Khi đầu tư cổ phiếu, các nhà đầu tư thường quan tâm đến các chỉ số để phân tích, đo lường và đánh giá tiềm năng của cổ phiếu, bao gồm:

• Chỉ số P/E: Tỷ lệ giữa giá cổ phiếu và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu của công ty, dùng để đánh giá xem cổ phiếu có định giá hợp lý hay không.
• Chỉ số EPS: Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu của công ty, cho biết sức khỏe tài chính và tình hình kinh doanh của công ty.
• Chỉ số P/B: Tỷ lệ giữa giá cổ phiếu và giá trị sổ sách của công ty trên mỗi cổ phiếu, dùng để đánh giá giá trị của cổ phiếu so với tài sản của công ty.
• Chỉ số DPR: Tỷ lệ giữa số tiền cổ tức đã trả và lợi nhuận sau thuế của công ty, qua đó đánh giá khả năng trả cổ tức của công ty.

7 điều cần lưu ý trước khi đầu tư cổ phiếu

Trước khi bắt đầu đầu tư vào cổ phiếu, có một số điều quan trọng mà bạn cần lưu ý:

• Xây dựng quỹ dự phòng đủ lớn có thể giúp bạn đối phó với những tình huống khẩn cấp hoặc khó khăn tài chính trong tương lai.
• Chọn công ty mở tài khoản đáng tin cậy để mở tài khoản giao dịch cổ phiếu, đảm bảo an toàn và hỗ trợ tốt trong quá trình giao dịch.
• Tìm hiểu và tính toán các chi phí thuế và phí giao dịch mua bán cổ phiếu để chủ động trong tình huống thu nhập từ chứng khoán tăng lên.
• Lựa chọn kỹ lưỡng các hình thức đầu tư. Cân nhắc các yếu tố như thời gian đầu tư, mức độ rủi ro và lợi nhuận để chọn đúng loại đầu tư phù hợp với mục tiêu và tình hình tài chính của bạn.

• Luôn tuân thủ pháp luật và không thực hiện mọi hành vi bị nghiêm cấm trong giao dịch cổ phiếu để tránh rủi ro pháp lý và mất vốn không đáng có.
• Nắm vững các chỉ số tài chính quan trọng như lợi nhuận trên cổ phiếu, vốn hóa thị trường và tỷ số lợi nhuận trên vốn sở hữu để đánh giá hiệu suất và tiềm năng của công ty.
• So sánh tiềm năng lợi nhuận và rủi ro để chọn ra những hình thức đầu tư tiềm năng và phù hợp với mục tiêu của bản thân.

Bài viết đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm “cổ phiếu là gì” cùng các chỉ số quan trọng khi đầu tư cổ phiếu. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng thông tin về tài chính và cổ phiếu là tiền đề giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả và định hình mục tiêu tài chính của bản thân trong tương lai.