Hyperliquid: “Bãi săn” mới của cá voi và thợ săn thanh lý
"Cá voi" tìm khán giả trên Hyperliquid
Hyperliquid – sàn giao dịch phái sinh phi tập trung trên blockchain Layer-1 HyperEVM, đang trở thành sân chơi mới cho các trader nhờ tốc độ nhanh và khả năng mở rộng cao.
Chỉ sau thời gian ngắn ra mắt, Hyperliquid đã vươn lên top đầu trong lĩnh vực phái sinh phi tập trung, với khối lượng giao dịch hàng ngày chỉ đứng sau các nền tảng lớn như Uniswap, Raydium và Meteora.
Hyperliquid từng cho phép trader sử dụng đòn bẩy lên đến 50x – mức khuếch đại lợi nhuận (hoặc thua lỗ) hấp dẫn, đặc biệt với các “cá voi” sở hữu nguồn vốn khổng lồ. Những lệnh giao dịch hàng trăm triệu USD từ nhóm trader cá voi không chỉ làm biến động thị trường mà còn trở thành tâm điểm theo dõi của cộng đồng, do các giao dịch trên sàn đều được công khai theo thời gian thực.
Điều này cũng vô tình tạo ra những "cuộc đấu" ly kỳ giữa trader và cộng đồng – nơi cá voi có thể bị "săn" ngay trước mắt công chúng.
Chính Hyperliquid cũng không ngần ngại tuyên bố sự khác biệt của mình: “Khi một cá voi short hơn 450 triệu USD BTC và muốn có khán giả công khai, họ chỉ có thể làm trên Hyperliquid”. Tuy nhiên, hệ quả là sàn cũng trở thành mục tiêu cười cợt vào những thời điểm thua lỗ do cơ chế thanh lý của mình.
Hyperliquid: Săn hoặc bị săn
Lỗ 4 triệu USD vẫn lạc quan
Ngày 12/03/2025, một trader bí ẩn (ví “0xf3f4”) đã mở vị thế long ETH trị giá hơn 300 triệu USD trên Hyperliquid, với mức ký quỹ chỉ 15.23 triệu USDC, tương đương đòn bẩy 13.5x - 19.2x.
Khi giá ETH tăng, trader này có lúc lãi 8 triệu USD, nhưng thay vì chốt lời, người này đã rút 17.09 triệu USDC, khiến mức ký quỹ giảm mạnh và kéo giá thanh lý lên 1,839 USD/ETH. Khi giá ETH giảm xuống mức này, vị thế bị thanh lý tự động, nhưng nhờ đã rút tiền từ trước, trader vẫn lãi 1.86 triệu USD.
Bên chịu thiệt hại trong sự kiện này là Hyperliquid. Khi vị thế của cá voi bị thanh lý, hệ thống không đủ thanh khoản để hấp thụ khối lượng lớn, buộc vault Hyperliquidity Provider (HLP) can thiệp để mua lại 160,234 ETH ở mức 1,839 USD/ETH (tổng giá trị khoảng 286 triệu USD) để ổn định nền tảng.
Tuy nhiên, áp lực bán mạnh từ việc thanh lý tiếp tục khiến giá ETH giảm còn 1,814 USD/ETH, khiến vault HLP chịu khoản lỗ 25 USD/ETH, tương đương tổng thiệt hại 4 triệu USD. Những người tham gia vault HLP phải chia nhau khoản lỗ này.
Trước những cuộc bàn luận của cộng đồng, Hyperliquid nhanh chóng lên tiếng:
“Nền tảng không bị tấn công hay bị lỗi gì cả. Chỉ là lãi/lỗ (PNL) của người dùng này chỉ nằm trên mặt giấy, và khi người này thực hiện rút tiền, mức ký quỹ giảm xuống dẫn đến việc bị thanh lý vị thế. Người dùng lãi 1.86 triệu USD còn HLP lỗ 4 triệu USD trong 24 giờ qua. Tổng PNL của HLP vẫn ở mức khoảng 60 triệu USD. Chúng tôi xin nhắc lại: HLP không phải chiến lược không có rủi ro”.
Ảnh hưởng từ vụ việc này không nhỏ. Theo dữ liệu của Dune Analytics, ngay trong ngày 12/3/2025, Hyperliquid ghi nhận dòng tiền rút ròng lên đến 166 triệu USD. Token HYPE của sàn cũng giảm từ 14 USD xuống dưới 13 USD sau sự kiện thanh lý.
Dù đối mặt nhiều biến động, Hyperliquid vẫn ghi nhận khối lượng giao dịch ấn tượng. Tính đến ngày 12/3/2025, nền tảng đang xử lý khoảng 180 triệu USD giá trị giao dịch mỗi ngày, với tổng khối lượng giao dịch hợp đồng vĩnh cửu vượt mốc 1,000 tỷ USD vào cuối tháng 2/2025.
“Xây dựng tài chính phi tập trung thực sự xứng đáng, dù nó khó gấp 10 lần”, Jeff Yan – nhà sáng lập Hyperliquid, lạc quan.
... Nhưng sau đó siết đòn bẩy
Sau khi thua lỗ 4 triệu USD, Hyperliquid lập tức điều chỉnh chính sách đòn bẩy, trong đó đòn bẩy cho BTC giảm từ 50x xuống 40x, và đòn bẩy cho ETH giảm từ 50x xuống 25x. “Chúng tôi sẽ tăng yêu cầu ký quỹ duy trì cho các vị thế lớn. Điều này giúp tạo thêm vùng đệm cho các trường hợp thanh lý quy mô lớn”, sàn giải thích.
Bên cạnh đó, từ ngày 15/3/2025, sàn quy định trader phải giữ ít nhất 20% tài sản thế chấp với một số vị thế nhất định, đặc biệt khi rút vốn khỏi lệnh đang mở. Theo Hyperliquid, đây là biện pháp giúp “giảm tác động hệ thống khi các vị thế lớn bị đóng đột ngột”.
Sự kiện nhanh chóng thu hút sự chú ý của nhiều nhân vật lớn trong ngành. Ben Zhou – CEO Bybit, nhận xét về khoản lỗ 4 triệu USD bằng một từ “tàn bạo”.
Zhou cho rằng cả CEX lẫn DEX đều đối mặt rủi ro từ giao dịch đòn bẩy cao. Tuy nhiên, thay vì giảm đòn bẩy, giải pháp tối ưu hơn có thể là một cơ chế hạn chế rủi ro động – nghĩa là tự động giảm đòn bẩy khi vị thế tăng.
“Tôi thấy Hyperliquid đã giảm đòn bẩy chung – đây là một hướng tiếp cận, và có lẽ hiệu quả nhất. Nhưng điều này cũng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, vì người dùng luôn muốn đòn bẩy cao hơn”, Ben Zhou nhận định. Ông cũng cho rằng DEX có thể cần áp dụng các công cụ giám sát kiểu CEX để kiểm soát hành vi thao túng thị trường.
Khi thị trường trở thành chiến trường
Ngày 16/03/2025, Hyperliquid lại tiếp tục gây chú ý khi một cá voi mở vị thế short BTC trị giá 520 triệu USD, đòn bẩy 40x.
Với vị thế này, chỉ cần giá BTC chạm mốc 85,561 USD – nghĩa là tăng nhẹ 1.75% so với giá vào lệnh (83,898 USD), cá voi sẽ bị thanh lý. Để duy trì vị thế, cá voi đã nạp 17.82 triệu USDC làm tài sản thế chấp trong ba ngày.
Giá trị vị thế quá lớn cùng danh sách lệnh công khai của Hyperliquid đã tạo tiền đề cho một cuộc "săn cá voi" có tổ chức. Trader ẩn danh Cbb0fe kêu gọi cộng đồng đẩy giá BTC lên trên mức thanh lý của cá voi. “Anh em nào vốn lớn muốn săn con cá này thì inbox, team đã sẵn sàng và có kha khá tiền rồi”, Cbb0fe viết.
Lời kêu gọi lan truyền nhanh chóng, với việc Cbb0fe tuyên bố huy động được hàng chục triệu USD. Một số tin đồn thậm chí đề cập sự góp mặt của Justin Sun và Eric Trump, nhưng không có bằng chứng xác thực.
Hiệu ứng cuộc “săn cá voi” diễn ra gần như tức thì. Vài phút sau lời kêu gọi, giá BTC bật tăng 2.5% lên mức 84,583 USD, áp sát mức thanh lý. Nhưng cá voi không phải "tay mơ".
Người này nhanh chóng giảm lệnh mua BTC (được đặt trước đó) để hạn chế áp lực mua, đồng thời nạp thêm 5 triệu USDC, nâng giá thanh lý lên 86,088 USD, bảo toàn vị thế và vô hiệu hóa đợt tấn công đầu tiên. Dù cá voi không bị ép đến cháy tài khoản, cộng đồng được chứng kiến một cuộc đấu gây cấn.
Ngày 19/3/2025, danh tính cá voi cũng dần lộ diện. Theo đó, ví cá voi này được liên kết với một tài khoản DeBank và tài khoản X có tên @qwatio, và tên hiển thị mới được đổi thành MELANIA.
Tài khoản này được lập từ năm 2014, cho thấy người này đã ở lâu năm trong thị trường. Cá voi thậm chí mở thêm vị thế long 5x đối với token MELANIA – memecoin liên quan Melania Trump.
Sau 3 ngày "đấu trí", cá voi đã đóng toàn bộ vị thế short BTC trị giá 520 triệu USD, thu về lợi nhuận từ 4 triệu đến 9.46 triệu USD. Ngay sau đó, cá voi chuyển sang "gom" ETH và LINK, tiếp tục hành trình giao dịch bí ẩn.
Mọi thứ vẫn chưa dừng lại khi "thám tử" on-chain ZachXBT bất ngờ cáo buộc cá voi này lừa đảo và đang giao dịch bằng tiền ăn cắp. Đến ngày 20/3/2025, ZachXBT tuyên bố đã lần ra danh tính cá voi bí ẩn.
Theo ZachXBT, cá voi này chính là William Parker – một hacker người Anh từng mang tên Alistair Packover trước khi đổi danh tính. “Anh ta từng ngồi tù vì gian lận nhưng vẫn chưa chừa - vẫn tiếp tục cờ bạc và kiếm tiền bằng những cách mờ ám”, ZachXBT viết.
ZachXBT cho biết William Parker từng bị bắt vào năm 2023 với cáo buộc lừa đảo 1 triệu USD từ hai sòng bạc. Cái tên này cũng từng xuất hiện trên truyền thông nhiều năm trước với hàng loạt cáo buộc liên quan đến hack và đánh bạc.
Một người từng nhận tiền thanh toán từ ví của cá voi này đã cung cấp số điện thoại của William Parker cho ZachXBT. Ngoài ra, các địa chỉ ví liên quan đến William Parker cũng từng nhận tiền từ những vụ phishing on-chain trước đây.
"Châu chấu đá xe" trên sàn DEX?
Theo Markus Thielen từ 10x Research, tính minh bạch của các sàn DEX phái sinh như Hyperliquid đang tạo ra một xu hướng mới: những nhóm trader nhỏ lẻ có thể hợp lực để đẩy giá thị trường đến mức thanh lý của cá voi.
"Săn stop-loss giờ đây không còn là đặc quyền của nhà tạo lập thị trường hay quỹ lớn. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia", Markus Thielen nhận xét. Vụ việc này gợi nhớ cú short squeeze lịch sử của GameStop năm 2021, khi cộng đồng trader nhỏ lẻ trên Reddit hợp sức đẩy giá cổ phiếu lên cao, buộc các quỹ đầu cơ cắt lỗ hàng tỷ USD.
Dù vậy, một số người nghi ngờ các cá voi đang cố tình lộ điểm yếu để tạo hiệu ứng giá tăng. "Đây có thể là chiến thuật hiếm thấy, khi cá voi tự đặt bẫy thanh lý để kích hoạt một cú pump. Rất có thể họ đã có sẵn một vị thế long lớn để hưởng lợi từ đợt tăng giá này", Josh Man – trader quỹ phòng ngừa rủi ro với 100,000 người theo dõi trên X, nhận định.
Dù đây là "cuộc săn" cá voi thực hay màn kịch có tính toán, những sự kiện gần đây trên Hyperliquid cho thấy, khi dữ liệu on-chain ngày càng minh bạch, bất kỳ ai cũng có thể tận dụng thông tin để xoay chuyển cục diện thị trường.
Đọc thêm: Crypto whale là gì? Sức ảnh hưởng của cá voi trong crypto