ZachXBT là ai? Điều tra viên “không tên” trong crypto
ZachXBT là ai?
ZachXBT là một thám tử, nhà phân tích on-chain trên mạng xã hội X, chuyên vạch trần những cá nhân/tổ chức lừa đảo trong thị trường crypto.
Cộng đồng thường ví ZachXBT như Conan, bởi riêng kỹ năng và tư duy của một mình anh đã điều tra, phá giải hơn 200 vụ lừa đảo hàng chục triệu USD. Thậm chí, anh cũng có những lần hỗ trợ FBI để điều tra và thu hồi số tiền bị đánh cắp trong thị trường crypto.
Tuy nhiên, danh tính ngoài đời của ZachXBT hiện vẫn là một ẩn số, dù cho tài khoản X đã có hơn 600,000 người theo dõi, gần như không một ai biết về vẻ ngoài cũng như tên tuổi của anh. Thứ thông tin ít ỏi về ZachXBT, đó là tên thật - Zachary, xuất hiện trong một đơn kiện tụng giữa anh và Jeffrey Huang.
Ngoài ra, trong một bài tweet vào năm 2022, ZachXBT đã nói rằng chỉ duy nhất một mình anh thực hiện việc phân tích, điều tra và vận hành tài khoản X, mà không hề có sự trợ giúp từ người thứ hai.
Một số vụ án nổi bật của ZachXBT
Cuộc chiến giữa hai ông lớn mạng xã hội: ZachXBT và Jeffrey Huang
Jeffrey Huang là nhà đầu tư nổi tiếng trong thị trường NFT khi sở hữu số lượng BAYC lên tới hơn 81 NFT (tương đương 729 ETH), thuộc top đầu “cổ đông" của dự án NFT lớn nhất hiện nay. Và cộng đồng crypto thường quen thuộc Jeffrey với tên gọi Machi Big Brother.
Câu chuyện bắt đầu vào tháng 6/2022, ZachXBT đăng tải về những nghiên cứu và điều tra nhắm thẳng vào Machi Big Brother có liên quan tới 10 dự án rug pull, trong giai đoạn từ 2017 tới 2021. Dưới đây là tóm tắt về bài điều tra 10 dự án rug pull của ZachXBT liên quan tới Machi Big Brother:
Dự án 1 - Mithril (MITH): Là dự án do Jeffrey thành lập. Trong bản nghiên cứu, ZachXBT nghi vấn đội ngũ Mithril ý định “xả” token MITH ngay từ đầu, khi số token private sale mở khoá 70% tại thời điểm TGE. Và sau thời điểm TGE 3 tháng, số token dành cho đội ngũ Mithril được mở khoá 100%, thì token MITH chứng kiến một cú sập mạnh.
Dự án 2 - Formosa Finance (FMF): Là dự án Jeffrey cố vấn và đã gọi vốn thành công 23 triệu USD (44,000 ETH) vào năm 2018. Theo ZachXBT, sau khi gọi vốn, Jeffrey rút số tiền đầu tư của Formosa với 4,900 ETH, dù cho không thuộc đội ngũ dự án.
Tiếp theo đó, Jeffrey sử dụng số tiền để gian lận và niêm yết token MITH trên sàn Binance thông qua chương trình *The Community Coin. Tuy nhiên, kế hoạch bị Binance phát hiện và MITH không được niêm yết. Dự án Formosa lại bị vứt bỏ bởi số tiền gọi vốn đã bị Jeffrey rút.
*The Community Coin là chương trình cộng đồng sử dụng token BNB để voting cho dự án niêm yết tiếp theo. Vào mùa 8, sau khi phát hiện gian lận từ Mithril, Binance quyết định niêm yết dự án Polymath (POLY).
Dự án 3 - Machi X: Là dự án do Jeffrey thành lập vào cuối năm 2018, nhưng lại không thể gọi vốn do lùm xùm xung quanh Formosa và Mithdrill. Lúc này, ZachXBT đã liên lạc với các quỹ và nhà đầu tư thiên thần đã tham gia hai dự án trên và thắc mắc tại sao họ không kiện Jeffrey. Tuy nhiên, những người này đều đáp trả rằng Jeffrey là một nhân vật lớn tại Đài Loan và không muốn gặp phải phiền phức khi kiện.
Dự án 4 - Cream Finance: Là dự án do Jeffrey fork từ Compound Finance. Theo bản báo cáo của ZachXBT, Jeffrey là người đằng sau “tự hack" dự án tới ba lần cùng số tiền hơn 192 triệu USD, sau đó chỉ đền bù người dùng với 100 triệu USD.
Dự án 5 - Wifey Finance: Là dự án được fork từ Yearn Finance. Điểm khiến ZachXBT chú ý là đội ngũ dự án ẩn danh, nhưng Jeffrey là một trong bốn thành viên đầu trong Discord của Wifey Finance. Sau khi một nguồn vốn của Wifey chuyển cho 4 thành viên đầu tiên trong Discord, Wifey Finance bị đội ngũ bỏ rơi.
Dự án 6 - Swag Finance: Là dự án thành lập bởi Jeffrey và ra mắt token SWAG vào tháng 10/2020. Tuy nhiên, chỉ 1 tháng tiếp theo, token SWAG được sử dụng để thế chấp tại dự án Cream Finance mà chưa có sự chấp thuận từ cộng đồng Swag Finance. Và trong vài ngày thế chấp tại Cream, SWAG giảm 97% giá trị.
Dự án 7 - Mith Cash: Là dự án stablecoin của Mithril. Chỉ sau 2 ngày ra mắt, Mith Cash có TVL chạm mức 1.3 tỷ USD. Tuy nhiên tương tự như UST của Luna, Mith Cash sau đó chứng kiến một cú sập lớn và Jeffrey thuộc một trong những nhà đầu tư đầu tiên của Mith Cash.
Dự án 8 - Typhoon Cash: Sau vụ việc của Mith Cash, Jeffrey tiếp tục tham gia vào dự án Typhoon Cash, được fork từ Tornado Cash. Tuy nhiên, chỉ trong một tuần hoạt động, Typhoon Cash bị hack và bỏ quên ngay sau đó
Dự án 9 - Heroes of Evermore: Vào năm 2021, thị trường crypto xuất hiện các dự án GameFi với cơ chế mở hòm ngẫu nhiên. Do đó, Jeffrey cũng tận dụng và ra mắt Heroes of Evermore, cho phép người chơi mở hòm và có cơ hội nhận NFT loại hiếm. Tuy nhiên, theo ZachXBT, Heroes of Evermore không có tính ngẫu nhiên. Bởi trùng hợp thay, Jeffrey “ngẫu nhiên” sở hữu gần như toàn bộ số NFT hiếm của dự án.
Dự án 10 - Squid DAO: Là dự án của một đội ngũ ẩn danh nhưng vẫn có sự liên hệ mật thiết với Jeffrey, khi ông là người đầu tiên trong Discord của Squid DAO. Dù Jeffrey không liên quan tới Squid DAO, nhưng dự án lại ra đề xuất về việc không hoạt động ngay sau lời nhắn của Jeffrey trên Discord.
Khi bài phân tích của ZachXBT được hoàn thành và đăng tải trên mạng xã hội X, Machi Big Brother đã nhận nhiều sự chỉ trích từ cộng đồng và nhà đầu tư lớn trong thị trường crypto. Giọt nước tràn ly, sáng ngày 17/6/2023, Machi Big Brother nộp đơn lên Tòa án Quận khu vực phía Tây Texas và kiện ZachXBT tội danh bôi nhọ và phỉ báng danh dự.
Khác với Machi, ZachXBT không có tài chính và quyền lực ngoài đời thật. Vì vậy, anh buộc phải kêu gọi sự trợ giúp từ cộng đồng trên trang X, nhằm chống lại vụ kiện của Machi. Hiển nhiên với các đóng góp từ trước của ZachXBT trong thị trường crypto, rất nhiều nhà đầu tư ủng hộ và chuyển cho anh số tiền lớn, chẳng hạn như CZ, Founder Zircuit, Bankless…
Như một cuộc bầu cử, sự ủng hộ của mọi người nghiêng hoàn toàn dành cho ZachXBT, dù cho anh không bất kỳ quyền lực và tài chính. Ngày 14/8/2023, trước dư luận của cộng đồng, báo chí ủng hộ ZachXBT, Machi Big Brother rút đơn kiện khỏi Toà án và chấp nhận “thua cuộc". Theo sau đó, ZachXBT cũng thông báo hoàn phần tiền dư cho những cá nhân đã ủng hộ anh.
Thám tử ZachXBT và băng cướp Lazarus Group
Lazarus Group là nhóm tin tặc khét tiếng tại thị trường truyền thống và cả crypto. Họ đã có những phi vụ nổi tiếng ngoài đời như cướp ngân hàng Bangladesh, tấn công máy chủ tập đoàn Sony Pictures, phát triển virus WannaCry… Và trong thị trường crypto, Lazarus Group tương tự như kẻ phản diện lớn nhất của các dự án, khi đã tấn công vào các dự án như Axie Infinity, Wormhole…
Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, danh tính của Lazarus Group vẫn là ẩn số.
Vào tháng 4/2024, ZachXBT đã thực hiện bài báo cáo phân tích về hành vi tấn công của Lazarus Group trong thị trường crypto từ năm 2020. Anh cho rằng bài phân tích này là công trình lớn nhất năm của anh, bài viết có tên gọi “Lazarus Group đã thành công rửa 200 triệu USD khỏi thị trường crypto như thế nào?”
Trong bài phân tích, ZachXBT chủ yếu sử dụng hai phương pháp là truy vết on-chain và computer forensics (pháp y máy tính) để dò la các cách thức rửa tiền của Lazarus Group. Kết quả là Lazarus Group sử dụng rất nhiều loại hình rửa tiền, nhưng chủ yếu đó là sử dụng những dự án Mixer (Tornado Cash…), sau đó chuyển tiền lên Noones hoặc Paxful để giao dịch P2P.
Ngoài ra, lý do ZachXBT gọi bài phân tích của Lazarus Group là công trình của năm, bởi vì bài viết không chỉ chứng tỏ sự cống hiến của anh trong ngành crypto, mà trong quá trình nghiên cứu ZachXBT đã ngăn chặn và đóng băng thành công 3.4 triệu USD của Lazarus Group.