Còn gì sau mỗi đợt airdrop Layer 2
Trên Ethereum hiện nay đã phát triển rất nhiều hệ sinh thái Layer 2 khác nhau, tuy nhiên, điều này cũng dẫn tới vấn đề bão hòa và phân mảnh giữa các L2 như hiện tại. Các dự án này sau khi thực hiện airdrop không còn giữ được hiệu suất hoạt động như trước.
Người dùng trên các Layer 2 hiện tại
Nhìn chung, các chỉ số đang thể hiện người dùng trên Layer 2 đang suy giảm. Số người dùng nạp tiền lên các Rollup bridge (đặc biệt là ZK Rollup) đang ở mức thấp nhất trong vòng một năm vừa qua.
Cộng cả số lượng người dùng của ZK Rollups và Optimistic Rollups cũng chỉ đạt 34,920 người dùng trong tuần qua, giảm 33% so với tuần trước và thấp hơn rất nhiều so với thời điểm giữa tháng 4 đạt 250,000 người dùng/tuần.
Với tình trạng người dùng ít nạp tiền lên các Layer 2 hơn, nhóm dự án này cũng chứng kiến đợt tụt giảm đáng kể về TVL. Hiện tại tổng giá trị TVL trên toàn bộ L2s đạt 18.87 tỷ USD, ghi nhận đà giảm hơn 22% so với thời điểm đầu tháng 6 (đạt 23.17 tỷ USD). Các dự án Optimistic Rollup vẫn đang áp đảo hoàn toàn nhóm dự án ZK Rollup.
Tỷ lệ người dùng Layer 2 trên tổng số người dùng Ethereum cũng đã giảm từ ~80% xuống còn mức hơn 70% ở thời điểm hiện tại. Điều này cho thấy số lượng người dùng rời bỏ L2s nhiều hơn số lượng người dùng rời bỏ Ethereum.
Những tín hiệu này của Ethereum L2 đến từ nhiều nguyên nhân, trong đó một vài nguyên nhân nổi bật như việc các L2 phải cạnh tranh với nhiều L1 khác như Solana, TON, Sui… đồng thời các Dapps trên L2 thiếu hấp dẫn, không có các chương trình khuyến khích và đặc biệt là các đợt không mấy thuận lợi của các dự án lớn.
Tình hình nhóm ZK Rollup sau airdrop
Nhóm ZK Rollup đang có tình hình kém khả quan hơn so với giai đoạn đầu năm 2024, dẫn tới việc bị bỏ lại bởi nhóm dự án Optimistic. Các chỉ số on-chain về người dùng cho thấy rõ sự suy giảm trong thời gian gần đây.
Tìm hiểu: Zk Rollup là gì? Ưu điểm và hạn chế của công nghệ Zk Rollup.
ZKsync
Theo DefiLlama, sau khi ra token ZK, hệ sinh thái này chưa có nhiều biến chuyển. Chỉ số TVL (giá trị tài sản khóa trên các Dapps) đang đi xuống trong thời gian qua phần nào cho thấy người dùng rời bỏ sau airdrop. Đáng chú ý, số lượng stablecoin trên ZKsync (đường màu xanh lá) giảm mạnh, hiện chỉ còn 66 triệu USD.
Theo cách tính toán TVL của L2beat (tính cả tài sản không được khóa vào các contract), một nửa tài sản trên ZKsync là native token ZK đến từ đợt airdrop (phần màu hồng), các loại tài sản được bridge sang (như ETH, USDT) có xu hướng giảm sau airdrop. Điều này cho thấy thanh khoản trên ZKsync chủ yếu là native token ZK.
Các chỉ số về số lượng người dùng và số lượng giao dịch tụt dốc không phanh cũng cho thấy người dùng đang có xu hướng rời bỏ ZKsync sau khi đợt airdrop qua đi. Cộng thêm vấn đề xảy ra khi airdrop, ZKsync đang nhận lại “sự ghẻ lạnh” của cộng đồng.
Starknet
Một dự án ZK Rollup nổi bật cũng đã thực hiện airdrop trước đó là Starknet. Dù vậy, dự án cũng gặp tình trạng tương tự như ZKsync khi tài sản khóa phụ thuộc chủ yếu vào thanh khoản từ token STRK.
Số lượng người dùng và số giao dịch mỗi ngày của Starknet kể từ airdrop cũng đã giảm dần. Dù vậy, Starknet vẫn làm tốt hơn ZKsync ở điểm có thể giữ lại token hoạt động on-chain. STRK được giữ lại để sử dụng trên một số dự án DeFi như Nostra hay Ekubo, TVL cũng không vào đà giảm mạnh như ZKsync.
Có thể thấy nhóm dự án ZK Rollup có màn ra mắt token và airdrop không mấy thành công. Sau thời điểm TGE, các chỉ số mạng lưới on-chain giảm đi đáng kể. Điểm sáng mới cho nhóm dự án này là Scroll và Linea, với lần lượt 565 triệu USD và 672 triệu USD giá trị khóa.
Nhóm dự án Optimistic Rollup sau airdrop
Blast là dự án mới nhất trong nhóm Rollup này thực hiện airdrop, tuy nhiên tình hình cũng không mấy tích cực. Ngày sau thời điểm airdrop, số lượng người dùng trên Blast đã giảm 3 lần, số giao dịch giảm 2 lần, TVL giảm 33%, khối lượng giao dịch trên các DEX giảm ~5 lần…
Cho dù Blast đã khẳng định sẽ có Airdrop Season 2, tuy nhiên điều này là không quá thu hút và các số liệu cho thấy người dùng đang rời khỏi Blast. Điều này cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tình hình thị trường thời gian gầy đây.
Kể từ thời điểm airdrop, tài sản chủ yếu được gửi lại Ethereum hoặc bridge sang Optimistic Rollup khác như Base và Optimism.
Đọc thêm: Tổng quan Optimistic Rollup Protocol.
Có thể thấy các dự án Layer 2 ra mắt token gần đây đều có những kết quả không mấy tích cực ở giai đoạn sau airdrop. Điều này là một hệ quả khi các hệ sinh thái này hầu hết đi lên từ việc FOMO airdrop.
Hiệu quả của airdrop trong thời gian gần đây không còn hiệu quả như các dự án thực hiện trước đó như Optimism hay Arbitrum. Với OP Mainnet hay Arbitrum, các đợt airdrop đi kèm với tăng trưởng bền vững trên mạng lưới.
Hiện tại các dự án L2 trên Ethereum đang khá phân mảnh và mỗi dự án thường cần có một thế mạnh riêng. Trong bối cảnh triển khai Rollup đã trở nên đơn giản hơn nhiều, những dự án không xác định được thế mạnh sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc thu hút người dùng. Một số dự án L2 có thế mạnh rõ ràng hiện tại:
- Arbitrum: tập trung vào DeFi
- OP Mainnet: tập trung vào khả năng mở rộng với Superchain
- Base: tập trung vào SocialFi, memecoin
- Immutable X: tập trung vào Gaming.
Có thể thấy trên Ethereum đang có xu hướng tập trung phát triển Rollup, sau đó mang các Dapp/forks triển khai trên nhiều Rollup. Điều này khác với xu hướng tập trung xây dựng Dapp mới trên các Layer 1 khác như Solana.
Tạm kết
Các dự án L2 sau airdrop trong giai đoạn hiện tại đều ghi nhận hiệu suất giảm dần. Trong đó ZKsync và Blast chứng kiến sự rời bỏ của người dùng rõ ràng nhất. Hệ quả sau airdrop của các dự án hiện tại kém hơn nhiều so với các dự án trước đây như Optimism hay Arbitrum.
Để có thể cạnh tranh với những dự án lớn hiện tại, các L2 cần xác định được điểm khác biệt trong cách phát triển với những dự án khác.