Morpho Protocol - Đằng sau sự tăng trưởng

Tổng quan Morpho Protocol

Morpho là over-collateral lending protocol được phát triển bởi Morpho Labs vào năm 2022. Tính đến cuối tháng 8 2024, Morpho đang đứng top 3 về số lượng các khoản vay với 880 triệu USD, xếp sau Aave và Spark.

Morpho Protocol đang hoạt động với hai mảng chính: Morpho Optimizer và Morpho (trước đây gọi là Morpho Blue). Mặc dù ra mắt sau, hoạt động từ Morpho lại đang chiếm tới 69% thị phần cho vay đến từ hai chain chính: Ethereum (516 triệu USD) và Base (42.8 triệu USD), theo sau là Morpho Optimizer với 31% (245.5 triệu USD).

Tìm hiểu thêm: Morpho Protocol - Toàn tập về tiền điện tử MORPHO

So với các giai đoạn trước đây, số lượng cho vay của Morpho không tăng trưởng đáng kể xét từ đầu năm 2024, dẫu vậy số lượng người dùng hàng tháng đã tăng mạnh mẽ từ 460 MAU lên tới hơn 24k MAU trong tháng 8 2024.

Đằng sau sự tăng trưởng của Morpho

Sự dịch chuyển mô hình lending

Xuất phát điểm của Morpho là một nền tảng tối ưu hoá về lãi suất (Optimizer) xây dựng bên trên Aave và Compound Protocol. Cụ thể, Morpho Optimizer sẽ giảm thiểu mức độ chênh lệch lãi suất (vay và cho vay) bằng cách xây dựng một cơ chế khớp lệnh (matching engine) ngay bên trên thanh khoản của Aave và Compound.

Dẫu cho sự thành công nhất định của mô hình Optimizer với hơn 1 tỷ USD deposit trong năm 2023, Morpho Labs vẫn quyết định dịch chuyển sang mô hình mới mang tên Morpho Blue. Theo đó, sự phụ thuộc của mô hình lending như Aave hay Compound dẫn tới ba hệ quả chính:

• Không hoàn toàn phi tập trung (Not Trustless): Mọi quyết định của Aave hay Compound đều phải thông qua các DAOs và các bên liên quan. Ví dụ như cập nhật thông số rủi ro, thêm mới các lending pool,...
• Không hiệu quả (Not Efficient): Mặc dù đảm bảo thanh khoản cũng như giảm thiểu rủi ro nợ xấu, các mô hình lending pool trên đều yêu cầu mức thanh lý rất cao và lãi suất phù thuộc vào thanh khoản, từ đó dẫn tới hiệu quả sử dụng vốn thấp.
• Không linh hoạt (Not Flexible): Phần lớn các lending pool đều chỉ có một số tài sản nhất định với mức độ rủi ro đã được định sẵn bởi các DAO.

Có thể thấy, kể từ khi Compound ra mắt vào năm 2018, các mô hình DeFi Lending vẫn chưa có sự thay đổi với việc sử dụng một smart contract chịu trách nhiệm cho thanh khoản và lãi suất, DAO quyết định cho việc on/off-boarding tài sản. Theo Paul Frambot - founder Morpho, các dự án trên không thực sự là các “protocol" mà chỉ đang hoạt động như các broker phi tập trung được quản lý bởi DAO.

Với những hệ quả kể trên, xây dựng một lớp tối ưu (Optimizer) sẽ không phải những gì Morpho hướng tới. Từ đó, Morpho Blue (bây giờ là gọi là Morpho) ra mắt vào tháng 1 2024.

Morpho là một permissionless over-collateral lending protocol với các thành phần chính bao gồm:

• Morpho (base layer): một protocol cho phép bất cứ ai có thể tham gia và tạo các thị trường cho vay của riêng mình (market). Borrower sẽ tương tác và vay trực tiếp trên các Morpho market. Hiện tại, đã có 196 market trên Morpho, một market nổi bật như: sUSDe/DAI, USDe/DAI, WBTC/DAI, wstETH/ USDC.

Để tạo ra các market, các thông số như tài sản thế chấp (collateral), tài sản cho vay (loan asset), ngưỡng thanh lý (LLTV), mô hình lãi suất và dịch vụ oracle cần phải được xác định trước và không thể thay đổi. Mỗi market chỉ có duy nhất một tài sản thế chấp và tài sản cho vay. So với mô hình lending trước đây (Aave hay Compound), việc tạo ra các market cần phải thông qua sự chấp thuận của Governance.

• Morpho Vault: Tương tự như các lending pool, các lender gửi các tài sản vào vault dựa vào nhu cầu cũng như mức độ chấp nhận rủi ro (risk profile). Mỗi vault sẽ được quản lý bởi các chuyên gia (có thể là vault owner hoặc curator) giúp phân phối tài sản tới market khác nhau. Hiện đang có 31 Vault đang hoạt động trên Ethereum và 20 trên Base. Một số vault owner lớn có thể kể đến như Steakhouse Financial, Re7 Capital, Gauntlet, Moonwell,...

Có thể thấy, mô hình của Morpho bao gồm hai lớp chính: Morpho market (lớp thanh khoản) và Morpho Vault (lớp thực thi) với các chiến lược rủi ro khác nhau. Mô hình này khá giống với concept DeFi modular layer:

• Unified Liquidity Layer (liquidity) - Module (execution) của Aave V4
• Uniswap V4 (liquidity) - Hook (execution) của Uniswap V4

So với các mô hình lending pool như Aave, Morpho đang có những ưu và nhược điểm sau:

• Fee Mechanism: Hiện tại, Morpho chưa bật chế độ fee switch với chi phí cho lender chủ yếu đến từ phí quản lý của các Vault curator.
• Ngưỡng thanh lý: Cao hơn so với Aave với rủi ro cao hơn nhưng đem hiệu quả sử dụng vốn tốt hơn.
• Oracle: User được lựa chọn Oracle cho riêng mình
• Thanh khoản: Thấp hơn Aave do bản chất của mô hình
• Rủi ro cho protocol: Thấp hơn do bị cô lập ở từng market thay vì toàn bộ lending pool như Aave
• Khả năng mở rộng: Cao hơn với mức độ tùy chỉnh đa dạng với user

Đọc thêm: Aave V4 - Cập nhật quan trọng và tầm nhìn chiến lược tới 2030.

Hiệu ứng Base và những thảo luận liên quan tới phân phối token

Kể từ khi dịch chuyển sang Base (T5/2024), số lượng MAU của Morpho đã trưởng đột biến từ 1.7k MAU lến tới 29k MAU (cuối T8/2024). Trong đó, người dùng trên Base đóng góp tới hơn 85% (25k MAU) so với chỉ 3.9k từ phía Ethereum.

Bên cạnh Morpho, các protocol như Uniswap, Aave cũng đều ghi nhận sự tăng trưởng sau khi dịch lên Base. Với lịch sử từng làm cho Coinbase cũng như nhận được sự  đầu tư của Coinbase Ventures, đội ngũ của Morpho dễ dàng nhận được network effect của blockchain layer 2 này.

Tháng 8 vừa qua, Morpho vừa nhận được vòng gọi vốn Strategic với 50 triệu USD từ các quỹ như Ribbit, Coinbase Ventures, a16z, Variant,... với tổng số tiền nhận được lên tới 69.25 triệu USD. Ngay sau đó, Morpho cho ra mắt các lending vault dành cho khách hàng tổ chức thông qua xác thực của Coinbase (verification). Cho phép người dùng đã KYC có thể đầu tư vào các RWA Vault (LTF từ Centrifuge) với sự quản lý từ Steakhouse Financial và R7Capital.

Bên cạnh đó, việc chưa ra token cũng góp phần thu hút người dùng tham gia sử dụng các dịch vụ của Morpho. Đầu tháng 8 vừa qua, Morpho Governance đưa ra thảo luận liên quan tới việc cho phép token MORPHO có thể trao đổi (non-transferable sang transferable, tương tự như token EIGEN) cũng như những thảo luận liên quan tới tokenomics.

Token MORPHO đã cho ra mắt kể từ tháng 7 2022 nhưng không thể trao đổi (non-transferable) với 4.2% tổng cung phân phối như incentive cho Morpho user, 27.5% cho các quỹ đầu tư và 1% cho chương trình Morpho Olympics. Chi tiết về nguồn cung token còn lại vẫn đang được thảo luận.

Có thể thấy, sự tăng trưởng của Morpho Protocol trong thời gian qua đến từ sự thay đổi trong định hướng từ Morpho Optimizer sang tập trung vào Morpho (trước đây là Morpho Blue). Bên cạnh, sự dịch chuyển sang Base với những thảo luận liên quan tới tokenomics cũng góp phần không nhỏ vào sự tăng trưởng trong lượng người dùng.

Mặc dù khác biệt so với các ông lớn như Aave hay Compound, mô hình xây dựng permissionless lending market không phải là mới. Rari Capital với Fuse platform (2021) cũng đã ra mắt mô hình tương tự và bị tấn công với 80 triệu USD (2022). Hai protocol như Ajna và Euler V2 cũng ra mắt mô hình modular lending tương tự. Mặc dù, đã phân tách rủi ro cho các Vault owner, thế nhưng khi một lending protocol xảy ra sự cố sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng và gây ra hiệu ứng bankrun.

Kết

Lending là một mảnh ghép quan trọng trong thị trường crypto giúp làm đòn bẩy cho sự tăng trưởng của dòng tiền. Trong bối cảnh khó khăn về dòng tiền, những sáng kiến mới luôn ra mắt nhằm tìm ra được một PMF. Từ những suy nghĩ về một permissionless lending protocol đúng nghĩa là động lực giúp Morpho dịch chuyển từ mô hình Optimizer sang Modular Lending.

Sự thay đổi cũng đón nhận được sự công nhận của thị trường với các chỉ số về tăng trưởng. Dẫu vậy, không thể phủ nhận được sự tác động tích cực của Base cũng như sự kỳ vọng của người dùng về airdrop token MORPHO. Cần thêm thời gian để chứng minh được sự bền vững của mô hình trên.