Người sáng lập Runes Protocol: ‘Tôi tạo ra chỗ cho mọi người tạo ra shitcoin’

Đây sẽ là một bước phát triển bền vững cho mạng Bitcoin hay “những con ếch jpeg” một lần nữa lại gây náo động?

Runes là một giao thức mới đến từ bộ óc đằng sau Ordinals - Casey Rodarmor. Với Ordinals, nhà phát triển Bitcoin có thể tạo ra các “inscription” giống NFT trên mạng Bitcoin. Điều này sau đó cho phép người dùng giao dịch các jpeg để kiếm tiền.

Trong một cuộc phỏng vấn, Rodarmor đã mô tả “lý thuyết” Ordinals của mình như một “lăng kính để bạn có thể nhìn mạng Bitcoin. Và khi bạn nhìn nó thông qua lăng kính này, những satoshi có thể được theo dấu sẽ đột ngột hiện ra rõ ràng như các Pokémon trên bãi cỏ cao”. 

Theo nghĩa này, chúng ta có thể xem Runes tương tự là một lăng kính mới để nhìn Bitcoin - nhưng lần này là với shitcoin.

Đọc thêm: Casey Rodarmor - Người sáng tạo ra Bitcoin Ordinals, Runes Protocol.

‘Mua runes trước ngày ra mắt chính thức chỉ có thể là rekt’

Runes là một giao thức fungible token cho Bitcoin, được thiết kế để làm phương án thay thế BRC-20, Taproot Assets, RGB, Counterparty và Omni Layer. Trong bài đăng trên blog của mình, Rodarmor trình bày chi tiết sự khác biệt giữa Runes và các giao thức này. Về cơ bản, tất cả những giao thức kể trên đều hoạt động off-chain hoặc dựa trên địa chỉ (account).

Theo Rodarmor, các giao thức fungible token off-chain yêu cầu bạn phải đồng bộ dữ liệu off-chain với blockchain, tạo ra trải nghiệm không mấy thân thiện với người dùng. Những giao thức dựa trên địa chỉ cũng không hoạt động tốt với cách tiếp cận dựa trên UTXO của Bitcoin, dẫn đến những rắc rối tương tự cho người dùng.

Đây chính là điểm khiến Runes trở nên đặc biệt. Thay vì liên kết bản ghi số dư ví với địa chỉ ví, giao thức sẽ đưa bản ghi vào UTXO. Một Rune mới được khởi tạo với một giao dịch phát hành, việc xác định nguồn cung, ký hiệu và số thập phân chỉ định nguồn cung đó cho một UTXO cụ thể. 

Ví dụ: Nếu tôi sử dụng một UTXO với 10,000 satoshi, nó có thể chứa một triệu (hoặc bất kỳ số nào khác) Rune trong đó. Nếu tôi muốn gửi cho hai người bạn mỗi người 100,000 Rune, tôi đặt bộ dữ liệu chỉ định nơi các token Rune đó đi vào OP_RETURN của giao dịch Bitcoin. Tôi bỏ vào một UTXO và lấy ra ba UTXO; hai UTXO mỗi cái chứa 100,000 Rune cho hai người bạn của tôi và cái còn lại chứa 800,000 Rune cho tôi.

“Runes sẽ giúp giảm thiểu các tác hại. BRC-20 tạo ra rất nhiều UTXO không được sử dụng. Để dùng Runes, bạn phải phá hủy UTXO, điều này có lợi cho toàn bộ hệ thống. Nó cũng tốt cho người dùng, cho phép các swap dựa trên PSBT (giao dịch Bitcoin được ký một phần) trở nên đơn giản hơn.

Vì một UTXO chỉ có thể được sử dụng một lần nên bạn có thể tạo một tập hợp giao dịch. Trong số các giao dịch đó, bạn có thể đảm bảo chỉ một trong số đó được mint. Giao dịch BRC-20 không thể làm được điều này”, Rodarmor viết trên Twitter.

Runes Protocol sẽ không khởi chạy cho đến khi sự kiện Bitcoin halving chính thức diễn ra. Nhưng kể từ khi Rodarmor lần đầu công bố kế hoạch vào tháng 9/2023, nhiều bên đã bắt tay vào xây dựng các giao thức dựa trên Runes.

Tuy nhiên, Rodarmor đã đưa ra cảnh báo như sau: “Nhiều người nhắn tin hỏi tôi là các dịch vụ Runes khác có đáng tin hay không.

Tôi không liên quan gì đến những dự án này. Và khi giao thức Runes chính thức khởi chạy, những token runes ra mắt trước ngày này sẽ không được công nhận. Nếu bây giờ bạn mua bất kỳ thứ gì thì chắc chắn chỉ có thể là rekt. (Dĩ nhiên cũng không loại trừ khả năng bạn bị rekt với chính Runes thật)”.

Những tranh luận xoay quanh Runes

Việc Runes xuất hiện trong cộng đồng Bitcoin đã gặp một số trở ngại, từ các vấn đề kỹ thuật đến sự chấp thuận của cộng đồng và các giao thức có thiết kế khác biệt khác.

Nhiều nhà bình luận tin rằng vấn đề chính là Runes thiếu một tiêu chuẩn thống nhất - điều đã gây phân mảnh và tạo ra nhiều con đường dẫn đến sự xuất hiện của Runestone và PIPE. Việc thiếu một bộ tiêu chuẩn có thể gây ra những khó khăn về cơ sở hạ tầng, đặc biệt với indexing Runes. 

Cách tiếp cận dựa trên UTXO của Runes - vốn mang lại cho nó khả năng tương thích với Lightning Network - lại trái ngược với mô hình account đã được chấp thuận rộng rãi của BRC-20. Runes cố để trở nên hiệu quả hơn trong việc để lại dấu chân on-chain và lưu trữ dữ liệu. Tuy nhiên, có những ý kiến cho rằng dự án khó được hưởng cơ sở hạ tầng vững chắc và mức độ đón nhận nồng nhiệt như BRC-20 - đặc biệt ở châu Á.

Mức độ tham gia và đón nhận của cộng đồng cũng có thể tạo ra những trở ngại đáng kể. BRC-20 trong lần đầu ra mắt đã gây chia rẽ lớn trong cộng đồng Bitcoin. Bất chấp những lời hứa hẹn của mình, có khả năng Runes cũng sẽ tạo ra phản ứng tương tự. Việc Runes sẽ không có màn ra mắt dựa trên động lực cộng đồng (community-driven) cũng làm tăng thêm lo ngại này.

‘Casino dành cho shitcoin’

Không bận tâm mấy về dư luận vào thời điểm này, Rodarmor tin 99.9% fungible token không gì khác ngoài scam và meme. Tuy nhiên, ông thừa nhận chúng không dễ biến mất - giống như các casino vẫn trường tồn.

Thay vào đó, ông nghĩ sẽ có lợi nếu “casino shitcoin” đóng góp phí để củng cố mạng Bitcoin, đồng thời thu hút nhiều người dùng và nhà phát triển đang đặt mối quan tâm ở các blockchain khác đến với Bitcoin. 

“Trung thành với phong cách thẳng đuột của mình, ông ví Runes như việc cung cấp kim tiêm sạch cho những kẻ nghiện ma túy trên đường phố”, Trevor Owens - một người dùng Twitter nhận xét.

Cụ thể, gần đây trên podcast “Hell Money” do mình sáng lập, Rodarmor đã nói:

“Nếu Runes thành công, dự án sẽ rút thanh khoản, công nghệ và sự chú ý khỏi các loại crypto khác và đưa chúng quay lại mạng Bitcoin. Khoảnh khắc bạn nhận ra đây là ngành công nghiệp làm về đánh cược và giải trí, mọi thứ sẽ trở nên dễ hiểu và bạn có thể tiếp cận nó theo cách trung thực hơn”, ông nói.

Runes, theo lời người sáng tạo ra nó, không có ý nghĩa gì khác ngoài việc tạo ra các tài sản đầu cơ đơn giản và dễ hiểu. Không có cuộc thảo luận cao cả nào ở đây về việc tạo điều kiện cho các nhóm dự án hay tài trợ cho các nhà phát triển để xây dựng “tương lai tài chính”.

Đây chỉ là một cuộc “fair token launch” (ra mắt token một cách công bằng) để giúp mọi người vọc tay vào một tài sản đầu cơ trong khi giảm thiểu rủi ro bị “rug”.

Tất nhiên, khi Runes ra mắt, những nhà phát triển khác làm gì với nó là điều vượt ngoài tầm kiểm soát của Rodarmor.

“Tôi không tạo ra shitcoin”, ông nói. “Tôi tạo ra chỗ để mọi người có thể tạo ra shitcoin - điều có lẽ còn tệ và nguy hiểm hơn. Chúng ta chỉ có thể chờ và xem”. 

Đọc thêm: Toàn cảnh hệ sinh thái Runes Protocol.