Tổng quan hệ sinh thái Runes Protocol

“Runes được xây dựng cho degens và memecoin. Nó là đối thủ cạnh tranh với Taproot Assets và RGB”, Casey Rodarmor, nhà sáng lập Bitcoin Ordinals và Runes Protocol chia sẻ. 

Sơ lược về Runes Protocol

Runes Protocol cung cấp tiêu chuẩn phát hành fungible token trên Bitcoin như BRC-20, nhưng thay vì hoạt động trên giao thức Ordinals, Runes Protocol sử dụng mô hình UTXO. 

Runes là tài sản được đưa vào Bitcoin blockchain thông qua một quá trình gọi là khắc (Etching - là công nghệ tạo Runes, trong khi Inscription là công nghệ tạo BRC-20 token). Mỗi Runes là duy nhất và có thuộc tính cụ thể như tên, ký hiệu, khả năng phân chia, một khi đã đặt thì không thể thay đổi. 

Runes Protocol sẽ khởi chạy chính thức trên block 840,000, cùng block kích hoạt sự kiện Bitcoin Halving trên Bitcoin blockchain. 10 Runes đầu tiên được phát hành (từ Runes #0 đến Runes #9) đã được mã hoá cứng (hard-coded) vào Runes Protocol.

(Lưu ý: Runes trong Runes Protocol tương tự như Token trong các giao thức khác.)

Runes Protocol gây sự chú ý vì được cùng nhà phát triển Ordinal là anh Casey Rodarmor tạo ra. Genesis Rune (Rune gốc) có tên là UNCOMMON•GOODS, cung cấp quy trình mint (đúc) miễn phí bắt đầu từ sự kiện Halving vào tháng 4/2024. 

Việc mint này sẽ diễn ra liên tục trong 4 năm, 1 lần mint cho mỗi giao dịch, tối đa khoảng 7,751 lần mint trên mỗi block.

Đây có thể là chất xúc tác lớn cho Bitcoin sắp tới, nâng cao nhu cầu về không gian khối (blockspace) của Bitcoin.

Như đã nhắc bên trên, Runes Protocol chỉ chính thức hoạt động từ thời điểm Bitcoin halving, nên các giao thức tự nhận mình hoạt động trên Runes thực tế chỉ mới ở giai đoạn testnet, trải dài trong nhiều lĩnh vực như NFT, Launchpad, Lending…

Đọc thêm: Hướng dẫn tham gia hệ sinh thái Bitcoin Runes.

Toàn cảnh hệ sinh thái Runes Protocol

Pre-Runes

Do chưa có Runes nào phát hành chính thức, các dự án airdrop Runes cho người nắm giữ Ordinal hoặc cho phép mint Runes sau Halving được liệt kê vào nhóm Pre-Runes. 

Runestone

Runestone là dự án Ordinal, đồng thời là 1 memecoin (do không có tiện ích và lộ trình phát triển). Dự án được Leonidas, một nhân vật ẩn danh trên X tạo ra. 

Mỗi địa chỉ ví chứa 3 inscription trở lên trước ngày 20/1/2024 sẽ được nhận airdrop Runestone. Ordinal này sẽ được chuyển đổi thành Runes khi sự kiện Bitcoin Halving xảy ra. 

Mới đây, dự án công bố airdrop ba memecoin cho những người nắm giữ Runestone. Memecoin đầu tiên có chủ đề về những chú chó sẽ được airdrop vào cuối tháng 4/2024. Hai memecoin tiếp theo sẽ được airdrop vào cuối năm nay và khi dự án đứng đầu hệ sinh thái. 

Bên cạnh airdrop, dự án còn thu hút người dùng thông qua việc phát hành một ứng dụng AR cho phép họ nhìn thấy hình ảnh Runestone 3D ngoài đời thực, từ đó kích thích người dùng chia sẻ về Runestone với bạn bè hay trên mạng xã hội.

Đọc thêm: Runestone là gì? Mối quan hệ giữa "viên đá" và Rune.

The Rune Guardians

The Rune Guardians là dự án phát hành bộ sưu tập 10,000 Ordinal có tên The Rune Guardians. Những người nắm giữ chúng sẽ được airdrop các suất mint Runes khi Runes Protocol chính thức ra mắt. Hiện The Rune Guardians đã có thể giao dịch trên Magic Eden. 

RSIC

RSIC là tập hợp gồm 21,000 Ordinals. Sắp tới dự án có khả năng sẽ ra mắt token RUNE. RSIC Ordinals đã được airdrop cho các ví sở hữu một số Ordinal Inscription như Ordinal Maxi Biz. 

Marketplace/DEX

Các dự án làm trong lĩnh vực Marketplace hỗ trợ giao dịch Ordinals đang bắt đầu hỗ trợ giao dịch Runes. 

Magic Eden

Magic Eden là một trong những sàn giao dịch NFT hàng đầu trên hệ sinh thái Solana. Gần đây, sàn giao dịch này bắt đầu hỗ trợ giao dịch các tài sản liên quan đến hệ sinh thái Bitcoin và Runes Protocol. 

Những dự án hứa hẹn airdrop Runes hoặc cho người dùng mint Runes khi Runes Protocol chính thức ra mắt nếu nắm giữ tài sản của dự án được niêm yết trên mục “Pre-Runes" của Magic Eden.

Bên cạnh Magic Eden, một số dự án khác trong cùng lĩnh vực này là OKX Marketplace, BitX, UniSat, Gamma, Ordinals Wallet và Ordinal Market. 

Launchpad

Các dự án launchpad trong hệ sinh thái Runes Protocol hỗ trợ người dùng mint Ordinals và nhận airdrop nếu nắm giữ những Ordinals này. 

BitX Runes DEX

BitX là một trong những dự án launchpad đầu tiên trên Bitcoin blockchain. Dự án cho phép người dùng swap token BRC-20 và cung cấp công cụ theo dõi giá của những token BRC-20. Hiện BitX đang phát triển DEX trên Runes Protocol.

BitX đang thực hiện chiến dịch airdrop cho những người nắm giữ BitX Pre Runes PG Pass. Người dùng có thể mint BitX OG Pass trên BitX Launchpad và trả bằng sats. 

Một số dự án khác làm về launchpad khác trong hệ sinh thái Runes Protocol là: 

• Runespad: Dự án ra mắt vào tháng 2/2023, cho phép mọi người theo dõi giao dịch Runes, phát triển dự án Runes mới, tạo Runes mới và tìm hiểu mọi thứ về Runes.
• Rune Bitcoin: Dự án ra mắt vào tháng 11/2023 với các tính năng tương tự Runespad.
• Meta Runes: Dự án bắt đầu từ tháng 8/2023, hỗ trợ người dùng mint Runes, mở bán presale, Launchpad với Runes.

Data / Tooling/ DeFi

Rune Alpha

Rune Alpha cung cấp công cụ tìm kiếm, tra cứu các giao dịch, các Runes đã và đang hoạt động trên mạng lưới Bitcoin. Trong đó, có các thông tin như nguồn cung, khối lượng giao dịch, vốn hoá, lượng người nắm giữ, tổng số giao dịch, ngày tạo… Người dùng cũng có thể gửi Runes sang ví khác, tổ chức bán đấu giá…

Liquidium

Liquidium cho phép người dùng vay thế chấp Ordinals và nhận lãi suất bằng Bitcoin. Một số Ordinals nổi bật đang được Liquidium hỗ trợ là NodeMonkes, Runestone, Bitcoin Pippets… Sắp tới, người dùng cũng có thể vay thế chấp sử dụng Runes và BRC-20 token. 

Runessance

Runessance cho phép người dùng vay mượn Bitcoin, thế chấp bằng token UTXO, hoặc cho vay Bitcoin để nhận Bitcoin native yield. Hiện dự án mới chỉ trong giai đoạn testnet và chỉ những ai được whitelist mới có thể trải nghiệm dự án. 

Một số dự án khác làm về lĩnh vực Data, DeFi trong hệ sinh thái Runes Protocol là: 

• Best in Slot: Dự án tổng hợp thông tin về Bitcoin Ordinals, BR20 tương tự như CoinMarketCap, CoinGecko.
• Runes Legacy: Dự án tổng hợp các dự án và thông tin mới nhất về hệ Runes, tương tự như DeFiLlama.
• Rune Mine: Dự án giúp quản lý tài sản, ví đa chữ ký, cầu nối chuyển tài sản từ các hệ sinh thái khác sang Runes và tổng hợp dữ liệu thị trường trên Runes.

Wallet

UniSat

UniSat là dự án làm về ví điện tử và sàn giao dịch, cho phép người dùng mua bán, giao dịch Ordinals và Atomicals, bao gồm BRC-20 token và ARC-20 tokens. 

Một trong những memecoin đầu tiên trên Bitcoin blockchain là PUPS đang được giao dịch trên UniSat. Việc sở hữu PUPS giúp gia tăng cơ hội nhận airdrop từ Rune Puppet. 

Xverse

Xverse là dự án làm về ví điện tử, cho phép người dùng mint Runes khi Runes Protocol chính thức đi vào hoạt động. 

Ngoài ra, Xverse cũng cho phép người dùng giao dịch, lưu trữ các tài sản như Ordinal, Sats hiếm, STX-20 token… và cho phép người dùng mint BRC-02 token, STX-20 token… 

Các dự án khác trong mảng wallet của hệ sinh thái Runes Protocol là Ordinals Wallet, Leather Wallet… 

Tổng kết

Sự thành công của Ordinals và BRC-20 khiến thị trường có cái nhìn rất tích cực với Runes Protocol. Phần lớn các dự án trong hệ sinh thái Runes Protocol đều đưa ra những lời hứa hẹn giúp người dùng sở hữu Runes khi Runes Protocol chính thức ra mắt nếu họ nắm giữ Ordinals/ tài sản do dự án phát hành. Airdrop là phương thức chính để thu hút người dùng của những dự án này. 

Thế nhưng, Runes chưa chính thức ra mắt và cũng chưa đại diện cho một sản phẩm có giá trị cụ thể nào. Những dự án trong hệ sinh thái Runes Protocol chỉ trong giai đoạn testnet, nhiều dự án được phát triển dễ dàng, không có cam kết hay lộ trình phát triển cụ thể. Số lượng ví điện tử hỗ trợ những dự án này cũng rất hạn chế gồm Xverse, Unisat, Leather, Magic Eden, OKX... Do đó, việc tham gia, sử dụng những dự án này mang tính rủi ro rất cao.