Hơn 800 triệu USD RWA trên Arbitrum: Cơ hội mới hay chỉ là “trái phiếu on-chain”?

Đầu tư token RWA trên Arbitrum có mang lại lãi đều đặn không?

RWA (Real World Asset) hiểu đơn giản là các tài sản thực được “mã hóa” và đưa lên blockchain. Trên Arbitrum – một mạng L2 của Ethereum, hiện đang có nhiều token RWA tiêu biểu như BENJI, BUIDL, EUTBL,...

Các token này đại diện cho các danh mục tài sản truyền thống như trái phiếu chính phủ ngắn hạn, quỹ thị trường tiền tệ (money market fund)... Khi nắm giữ những token này, nhà đầu tư vẫn được hưởng lãi suất đều đặn tương tự như khi đầu tư vào tài sản gốc ngoài đời.

Ví dụ: Token BENJI của Franklin Templeton đại diện cho một cổ phần quỹ thị trường tiền tệ chính phủ Mỹ. Mỗi token BENJI tương ứng với một cổ phiếu của Franklin OnChain U.S. Government Money Market Fund (mã FOBXX) – một quỹ chuyên đầu tư T-bill và các tài sản an toàn.

Do đó, BENJI hưởng lãi suất từ lợi tức T-bill tương tự lãi suất tiền gửi ngắn hạn của Mỹ. Hiện tại BENJI là sản phẩm RWA lớn thứ hai trên Arbitrum với quy mô hơn 60 triệu USD.

Tương tự, BUIDL là token quỹ thanh khoản USD của BlackRock (U.S. Dollar Institutional Digital Liquidity Fund) do Securitize phát hành. Quỹ này cũng đầu tư vào T-bill Mỹ kỳ hạn ngắn, tiền mặt và repo, nhằm mang lại lợi suất đồng đô la cho nhà đầu tư trên chuỗi. Tổng giá trị BUIDL trên Arbitrum hiện vượt 30 triệu USD.

BUIDL được thiết kế neo giá khoảng 1 USD/token và trả lãi hằng ngày qua smart contract, lãi tích lũy được phân phối mỗi tháng dưới dạng token mới cộng vào số dư của nhà đầu tư.

Nói cách khác, thay vì trả lãi tiền mặt định kỳ như trái phiếu truyền thống, BUIDL tự động cộng dồn lãi suất vào số token mà bạn nắm giữ. Cơ chế này giúp nhà đầu tư thấy lợi nhuận tăng lên mỗi ngày một cách minh bạch trên chuỗi.

Với EUTBL và USTBL của Spiko (một fintech từ Pháp), chúng đại diện cho quỹ thị trường tiền tệ đầu tư vào T-bill châu Âu và Mỹ. Hai quỹ này được quản lý theo chuẩn UCITS của EU và có lợi suất gần bằng lãi suất phi rủi ro ngân hàng trung ương.

Cụ thể, Spiko USTBL (quỹ T-bill Mỹ) đang có lợi suất năm khoảng 4.37% APY – gần tương đương lãi suất Fed hiện tại. Quỹ Spiko EUTBL (T-bill châu Âu) cũng mang lại mức lãi suất tương ứng với lãi suất đồng Euro. Nhờ lợi suất ổn định, EUTBL đã nhanh chóng thu hút tới 146 triệu USD tài sản trên Arbitrum (dẫn đầu các sản phẩm RWA hiện nay).

Tóm lại, đầu tư RWA trên Arbitrum vẫn mang lại lãi đều đặn, xuất phát từ dòng tiền của tài sản truyền thống (lãi trái phiếu, cổ tức, thu nhập cho thuê…). Về bản chất, không có khác biệt lớn so với gửi tiết kiệm hay mua trái phiếu ngoài đời: bạn đưa vốn để sở hữu tài sản (token RWA) và nhận về lãi suất định kỳ theo hiệu suất của tài sản đó.

Chẳng hạn, mua token BENJI hay BUIDL tương tự như gửi tiền vào quỹ thị trường tiền tệ hưởng lãi suất T-bill khoảng 5%/năm. Mua EUTBL chẳng khác gì mua chứng chỉ quỹ đầu tư trái phiếu chính phủ châu Âu hưởng lãi suất đồng Euro. Tuy nhiên, điểm khác biệt nằm ở cách thức và trải nghiệm đầu tư.

Trên Arbitrum, mọi thứ được mã hóa on-chain nên nhà đầu tư có thể theo dõi danh mục và lãi tích lũy một cách minh bạch, theo thời gian thực trên blockchain. Smart contract tự động hóa việc trả lãi, tái đầu tư hoặc quy đổi, giúp quy trình đầu tư trực tiếp và nhanh chóng hơn so với thủ tục ngân hàng hay công ty chứng khoán truyền thống.

Ví dụ, quỹ BUIDL cộng lãi mỗi ngày và nhà đầu tư có thể thấy số dư tăng lên từng ngày thay vì chờ cuối kỳ mới trả lãi.

Phương thức này còn mang lại tính linh hoạt. Với token RWA, nhà đầu tư (đã qua xác thực) có thể giao dịch 24/7 trên thị trường thứ cấp hoặc dùng chính token đó thế chấp vay stablecoin, tham gia các giao thức DeFi khác. Trong khi đó, trái phiếu hay chứng chỉ quỹ truyền thống thường khó giao dịch ngoài giờ hành chính và không thể tích hợp thẳng vào ứng dụng DeFi.

Dù vậy, đầu tư RWA on-chain không được bảo hiểm như gửi tiết kiệm ngân hàng. Ví dụ, gửi tiền ngân hàng có thể được bảo hiểm bởi FDIC (ở Mỹ) hay Bảo hiểm tiền gửi, còn nắm giữ token RWA thì không có bảo lãnh nhà nước nếu tổ chức phát hành gặp sự cố. Bạn đang chấp nhận rủi ro như một nhà đầu tư trái phiếu/quỹ thực thụ, không phải người gửi tiền được đảm bảo vốn.

Arbitrum phát triển RWA mạnh như vậy thì giá token ARB có tăng theo không?

ARB là token quản trị của mạng Arbitrum. Việc Arbitrum thu hút nhiều dự án RWA lớn chắc chắn mang lại lợi ích cho hệ sinh thái Arbitrum: nâng cao TVL, thu hút người dùng và khẳng định vị thế mạng Layer 2 hàng đầu cho tài sản truyền thống.

Tuy nhiên, lợi ích này không trực tiếp chảy vào giá trị token ARB mà chủ yếu ở cấp độ nền tảng. Nói cách khác, sự tăng trưởng của mảng RWA chưa chắc làm giá ARB tăng ngay lập tức.

Lý do chính đến từ việc ARB không phải là token “hưởng phí”. Hiện tại, phí gas trên Arbitrum vẫn được thanh toán bằng ETH, và Arbitrum chưa có cơ chế chia sẻ doanh thu hay phí giao dịch cho người nắm giữ ARB.

ARB đơn thuần là token quản trị, trao quyền biểu quyết về định hướng phát triển mạng, chứ không đại diện cho cổ phần kinh tế trong hệ sinh thái. Vì vậy, dù hoạt động trên Arbitrum tăng vọt nhờ RWA (hay bất kỳ trend nào), thì ARB không tự động sinh lời hay được hưởng một phần lợi nhuận nào từ các dự án RWA.

ARB chỉ tăng giá bền vững nếu thị trường kỳ vọng vào vai trò lâu dài của nó trong hệ sinh thái (ví dụ: quyền quản trị có ảnh hưởng, hoặc tương lai Arbitrum có chia sẻ phí cho DAO). Hiện tại, những giá trị đó còn khá gián tiếp.

Tất nhiên, về dài hạn, một hệ sinh thái Arbitrum phát triển mạnh (với TVL RWA hàng tỷ USD, nhiều tổ chức tài chính tham gia) sẽ nâng tầm hệ sinh thái, tạo độ tín nhiệm và sức ảnh hưởng lớn hơn.

Khi đó, token ARB có thể được thị trường định giá cao hơn nhờ vai trò “quản trị một nền tảng DeFi truyền thống hóa”. Chưa kể, Arbitrum DAO gần đây chủ động tận dụng kho bạc ARB để đầu tư vào RWA – ví dụ đã phê duyệt dùng 35 triệu ARB (trị giá khoảng 20 triệu USD) phân bổ vào các sản phẩm RWA gồm WisdomTree WTGXX (30%), Spiko USTBL (35%) và Franklin Templeton FOBXX – BENJI (35%).

Mục đích của động thái là để sinh lãi trang trải chi phí DAO thay vì để ARB nhàn rỗi. Nếu chiến lược này thành công, ARB sẽ gián tiếp có lợi khi ngân quỹ DAO dồi dào giúp hệ sinh thái phát triển bền vững hơn. Song, cần nhấn mạnh đây không phải lợi ích tài chính trực tiếp phân phối cho từng holder ARB, mà là lợi ích chung cho cộng đồng.

Ngoài trái phiếu chính phủ, sắp tới có loại tài sản nào khác sẽ được đưa lên Arbitrum? Cơ hội “lướt sóng” mới nằm ở đâu?

Hiện nay, phần lớn tài sản RWA trên Arbitrum tập trung vào trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn và quỹ tiền tệ (US T-Bill, EU T-Bill, quỹ thanh khoản USD…). Tuy nhiên, hệ sinh thái RWA đang dần mở rộng sang nhiều loại tài sản truyền thống khác, không chỉ gói gọn ở trái phiếu chính phủ.

Theo định nghĩa, RWA bao gồm cả tiền tệ, trái phiếu doanh nghiệp, cổ phiếu, bất động sản, hàng hóa (vàng, bạc)…, và Arbitrum đang trong quá trình đưa các tài sản này lên on-chain. Dưới đây là một số dự án và tài sản RWA mới đáng chú ý trên Arbitrum ngoài trái phiếu chính phủ:

Bất động sản

Arbitrum đã bắt đầu có dự án nhắm vào token hóa bất động sản. Estate Protocol đang xây dựng một marketplace nhà đất on-chain, cho phép biến bất động sản nhà ở, thương mại thành các token có tính thanh khoản.

Tương tự, Libre hợp tác với các tổ chức đầu tư (như Brevan Howard, Hamilton Lane) để token hóa các tài sản thay thế bao gồm tín dụng tư nhân, quỹ phòng hộ và cả bất động sản. Khi những dự án này hoàn thiện, nhà đầu tư có thể mua các token đại diện cho căn hộ, tòa nhà, hoặc quỹ bất động sản trên Arbitrum.

Cơ hội “lướt sóng” ở đây có thể đến từ việc đầu tư sớm vào các token bất động sản tiềm năng, ví dụ sở hữu phần nhỏ của một tòa nhà cho thuê và hưởng dòng tiền thuê nhà (dividend) hoặc chờ tăng giá bất động sản. Nếu thị trường bất động sản on-chain phát triển, các token này có thể tăng giá trị hoặc thanh khoản cao hơn, tạo cơ hội cho trader.

Cổ phiếu và Chứng chỉ quỹ (Stock/ETF)

Nhiều dự án đang mang cổ phiếu truyền thống lên Arbitrum dưới dạng token ERC-20. Backed Finance phát hành các token bETF theo dõi ETF S&P 500, Nasdaq… (ví dụ token SPYx đại diện SPDR S&P 500 ETF).

Backed Finance biến chứng khoán truyền thống thành bToken on-chain, nhưng vì luật chứng khoán, nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ được giao dịch token chứ không trực tiếp redeem. Tài sản cơ sở luôn được công ty lưu ký giữ an toàn, còn Backed đóng vai trò phát hành & quản lý token.

Đặc biệt, Dinari đã ra mắt loạt dShares trên Arbitrum – token đại diện cổ phiếu MSTR (MicroStrategy), TSLA (Tesla), SPY (ETF S&P500), với tỷ lệ 1:1 tài sản ký quỹ.

Hiện giá trị các token cổ phiếu này còn khá nhỏ (ví dụ MSTR.d khoảng 1.8 triệu USD, TSLA.d khoảng 450 nghìn USD trên Arbitrum), nhưng chúng mở ra cơ hội cho nhà đầu tư crypto giao dịch cổ phiếu Mỹ 24/7 mà không qua sàn chứng khoán truyền thống.

“Lướt sóng” cổ phiếu on-chain có thể hấp dẫn nhờ chênh lệch múi giờ, ví dụ giá token TSLA có thể biến động ngoài giờ giao dịch chính thức dựa trên tin tức, tạo cơ hội arbitrage với thị trường chứng khoán khi mở cửa. Ngoài ra, việc sở hữu cổ phiếu dạng token giúp dễ dàng chia nhỏ đầu tư (mua <1 cổ phiếu) và có thể cầm cố trong DeFi.

Tài sản hàng hóa quý (vàng, bạc)

Hiện tại vàng token hóa (như PAXG, XAUT) phổ biến trên Ethereum, nhưng Arbitrum cũng có tiềm năng đón các sản phẩm tương tự.

Theo định hướng, Arbitrum có thể mở rộng sang các tài sản như vàng, bạc trong tương lai gần. Một vài stablecoin neo giá vàng hoặc token vàng vật chất có thể được triển khai trên Arbitrum nhằm phục vụ nhu cầu trú ẩn an toàn.

Cơ hội ở đây là nhà đầu tư crypto sẽ tiếp cận vàng 24/7, kèm khả năng sử dụng vàng trong các giao thức DeFi (ví dụ, gửi vàng kiếm lãi, hoặc vay stablecoin dựa trên tài sản vàng).

Nếu xuất hiện dự án token hóa vàng trên Arbitrum, đó có thể là làn sóng mới thu hút dòng tiền (vì vàng là tài sản được ưa chuộng trong thị trường truyền thống). Trader có thể “lướt” dựa trên biến động giá vàng thế giới hoặc chênh lệch giá giữa các sàn on-chain.

Tín dụng tư nhân, trái phiếu doanh nghiệp

Bên cạnh trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp và khoản cho vay cũng đang được xem xét đem lên chuỗi. Centrifuge (dự án kỳ cựu về RWA) đã kết nối các khoản nợ doanh nghiệp với DeFi (qua pool tin dụng) và nhiều khả năng sẽ tích hợp sâu hơn vào Arbitrum.

Một số sáng kiến khác như Infinity (ERC-6651) cũng hướng đến quản lý vòng đời tài sản và khoản vay on-chain.

Khi các tài sản tín dụng này lên Arbitrum, người dùng DeFi có thể đầu tư vào khoản vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, khoản phải thu, hay trái phiếu doanh nghiệp – những tài sản thường khó tiếp cận với nhà đầu tư cá nhân.

Lợi suất loại tài sản này thường cao hơn trái phiếu chính phủ, đi kèm rủi ro lớn hơn, phù hợp cho ai muốn “lướt sóng” lợi tức cao nếu chấp nhận rủi ro tín dụng.

Nhìn chung, hệ sinh thái RWA Arbitrum đang trên đà đa dạng hóa. Nếu năm 2024 chủ yếu xoay quanh T-Bill và quỹ tiền tệ, thì từ 2025 trở đi sẽ có thêm bất động sản, hàng hóa, cổ phiếu, tín dụng tư nhân… Arbitrum đặt mục tiêu mở rộng các danh mục này để tổng giá trị RWA on-chain có thể đạt quy mô hàng tỷ USD trong tương lai gần.

Cơ hội “lướt sóng” sẽ đến cho những ai nhanh nhạy đón đầu trend RWA mới. Ví dụ: trở thành những người đầu tiên sở hữu token bất động sản tốt (khi thanh khoản còn thấp) với giá ưu đãi; hoặc mua token vàng trước khi dòng tiền lớn đổ vào.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các tài sản RWA thường mang tính ổn định, ít biến động mạnh như crypto, do đó “lướt sóng” ở đây thiên về chênh lệch nhỏ hoặc ăn lợi tức đều hơn là tăng trưởng giá đột biến.

Cơ hội lớn nhất có lẽ nằm ở việc đa dạng hóa danh mục. RWA cho phép nhà đầu tư crypto tiếp cận nhiều loại tài sản truyền thống chưa từng có trước đây, giúp phân tán rủi ro và tận dụng được những xu hướng lớn của thị trường tài chính toàn cầu (ví dụ chu kỳ tăng giá bất động sản, hay sóng tăng của một cổ phiếu nào đó) thông qua blockchain.

Đọc thêm: Vì sao Robinhood chọn Arbitrum để token hoá cổ phiếu mà không chọn Solana?