Solana còn lại gì sau memecoin? "Bến đỗ" mới của Phố Wall

Solana đã phục hồi ngoạn mục từ mức giá đáy 8 USD sau cú sập FTX đến mức đỉnh 294 USD, với memecoin giữ vai trò quan trọng. Nhưng sau memecoin, điều gì sẽ giữ chân người dùng và thu hút dòng tiền?

nghianq

Published 6 days ago

9 min read

Dòng tiền cạn, cộng đồng mất nhiệt

Từng bùng nổ nhờ cơn sốt memecoin, hệ sinh thái Solana đang mất dần động lực khi các chỉ số quan trọng lao dốc. Kể từ đỉnh tháng 1/2025, doanh thu mạng lưới giảm 93%, đặc biệt chỉ trong tháng 3/2025, phí giao dịch cũng giảm tới 83%.

Hệ sinh thái DEX trên Solana cũng không nằm ngoài xu hướng này. Theo Artemis, khối lượng giao dịch DEX hàng ngày giảm từ mức cao nhất 35.9 tỷ USD vào ngày 21/1/2025 xuống chỉ còn 979.5 triệu USD vào ngày 15/3/2025 – mức thấp nhất kể từ tháng Mười năm ngoái.

Ngay cả Pump.fun - nền tảng từng giúp khởi động làn sóng memecoin, cũng chứng kiến mức giảm 70% về khối lượng giao dịch, cho thấy tâm lý đầu cơ đang nguội lạnh dần.

Nguyên nhân chính cho tình trạng “bi đát” trên là sự sụp đổ đột ngột của thị trường memecoin. Sau khi đạt đỉnh vào tháng 1/2025, làn sóng này nhanh chóng tan vỡ do hàng loạt bê bối rug pull từ người nổi tiếng. Nhà đầu tư cũng nhận thức ngày càng rõ rằng memecoin cũng “hút máu” không kém các dự án VC coin.

Tình trạng này khiến lượng người dùng Solana giảm mạnh, với số lượng địa chỉ hoạt động hàng ngày giảm từ 6.4 triệu vào tháng 11/2024 xuống còn 2.8 triệu vào tháng 3/2025, theo Token Terminal.

"Solana hiện có thể được xem là một nền kinh tế memecoin. Vì vậy, khi thị trường memecoin lao dốc, doanh thu mạng lưới chắc chắn cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, nhà phân tích Sunny Shi của Messari nhận xét.

Thêm vào đó, giá SOL cũng lao dốc 58% so với đỉnh, đặc biệt sau đợt mở khóa 11.2 triệu SOL vào ngày 1/3/2025, càng tăng thêm tâm lý bi quan.

Đọc thêm: Gần nửa tỷ USD rời khỏi Solana, hệ sinh thái đang "đuối sức" sau làn sóng memecoin?

Từ sòng bạc memecoin đến Nasdaq phi tập trung

Nhưng dù thị trường memecoin đang hạ nhiệt và các chỉ số mạng lưới giảm sút, hệ sinh thái Solana không trì trệ. Tiến bộ về cơ sở hạ tầng và sự quan tâm ngày càng tăng từ các tổ chức đang tạo ra chất xúc tác tiềm năng giúp mạng lưới phục hồi và bước vào giai đoạn tăng trưởng mới.

Nhờ memecoin, hạ tầng Solana tốt hơn 100 lần

Cơn sốt memecoin đã củng cố đáng kể cơ sở hạ tầng của Solana. “Điều tuyệt vời mà cơn sốt đầu cơ memecoin mang lại là nó thúc đẩy một khoản đầu tư khổng lồ vào cơ sở hạ tầng trên Solana", Kain Warwick – nhà sáng lập sàn Infinex, nhận xét. “Solana hiện tại tốt hơn 100 lần so với thời kỳ trước đó”.

Matthew Nay – nhà nghiên cứu tại Messari, cũng chỉ ra khả năng xử lý khối lượng giao dịch khổng lồ của Solana, khi trong đợt ra mắt một memecoin nổi tiếng, mạng “đã xử lý gần 40 tỷ USD khối lượng giao dịch trong một ngày mà không gặp sự cố (mặc dù có một số ‘rung lắc’)”.

Matthew Nay so sánh điều này với Nasdaq: “40 tỷ USD là 10% khối lượng giao dịch của Nasdaq trong 24 giờ giao dịch bình thường”. Khả năng xử lý thông lượng cao này giúp Solana có vị thế thuận lợi để hỗ trợ các ứng dụng yêu cầu cao hơn - ngoài giao dịch memecoin. Ông gợi ý Solana có thể định vị mình là một “Nasdaq phi tập trung”.

Thế giới memecoin vẫn có khả năng xuất hiện những mô hình mới bền vững. Matthew Nay cho rằng “một phiên bản nâng cấp của memecoin có thể trở nên phổ biến, chẳng hạn token dành riêng cho nhà sáng tạo nội dung kiểu Mr. Beast, cho phép nhà đầu tư sở hữu một phần thu nhập YouTube của họ trong tương lai”.

Dù khó có thể tái lập cơn sốt như từng xảy ra với memecoin TRUMP, Matthew Nay tin “nếu memecoin tiến hóa theo hướng có giá trị thực tế thay vì chỉ là những hình ảnh ngẫu nhiên, tổng vốn hoá thị trường có thể còn lớn hơn nữa”.

DePIN, DeFi, AI: Solana không chỉ có memecoin

Ngoài memecoin, nhiều lĩnh vực khác có thể là ứng cử viên tiềm năng để thúc đẩy hoạt động giao dịch trên Solana.

“Đó có thể là DePIN, DeFi, AI. Đó có thể là bất kỳ điều gì. Tuy nhiên, DeFi là một lựa chọn hiển nhiên với khả năng đột phá”, Warwick của sàn Infinex nói. Warwick cho rằng trong khi memecoin khó được chấp nhận rộng rãi, các giao thức như nền tảng lending phi tập trung Aave lại có tiềm năng đó.

Mert Mumtaz – nhà sáng lập Helius, cũng chung quan điểm: “Tôi nghĩ trong tương lai DeFi sẽ lớn mạnh hơn nhiều với việc mạng lưới ngày càng hiệu quả, nhanh hơn và không gian khối (blockspace) tăng gấp đôi".

Trong khi đó, Matthew Nay dự đoán DePIN trên Solana sẽ có bước tiến lớn, nhấn mạnh các dự án như mạng không dây phi tập trung Helium, dự án lập bản đồ HiveMapper hay dự án hỗ trợ đầu cơ bất động sản Parcl. Theo ông, đây là “những người tiên phong tuyệt vời trong lĩnh vực của mình" và là những "trường hợp sử dụng hấp dẫn của crypto”.

Sự phát triển của ứng dụng trong những lĩnh vực này với việc tận dụng tốc độ cao và phí thấp của Solana có thể thu hút làn sóng người dùng và dòng vốn mới vào mạng lưới, cung cấp nguồn doanh thu bền vững hơn so với doanh thu từ giao dịch đầu cơ memecoin.

“Bến đỗ” mới của phố Wall?

Sự quan tâm từ các tổ chức tài chính lớn đang trở thành động lực quan trọng cho sự hồi sinh của Solana. Nghiên cứu của Nefture Security nhận định rằng dù từng bị xem là “blockchain dành cho VC” hay “sòng bạc memecoin”, Solana đang dần thu hút sự chú ý từ phố Wall.

Điều này thể hiện rõ qua hồ sơ đăng ký Solana ETF tại Mỹ, cũng như việc các công ty như VanEck và 21Shares đang tìm cách đưa Solana vào danh mục đầu tư chính thức. VanEck thậm chí lập luận rằng “SOL nên được xếp vào nhóm hàng hóa thay vì chứng khoán” – một yếu tố quan trọng trong việc tháo gỡ rào cản pháp lý.

Không dừng lại ở đó, các ông lớn tài chính như Franklin Templeton cũng công bố kế hoạch triển khai loạt quỹ đầu tư trên blockchain Solana, nhấn mạnh vào “hiệu suất, tính minh bạch và khả năng mở rộng vượt trội” của mạng lưới.

Sự hợp tác với các gã khổng lồ thanh toán như Visa và Mastercard, hay việc tích hợp với Shopify, đang giúp Solana chứng minh tính thực tiễn của mình. Ngay cả Citibank – ngân hàng lớn thứ tư tại Mỹ, cũng cam kết đưa Solana vào hệ thống của họ. Những động thái này không chỉ mang lại dòng vốn lớn mà còn củng cố uy tín và tính bền vững của Solana trong dài hạn.

Nhà phát triển ngày càng quan tâm Solana

Mức độ quan tâm của các nhà phát triển đến hệ Solana cũng đang tăng mạnh. Theo báo cáo “State of Crypto” của a16z vào tháng 10/2024, “Solana có mức tăng trưởng cao nhất về tỷ lệ (thị phần) nhà phát triển quan tâm, tăng từ 5.1% năm 2023 lên 11.2% trong năm 2024”. Đây là tín hiệu tích cực, bởi càng thu hút được nhiều nhà phát triển, hệ sinh thái càng đa dạng và giàu tính sáng tạo.

developer interest a16z — 11.2% nhà phát triển quan tâm Solana trong năm 2024. Nguồn: a16z crypto

Báo cáo cho rằng khi số lượng nhà phát triển tăng, sẽ có nhiều dự án chất lượng cao hơn, kéo theo sự gia tăng trong khối lượng giao dịch và nhu cầu đối với token SOL. Dù ngôn ngữ Rust từng là rào cản, việc số lượng nhà phát triển trên Solana ngày càng tăng cho thấy vấn đề này đang dần được giải quyết, mở ra triển vọng phát triển lâu dài.

“Sóng gió” pháp lý dần đi qua

Cuối cùng, các yếu tố pháp lý có thể là chất xúc tác quan trọng. “Solana có vị thế tốt để hưởng lợi từ những thay đổi pháp lý liên quan đến SEC, CFTC và các đạo luật ủng hộ crypto đang được xem xét tại Quốc hội Mỹ”, Mert Mumtaz nhận định. “Quy định sắp tới sẽ ưu tiên những dự án tạo ra giá trị thực sự cho hệ sinh thái”.

Nếu môi trường pháp lý trở nên rõ ràng và thân thiện hơn, rủi ro dành cho Solana sẽ giảm đi đáng kể, tạo động lực thu hút thêm dòng vốn từ cả tổ chức lẫn nhà đầu tư cá nhân.