Tác động của Superchain lên Optimism và OP token
Vào năm tháng 06/2023, Optimism đưa ra tầm nhìn về một mạng lưới thống nhất các L2s mang tên Superchain. Vậy ở thời điểm hiện tại tình trạng phát triển đang như thế nào và tác động của nó lên Optimism và OP token ra sao? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết bên dưới.
Tầm nhìn và hiện trạng của Superchain của Optimism
Tầm nhìn về Superchain
Superchain - tầm nhìn của Optimism trong việc tạo ra một liên minh giữa các OP Chains từ đó gia tăng khả năng mở rộng theo chiều ngang và cải thiện UX khi tương tác xuyên chuỗi. Nói một cách đơn giản, khi Superchain được hình thành sẽ mang lại trải nghiệm giao dịch giữa các OP Chain như trên một chain.
Ví dụ người dùng có thể mint NFT trên OP Mainnet bằng ETH token trên Base. Đồng thời, các nâng cấp trong toàn bộ Superchain và việc funding cho các dự án sẽ chỉ thông qua một hệ thống quản trị duy nhất là Optimism Collective.
*Optimism Collective: Hệ thống quản trị DAO của Optimism, bao gồm 2 thực thể là Token House (quản lý bởi OP token holders) và Citizen House (quản lý bởi badge holders).
*OP Chains: Được xây dựng trên OP Stack, phiên bản đã phê duyệt quản trị (governance-approved), do đó được quản trị bởi Optimism và tham gia đóng góp doanh thu vào Optimism Collective. Các OP Chains sẽ là các Superchain trong tương lai, hiện tại Superchain vẫn chưa đi vào hoạt động.
Đọc thêm chi tiết về Superchain - Tầm nhìn mở rộng của Optimism
Hiện trạng phát triển của Superchain
Số lượng các chain được xây dựng bằng OP Stack chiếm hơn 45% (39 chains) tổng số L2s đang có mặt trên thị trường, con số này hoàn toàn áp đảo các bộ công cụ SDK khác từ ZkSync, Starknet hoặc Arbitrum.
OP Stack thông dụng hơn các chuẩn SDK khác là vì thị trường có xu hướng xây dựng L2s hơn L3s. Đồng thời OP Stack sử dụng chuẩn hợp đồng MIT thay vì Apeche 2.0 ở các đối thủ, từ đó, giúp OP Stack có được tính tự do trong việc điều chỉnh mà không bị giới hạn ở bất kỳ khía cạnh nào kể cả bảo hộ sáng chế.
Bên cạnh sự tăng trưởng về số lượng chains sử dụng OP Stack, số chain gia nhập Superchain ngày càng nhiều kể tháng 03/2024, đang có khoảng 23 chains gia nhập nhờ hiệu ứng mạng lưới từ Base và OP Mainnet. Ở giai đoạn hiện tại, các OP Chains vẫn chỉ đang hoạt động như các L2s độc lập tuy nhiên đã bắt đầu dùng chung cơ chế quản trị trong Optimism Collective.
Nội dung bên dưới sẽ phân tích tác động của tầm nhìn Superchain tới 3 thực thể gồm: Optimism Collective (hệ thống quản trị), OP Mainnet và OP token.
Tác động của Superchain lên Optimism
Hiện tại, tháng 10/2204, Superchain vẫn chưa đi vào hoạt động đầy đủ như tầm nhìn của Optimism. Vì vậy, các phân tích bên dưới sẽ đánh giá tác động của nó trong 2 giai đoạn là hiện tại và dự phóng tương lai.
Optimism Collective
Tác động hiện tại: Tăng doanh thu về cho Optimism Collective
Các OP Chain sẽ chia sẻ 15% lợi nhuận hoặc 2.5% doanh thu về cho Optimism Collective, trong đó OP Mainnet đóng góp 100%.
Đến tháng 09/2024, tổng Superchain đã đóng góp được hơn 15.5 nghìn ETH (khoảng 40 triệu USD) về cho Optimism Collective, tuy nhiên số lượng đóng góp qua từng tháng giảm dần từ 03/2024.
Nguyên nhân của sự sụt giảm đến từ việc giảm phí giao dịch trên các L2s hậu Dencun trong khi số lượng giao dịch không thể tăng lên một lượng tương ứng để bù trừ, gây ra sự thiếu hụt trong doanh thu từ đó giảm đóng góp về cho Optimism Collective.
OP Mainnet và Base vẫn là 2 chain có mức đóng góp lớn nhất về cho Optimism Collective, trong đó OP Mainnet có phần nhỉnh hơn vì chia sẻ 100% doanh thu thay vì chỉ 15% như ở Base.
Tác động tương lai: Xung đột lợi ích về việc sử dụng Retro Funding
Trong tương lai, nguồn doanh thu sau khi thu được sẽ được dùng chung cho mục đích phát triển hệ sinh thái ở toàn bộ Superchain. Từ đó, việc có sự chênh lệch trong đóng góp, Base với hơn 27%, OP Mainnet với hơn 68%, 21 chains còn lại 4%, sẽ có thể gây ra sự xung đột về mặt lợi ích trong các chương trình Retro Funding.
Hiện tại vẫn chưa ghi nhận bất kỳ xung đột nào, vì hầu hết các chương trình Retro vẫn được tài trợ chính bởi OP Mainnet từ lạm phát token OP qua từng năm, quỹ doanh thu chung vẫn chưa có trường hợp sử dụng và cách thức phân chia cụ thể.
OP Mainnet
Tác động tương lai: Tận dụng được người dùng và dòng tiền giữa các chains
Về cơ bản ở giai đoạn hiện tại chưa thể kết luận về việc phát triển Superchain có tác động trực tiếp đến OP Mainnet vì các OP Chain vẫn đang hoạt động riêng lẻ, tuy nhiên chúng ta có thể dự phóng về tương lai của nó.
Hiện tại, OP Mainnet ghi nhận trên 600 triệu TVL và 65 ngàn ví hoạt động hằng ngày, tuy nhiên nếu tận dụng sự liên kết giữa các OP Chain có thể giúp OP Mainnet tiếp cận dòng tiền lên đến trên 3.4 tỷ đô (TVL của các Superchain App) và trên 1.3 triệu ví hoạt động hằng ngày, từ đó mở rộng hệ sinh thái dễ dàng hơn.
Ngoài người dùng và dòng tiền, OP Mainnet có thể gia tăng được lượng dApps mà không tiêu tốn quá nhiều nguồn lực so với việc xây dựng riêng lẻ. Hiện tại đã ghi nhận hơn 400 dApps có TVL trên toàn Superchain, hoạt động chủ yếu ở OP Mainnet, Base và Zora.
Tác động tương lai: Xung đột về dòng tiền giữa các chains
Trên lý thuyết, việc tham gia Superchain có thể giúp OP Mainnet tận dụng được dòng tiền và người dùng từ các chain khác nhau từ đó xây dựng hệ sinh thái nhanh hơn. Ngược lại, các chain khác cũng có thể thu hút dòng tiền và người dùng từ chính OP Mainnet (hiện tượng Vampire Attack). Điều này có thể tác động tiêu cực tới OP Mainnet.
Hiện tại, vẫn chưa ghi nhận tình trạng Vampire Attack giữa Base và OP Mainnet khi dòng tiền đổ vào 2 chains này chủ yếu đến từ Ethereum, Arbitrum và ZK Synz Era, tuy nhiên trường hợp trên hoàn toàn có thể xảy ra khi Superchain được thiết lập.
*Lưu ý: Số liệu có thể bị nhiễu do dòng tiền có thể được rút về ETH trước khi chuyển lên L2s, tuy nhiên sẽ ít có động cơ hơn việc chuyển cross-chain vì phải mất 7 ngày xác thực.
Đặc biệt, các Superchain có xu hướng on-board các Appchain cho các trường hợp sử dụng khác nhau như SocialFi có Cyber và Zora, DeFi có Mode và Unichain... vậy câu hỏi đặt ra là: Trường hợp nào sẽ được sử dụng chính ở trên OP Mainnet?
OP Token
Tác động hiện tại: Chưa tác động nhiều tới OP token
Cơ chế quản trị của Optimism Collective chia làm 2 nhánh chính:
- Token House: Quản trị dựa trên số lượng token OP, các token holders sẽ tham gia voting cho các đề xuất liên quan đến cập nhật mạng lưới, governance fund (chiếm 5.5% tổng cung OP), các vấn đề liên quan đến lạm phát.
- Citizen House: Quản trị dựa trên thành viên, các badge holders sẽ voting cho các đề xuất liên quan đến Retro Public Goods (chiếm 20% tổng cung OP).
Từ đó, Superchain muốn tác động lên đồng OP buộc phải tác động lên cơ chế quản trị ở Token House.
Đến thời điểm hiện tại ghi nhận khoảng hơn 95 triệu OP token đang được uỷ quyền cho việc quản trị ở Token House, con số này so với cung lưu thông chỉ khoảng hơn 7%, qua đó cho thấy nhu cầu sử dụng đồng OP trong quản trị vẫn duy trì ở mức thấp.
Vào tháng 09/2024, Chain Delegation Program đã được thông qua với hơn 92% DAO đồng ý, qua đó 10 triệu OP token nhàn rỗi từ Governance Fund sẽ được uỷ quyền cho tối đa 10 OP Chains đủ điều kiện để tham gia quản trị. Tuy nhiên, con số này vẫn còn khá nhỏ, đồng thời cũng không có tác động đến nhu cầu của OP token ngoài thị trường khi đây chỉ là cơ chế tạm ứng cho việc quản trị từ các đồng OP có sẵn.
Như đã đề cập ở các phần trước, quỹ Optimism Collective hiện có hơn 15 nghìn ETH được đóng góp, tương đương khoảng 40 triệu USD, nhưng đến nay vẫn chưa được sử dụng. Trong tương lai, nếu số ETH này được dùng để mua lại token OP phục vụ cho các hoạt động Retro Public Goods sau mùa 7, thì con số này chỉ chiếm khoảng 2% vốn hoá hiện tại của OP. Điều này cho thấy việc mua lại này sẽ không tác động đáng kể đến nhu cầu mua OP token.
Tác động tương lai: Tăng nhu cầu cho OP token từ việc muốn sở hữu quyền biểu quyết
Vì việc biểu quyết cho sự phát triển trên từng chain vẫn sẽ dùng chung cơ chế quản trị trong Optimism Collective thông qua OP token nên việc một OP Chain hay một giao thức muốn dành được quyền biểu quyết lớn phải thực hiện việc mua lại đồng token này trên thị trường thứ cấp, ví dụ như trường hợp của mattgov.eth và Anticapture Commission, từ đó gia tăng nhu cầu mua vào OP token.
Tạm kết
Superchain đang ở trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ khi thu hút được nhiều dApps và các chain tham gia. Tuy nhiên, nếu xét về tác động đến Optimism và OP token thì hiện tại vẫn chưa rõ ràng khi chỉ có ảnh hưởng lên doanh thu về cho Optimism Collective, OP token vẫn chưa ghi nhận bất kỳ tác động đáng kể nào.
Trong tương lai, nếu việc thực thi Superchain thành công, có thể mang lại dòng tiền, người dùng và dApps hợp nhất giữa các chains từ đó đẩy nhanh cho việc phát triển chung tuy nhiên cũng kèm với khả năng xảy ra xung đột lợi ích.