The Merge thành công: Tại sao crypto fan vừa mừng vừa lo?

Thứ năm vừa qua, Ethereum đã nâng cấp thành công mạng lưới của mình từ blockchain sử dụng cơ chế “proof of work” (bằng chứng công việc) khởi chạy năm 2015, sang cơ chế “proof of stake” (bằng chứng cổ phần).

Bản nâng cấp được gọi là The Merge này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử crypto.

“Đây là bước đầu tiên trong hành trình lớn của Ethereum hướng tới việc trở thành một hệ thống hoàn thiện”, Vitalik Buterin, người sáng lập Ethereum, nói. “Đối với tôi, The Merge tượng trưng cho sự khác biệt giữa Ethereum giai đoạn đầu và Ethereum mà chúng tôi mong muốn xây dựng”.

The Merge thành công

Đối với nhiều crypto fan, họ hy vọng The Merge sẽ đem lại làn gió mới cho crypto - vốn năm qua đã ngập trong những khoản lỗ hàng nghìn tỷ USD, một loạt vụ hack và lừa đảo lớn, cũng như những làn sóng giám sát mới từ phía chính quyền.

Và họ có lý do để ăn mừng cho sự thành công của The Merge.

Tìm hiểu thêm: Nguồn gốc, bối cảnh và hiểu lầm về The Merge

Ăn mừng tưng bừng 

Thứ nhất: Mạng lưới vẫn hoạt động bình thường

Trước khi quá trình nâng cấp diễn ra, rất nhiều người lo ngại Ethereum sẽ gặp phải những sự cố lớn, vì việc chuyển đổi cơ chế đồng thuận của blockchain không hề dễ dàng chút nào.

Trước The Merge, chưa từng có bên nào thực hiện điều tương tự trên một nền tảng crypto, chứ chưa nói trên nền tảng có kích thước tương đương Ethereum. Các nhà phát triển của công ty phải mất nhiều năm để thử nghiệm và nghiên cứu mới có đủ tự tin để thực hiện cú chuyển đổi “siêu to khổng lồ” này. 

Nếu The Merge không diễn ra đúng như kế hoạch, các giao dịch crypto trị giá hàng trăm tỷ USD, các bộ sưu tập NFT và giao thức DeFi được lưu trữ trên Ethereum có thể bị thiệt hại không thể nào cứu vãn.

Thế nhưng mọi chuyện đã xuôi chèo mát mái. Hoàn thành việc nâng cấp trong khi mạng lưới vẫn hoạt động bình thường là một kỳ tích kỹ thuật, Harsh Rajat, đồng sáng lập Ethereum Push Notification Service có trụ sở tại Mumbai, cho biết. “Nó giống như thay đổi móng của một tòa nhà chọc trời trong khi toà nhà vẫn đứng vững!”

Thứ hai: Tiết kiệm năng lượng

Blockchain Ethereum mới thân thiện với môi trường hơn blockchain cũ rất nhiều. Với cơ chế “bằng chứng công việc” trước đây, Ethereum được bảo mật bởi một mạng lưới máy tính công suất cao cạnh tranh với nhau để giải các câu đố mật mã, kết quả làm tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Giờ đây, với cơ chế “bằng chứng cổ phần”, các nhà đầu tư sẽ gửi crypto vào một shared pool để bảo mật mạng lưới và đổi lấy cơ hội nhận lại phần thưởng. 

Sự thay đổi này sẽ khiến blockchain Ethereum mới tiêu thụ ít hơn 99.95% năng lượng so với blockchain cũ, các nhà nghiên cứu tiền điện tử cho biết. Đây là một bước ngoặt lớn - có thể so sánh với việc toàn bộ quốc gia Bồ Đào Nha ngừng hoạt động, theo Digiconomist, một trang web theo dõi mức tiêu thụ năng lượng của tiền điện tử. 

Thứ ba: Tác động tích cực lên giá ETH

Nhiều người cho rằng sự kiện The Merge sẽ có lợi cho giá của ETH. 

Việc vận hành blockchain Ethereum liên quan đến việc burn một lượng ETH trị giá hàng tỷ USD mỗi năm. Blockchain mới vẫn sẽ burn ETH nhưng nó không còn cần tạo ra nhiều ETH mới để trả thưởng cho các thợ nào. Điều này có nghĩa là tổng nguồn cung ETH có thể giảm xuống, từ đó làm tăng giá trị của đồng coin. Không giống như thợ đào cũ, các validator mới sẽ không bị áp lực phải bán một số ETH để trả hoá đơn điện, và điều này có thể khiến giá ETH trở nên ổn định hơn.

Ngoài tác động tích cực lên giá, các ETH cũng sẽ nhận thêm lợi ích vì APR có thể tăng x1.5-x3 lần con số hiện tại. Để tìm hiểu vì sao, mời bạn xem qua video dưới đây nhé!

Thứ tư: Tăng khả năng mở rộng

The Merge là phát súng mở màn trong một loạt nâng cấp giúp Ethereum giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng. 

Hiện tại, crypto đang đối mặt với “trilemma” về tính phi tập trung, độ bảo mật và khả năng mở rộng. Theo một lý thuyết thì sau một thời gian hoạt động, blockchain phải thoả hiệp với một trong ba yếu tố này, nó không thể nào đạt được cả ba cùng một lúc.

Với Ethereum, The Merge là bước đầu tiên để giải quyết vấn đề này và tiếp theo là bốn giai đoạn phát triển khác.

• The Surge: Triển khai sharding, một giải pháp mở rộng quy mô giúp giảm chi phí giao dịch trên Ethereum.
• The Verge: Giới thiệu ‘verkle tree’, bản cập nhật khiến mạng phi tập trung hơn khi giúp người dùng trở thành validator dễ dàng hơn. 
• The Purge: Xóa bỏ dữ liệu lịch sử và nợ kỹ thuật (technical debt).
• The Splurge: Các cập nhật khác sau bốn giai đoạn đầu tiên để đảm bảo mạng hoạt động trơn tru.

Theo Vitalik Buterin thì sau khi hoàn tất năm giai đoạn này, mạng Ethereum sẽ có thể xử lý 100,000 giao dịch/giây.

Nỗi lo còn đó

Bên cạnh việc ăn mừng tưng bừng, một số người lo ngại The Merge có thể gây ra căng thẳng nghiêm trọng trong cộng đồng crypto.

Hiện tại đã có một số “fan cuồng” Bitcoin tin rằng việc Ethereum chuyển sang cơ chế "bằng chứng cổ phần" là một nước cờ PR giúp mạng trông “cao quý” hơn trong khi “dìm” Bitcoin xuống. Bởi lẽ Bitcoin - hiện sử dụng thuật toán "bằng chứng công việc" không hề có kế hoạch chuyển sang cơ chế đồng thuận mới. Vì vậy có thể nó vẫn tiêu thụ năng lượng ở mức cao, ít nhất là trong tương lai gần.

Ngoài ra, dù có kế hoạch khiến mạng trở nên phi tập trung hơn trong tương lai, nhưng với việc bảo mật mạng bằng cách để nhà đầu tư stake vào các pool Ether lớn, Ethereum mới đang có nguy cơ gia tăng sự tập trung hoá trong toàn ngành công nghiệp crypto.

Điều đó đồng nghĩa với việc trao nhiều quyền lực hơn cho các công ty lớn như Coinbase, Kraken, cũng như giúp chính phủ dễ dàng “nắm thóp” Ethereum hơn bằng cách gây áp lực buộc các công ty kể trên phải kiểm duyệt một số giao dịch nhất định. (Mặc dù Brian Armstrong - Giám đốc điều hành của Coinbase, đã tuyên bố rằng nếu viễn cảnh này xảy ra, ông thà đóng cửa hoạt động staking trên Ethereum của công ty hơn là tuân thủ những yêu cầu kiểm duyệt của chính phủ.)

Trước đây, ngành công nghiệp crypto bị “chĩa mũi dùi” vì vấn đề gây hại đến môi trường. Với sự thành công của The Merge làm giảm mức tiêu thụ năng lượng xuống 99.95%, Ethereum đã vô hiệu hoá một trong những mục tiêu tấn công lớn nhất này. Người ta tin rằng so vói trước đây, các nhà quản lý sẽ không còn phản đối gay gắt Ethereum 2.0 và các công ty thử nghiệm với NFT cũng như các công nghệ khác dựa trên Ethereum.

Nhưng có những lo ngại rằng việc giải quyết vấn đề năng lượng không giúp ích nhiều cho quá trình áp dụng crypto trên quy mô lớn. Bởi vì hiện tại có rất nhiều người nghi ngờ tiền điện tử vì những lý do không liên quan gì đến năng lượng. Có thể họ có bạn bè, người thân tán gia bại sản vì LUNA hay NFT Baller Ape Club. Có thể họ sợ hãi vì những vụ hack liên tục hay sự phức tạp của tiền điện tử…

Hiện nay, mối đe dọa lớn nhất đối với tiền điện tử - ít nhất ở Hoa Kỳ - là những quan chức quản lý ngành dường như muốn cấm nó. Các cơ quan quản lý này đang lo lắng về các stablecoin, các kế hoạch Ponzi, các cuộc tấn công ransomware (mã độc tống tiền) được các quốc gia khác hậu thuẫn hay việc các nhà đầu tư mất tiền vào những hệ thống cho vay crypto mờ ám.

The Merge dường như không giải quyết bất kỳ vấn đề nào trong số này. Mặc dù một số chính trị gia về tiền điện tử có thể thay đổi ý kiến khi biết Ethereum hiện sử dụng năng lượng ít hơn 99.95%, nhưng không chắc lợi điểm này có tác động đến những “tai to” nhất trong chính phủ.

Ví dụ, Gary Gensler, người đứng đầu Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), hoàn toàn không đề cập đến những lo ngại về môi trường trong bài viết trên The Wall Street Journal vào tháng trước về lý do khiến ngành công nghiệp tiền điện tử nên được quản lý chặt chẽ hơn.

Như vậy, cộng đồng Ethereum đang tận hưởng những khoảnh khắc vui mừng, nhưng bên cạnh đó nỗi lo vẫn hiện hữu.