Altcoin ETF có khiến thị trường sôi động trở lại?
Mỹ đang "mở cửa" cho altcoin ETF?
Hành trình để crypto được tài chính truyền thống công nhận thông qua các quỹ ETF (Exchange Traded Fund) kéo dài hơn một thập kỷ, với nhiều lần bị từ chối và cơ quan quản lý nghi ngờ. Từ năm 2013, những cái tên lớn như VanEck, WisdomTree, Bitwise, ARK Invest, 21Shares và Grayscale liên tục bị SEC bác đơn đăng ký quỹ spot Bitcoin ETF (ETF Bitcoin giao ngay).
Việc từ chối này không chỉ phản ánh rào cản pháp lý, mà còn cho thấy crypto vẫn còn quá mới trong hệ thống tài chính truyền thống. Nhưng sau nhiều năm đấu tranh, cuối cùng spot Bitcoin ETF cũng được chấp thuận – mở ra con đường cho dòng vốn tổ chức đổ vào thị trường crypto một cách hợp pháp, đồng thời thể hiện sự công nhận crypto là tài sản chính thống.
Không ngoài dự đoán, cơn sốt Bitcoin ETF nhanh chóng bùng nổ. Cuối năm 2024, tổng tài sản ròng nắm giữ trong các quỹ đã chạm mốc 129 tỷ USD, minh chứng nhu cầu mạnh mẽ từ giới đầu tư.
Một trong những cái tên nổi bật nhất là IBIT của BlackRock. “IBIT lọt top 3 ETF có dòng vốn lớn nhất năm, thu hút 37 tỷ USD”, Eric Balchunas – chuyên gia ETF tại Bloomberg, nói.
Balchunas nhấn mạnh rằng trong chưa đầy một năm, thành tích của IBIT đã vượt những ETF kỳ cựu như Total Stock Market ETF của Vanguard (VTI) và Nasdaq-100 Trust của Invesco (QQQ).
Thành công của Bitcoin ETF trong năm 2024 đã thổi bùng kỳ vọng rằng altcoin cũng có thể đi theo con đường tương tự, thu hút dòng vốn tổ chức khổng lồ.
Thêm vào đó, môi trường pháp lý dường như đang thay đổi theo hướng có lợi hơn. “Tôi muốn Mỹ trở thành trung tâm crypto toàn cầu”, Tổng thống Donald Trump tuyên bố, đồng thời bổ nhiệm nhiều quan chức ủng hộ crypto vào các cơ quan quan trọng như SEC.
"Nếu Đảng Dân chủ vẫn nắm quyền, khả năng các ETF (trừ Litecoin) được phê duyệt cực kỳ thấp”, James Seyffart – chuyên gia ETF tại Bloomberg nhấn mạnh tầm ảnh hưởng của yếu tố chính trị trong các quyết định của SEC.
Những cái tên sáng giá: XRP, Solana, Litecoin, Dogecoin
Các tổ chức lớn như Grayscale, Bitwise, Canary, 21Shares và WisdomTree đã nhanh chóng nộp đơn xin cấp phép ETF cho XRP, Solana, Litecoin và Dogecoin.
Trong đó, XRP ETF đang được kỳ vọng nhiều nhất. Tỷ lệ cược trên Polymarket cho thấy 76% nhà đầu tư tin XRP ETF sẽ được phê duyệt trong năm 2025. “ETF XRP có thể thu hút đến 8 tỷ USD dòng vốn”, JPMorgan dự đoán, cho thấy tiềm năng lớn của sản phẩm này.
Litecoin cũng gây chú ý khi khối lượng giao dịch hàng ngày trên mạng lưới tăng 243% trong 5 tháng gần đây (tính từ cuối tháng 8/2024), trùng hợp với thời điểm các quỹ ETF bắt đầu đệ trình hồ sơ. Với Dogecoin, tiến trình còn nhanh hơn dự đoán. “Spot Dogecoin ETF có thể ra mắt sớm nhất vào tháng 4/2025”, Eric Balchunas nói.
Rào cản pháp lý và thực tế thị trường
Dù vậy, chặng đường của altcoin ETF không hề đơn giản. Nếu Bitcoin và Litecoin được coi là hàng hóa, thì Solana và XRP vẫn đang vướng tranh cãi pháp lý về việc có phải là chứng khoán hay không.
“Vấn đề chứng khoán hay hàng hóa sẽ là rào cản lớn mà SEC cần giải quyết”, James Seyffart nói. Đến nay, SEC vẫn trì hoãn quyết định với nhiều hồ sơ ETF liên quan đến XRP, Solana, Litecoin và Dogecoin, cho thấy sự thận trọng của cơ quan này.
Bên cạnh đó, không phải ETF nào cũng tạo được sức hút như Bitcoin. Spot Ethereum ETF – ra mắt tháng 7/2024, lại có hiệu suất khá “trầm”, với việc giá trị tài sản quản lý chỉ tăng trưởng khiêm tốn vào cuối năm.
Dù còn nhiều rủi ro, số lượng hồ sơ đăng ký altcoin ETF ngày càng tăng, cho thấy niềm tin vào tiềm năng của sản phẩm này. “Việc mở rộng ETF ra ngoài Bitcoin và Ethereum sẽ tạo điều kiện cho dòng vốn tổ chức chảy vào những blockchain thế hệ mới”, Matt Hougan – CIO của Bitwise, nói.
Phần thưởng staking trong Ethereum ETF
Sự ra mắt của spot Ethereum ETF đánh dấu một cột mốc quan trọng, nhưng những phiên bản đầu tiên vẫn thiếu đi một yếu tố cốt lõi của mạng Ethereum: staking. Từ lâu, quá trình khóa ETH để bảo mật blockchain và nhận phần thưởng đã là động lực chính thu hút hoạt động đầu tư trực tiếp vào ETH.
“Bỏ qua phần thưởng staking trong Ethereum ETF chẳng khác nào để tiền rơi mất”, Martin Leinweber và Joshua Deems từ Blockworks nhận xét. Việc không tích hợp staking đã khiến các quỹ ETF kém hấp dẫn hơn so với việc nắm giữ và staking Ethereum trực tiếp.
Tương tự, Cynthia Lo Bessette – Giám đốc quản lý tài sản kỹ thuật số tại Fidelity, cũng cho rằng staking là một phần không thể thiếu của Ethereum. “Tuy nhiên, ngành công nghiệp này cần chứng minh rõ ràng staking có thể hoạt động trong khuôn khổ quy định để đưa vào các sản phẩm ETF”, bà cho biết.
Lý do chính khiến các Ethereum ETF chưa thể tích hợp staking là sự mập mờ trong quy định, đặc biệt là quan điểm của SEC. Cơ quan này từ lâu đã xem một số dịch vụ staking là hình thức chào bán chứng khoán chưa đăng ký, buộc các tổ chức phát hành ETF phải loại bỏ staking khỏi hồ sơ đăng ký ban đầu.
Gần đây, đã có những tín hiệu cho thấy sự dịch chuyển trong cách tiếp cận của các tổ chức đối với staking trong ETF. Cboe BZX đã đề nghị được tích hợp staking vào Ethereum ETF của Fidelity, trong khi NYSE Arca cũng nộp đơn xin điều chỉnh quy tắc để cho phép Grayscale Ethereum Trust stake lượng ETH mà họ đang nắm giữ.
Lợi ích của việc kết hợp staking quá rõ ràng. Do đó, Kean Gilbert từ Lido DAO tiết lộ rằng “các quỹ lớn đang có nhu cầu mạnh mẽ đối với những sản phẩm có thể cân bằng giữa sự rõ ràng về quy định và khả năng tạo lợi nhuận từ staking”. Ông dự đoán Ethereum ETF hỗ trợ staking có thể thành hiện thực vào cuối năm 2025.
Theo số liệu từ Staking Rewards vào ngày 11/3/2025, tỷ suất staking của Ethereum dao động quanh mức 3.3% APR (tính theo ETH). Brian Rudick – chiến lược gia cấp cao tại GSR, cho rằng ETF hỗ trợ staking sẽ “biến Ethereum ETF thành đối thủ thực sự của việc nắm giữ ETH trực tiếp, mở khóa hàng tỷ USD từ các nhà đầu tư tổ chức vẫn đang đứng ngoài cuộc”.
Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn thuộc về các cơ quan quản lý. Nate Geraci – Chủ tịch ETF Store, cho rằng “staking trong Ethereum ETF không phải là chuyện có hay không, mà là bao giờ có”, nhưng cũng lưu ý “vấn đề ‘bao giờ có’ còn phụ thuộc vào yếu tố chính trị”.
Trong khi Mỹ vẫn đang loay hoay với khung pháp lý cho các quỹ crypto ETF, nhiều quốc gia khác cũng đang tăng tốc để không bị bỏ lại phía sau. Theo Maeil Business Newspaper (MK), “chính phủ Hàn Quốc đang nhìn vào Nhật Bản như một ví dụ – quốc gia từng hoài nghi về tài sản số nhưng dường như đang thay đổi lập trường”.
Thực tế, Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản (FSA) đang xem xét việc công nhận crypto như một sản phẩm tài chính ngang hàng với chứng khoán và có thể dỡ bỏ lệnh cấm đối với crypto ETF. Các cuộc thảo luận tại Nhật Bản sẽ tiếp tục trong nửa đầu năm 2025.
Tại Hong Kong, Ủy ban Chứng khoán và Hợp đồng Tương lai (SFC) đã bày tỏ sự cởi mở với việc tích hợp staking vào Ethereum ETF, điều này có thể tạo tiền lệ để các thị trường khác noi theo. Bitwise cũng ra mắt Aptos Staking ETP trên sàn SIX Swiss Exchange của Thụy Sĩ từ tháng 11/2024, với lợi suất staking lên tới 4.7%.
Làn sóng rút vốn khỏi crypto ETF, nhà đầu tư đang chán nản?
Trong tháng 2 - 3/2025, thị trường crypto ETF trải qua giai đoạn đầy biến động khi dòng tiền liên tục bị rút ra, phản ánh tâm lý bất ổn của nhà đầu tư.
Theo báo cáo từ CoinShares vào ngày 10/3/2025, các sản phẩm giao dịch trao đổi (ETP) đã trải qua tuần thứ tư liên tiếp bị rút vốn, với tổng giá trị lên đến 876 triệu USD. Tính trong bốn tuần gần nhất, lượng tiền rút ra đã chạm ngưỡng 4.75 tỷ USD – một con số đáng báo động.
Dù tốc độ rút vốn vừa qua đã giảm so với mức kỷ lục 2.9 tỷ USD trước đó, James Butterfill – trưởng bộ phận nghiên cứu tại CoinShares, vẫn cảnh báo rằng “tâm lý thị trường vẫn khá bi quan”, thậm chí có dấu hiệu “nhà đầu tư đang mất kiên nhẫn”.
Thời điểm đầu tháng Ba, Bitcoin ETF chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi bị rút 756 triệu USD, chiếm 85% tổng dòng tiền chảy ra trong tuần. Ethereum ETF cũng không khá hơn với mức rút vốn 89 triệu USD.
Tuy nhiên, giữa làn sóng rút vốn, vẫn có những tín hiệu tích cực. Theo JPMorgan, khối lượng giao dịch của Bitcoin và Ethereum ETF đã tăng mạnh vào ngày 10/3/2025, với Bitcoin ETF đạt 5 tỷ USD – gần gấp đôi mức trung bình hàng ngày. Trong khi đó, Ethereum ETF ghi nhận khối lượng 662 triệu USD, cũng cao hơn gấp đôi so với mức trung bình 338 triệu USD.
Đặc biệt, thời điểm cuối tháng Ba, các quỹ ETF Bitcoin giao ngay của Mỹ đã có chuỗi tăng trưởng 10 ngày liên tiếp - mức tăng dài nhất trong năm nay tính đến thời điểm hiện tại.
Có thể nói, dòng vốn có thể đang rút ra, nhưng sự gia tăng thanh khoản cho thấy thị trường vẫn chưa hoàn toàn mất sức hút. Đây có thể là giai đoạn điều chỉnh trước khi dòng tiền lớn quay trở lại.
Đọc thêm: Hàng loạt vụ kiện crypto bị hủy: SEC đang "bật đèn xanh" cho ngành?