DAO 2022: Giải pháp gì cho các góc khuất của DAO 2021?

Hiện tại đang có rất nhiều dự án DAO ra mắt và tiến hành Airdrop cho cộng đồng. Tuy nhiên, liệu đây có phải một dự án thật sự muốn đi lâu dài, hay đằng sau đó còn có những ẩn khúc gì?

Bài viết này sẽ giúp anh em có cái nhìn tổng quan hơn về trend DAO hiện tại và đưa ra quyết định chính xác về việc nên mua các token này hay không.

Thực trạng các dự án DAO trong 2021

Định nghĩa DAO

DAO là viết tắt của Decentralized Autonomous Organization, tổ chức tự trị phi tập trung. Thay vì một dự án sẽ do vài người lãnh đạo, đưa ra đường lối phát triển, thì với một dự án DAO, cộng đồng sẽ biểu quyết thông qua Proposal. Từ đó team chỉ cần làm theo nếu Proposal được thông qua.

Ví dụ: Cộng đồng Sushi, Inverse Finance,...

Mô hình DAO không hề mới. DAO đã có từ khoảng năm 2020. Ngoài việc DAO bỏ phiếu cho Proposal, nếu nhìn rộng ra, hình bóng DAO đã bắt đầu có ở những dự án Meme coin như Dogecoin hay Shibaswap.

Nhưng DAO chỉ thật sự được nhiều người chú ý đến vào cuối năm 2021. Đặc biệt là sau việc ConstitutionDAO tập hợp được một nguồn quỹ lớn chỉ dùng để đấu giá bản hiến pháp Hoa Kỳ.

Để hiểu rõ hơn về tính chất, cách hoạt động và tiềm năng của DAO, anh em có thể tham khảo bài viết: DAO là gì?

Thực trạng DAO 2021

Đầu tiên, anh em hãy nhìn vào token PEOPLE (token của ConstitutionDAO). Dù đã có thông báo chính thức là không có giá trị hoặc use case, nhưng giá PEOPLE vẫn tăng lên mỗi ngày. Hiện tại, giá PEOPLE đã tăng 133 lần theo dữ liệu của Coingecko.

Do đó, hàng loạt các DAO khác ra đời như OpenDAO, hay gần nhất là Gas DAO, Sandwitch DAO, TheSolanDAO, 22 DAO,... như việc FOMO theo ConstitutionDAO.

Đối chiếu điều này với một trend tương tự cuối năm 2020, đó là Food token. Hàng loạt dự án với những cái tên như PhoSwap, Kimchi.finance, Burger Swap,... Nhưng chỉ có một số ít sống sót đến hiện tại, đó là Sushi, PancakeSwap,...

Vấn đề đằng sau những dự án DAO

Lý do ra đời của các dự án DAO rất đa dạng. Với lý do OpenSea không ra token, nên có một dự án là OpenDAO airdrop một lượng token cho người dùng đã giao dịch mạng Ethereum trên OpenSea, mặc dù thực chất token SOS của OpenDAO hiện không có chức năng gì trên OpenSea.

Hay với một dự án mới đây cũng có một đợt airdrop dựa trên Gas fee anh em đã chi ra trên Ethereum, đó là Gas DAO. Cụ thể, những ai đã chi hơn $1,559 tiền gas fee sẽ nhận được Airdrop.

Không bàn đến rủi ro phổ biến như các dự án không rõ nguồn gốc khác như Approve Unlimited khi Swap, hay rug pull thì có một điểm khác anh em cần chú ý, đó là gì?

Đó là dự án được sinh ra quá dễ dàng. Trong khi các dự án thông thường được sinh ra để giải quyết một vấn đề nào đó, ví dụ như AMM dùng để giao dịch, Lending dùng để vay mượn, hay ví dùng để lưu trữ,... thì các dự án DAO này chỉ cần copy code, tìm một lý do ra đời và chiến dịch Airdrop là hoàn tất.

Chính vì không có bất kì tác dụng nào, nên việc tích lũy giá trị vào token là không có, do đó, giá các token DAO này tăng chỉ vì cộng đồng FOMO là chính. Nên giá của token có thể Pump hoặc Dump bất cứ lúc nào.

Ngoài ra, nếu anh em để ý thì tất cả các dự án này mang danh DAO, nhưng đa phần đều team dự án đều có một phần Allocation. Ví dụ như team Gas DAO có 15% tổng token, với 20% số đó được mở khóa ngay, 80% còn lại Vesting trong 6 tháng. Hay team TheSolanDAO có 10%,...

Tiếp theo ví dụ của Gas DAO, ta có 15% này với mức vốn hóa đỉnh điểm khoảng $550M, team dự án đã có ngay $82.5M, hay thậm chí với 20% không khóa, họ đã có $16.5M ngay lập tức. Sau đó, team dự án có xả hay không thì không biết, nhưng việc này cho thấy kiếm tiền thông qua các token DAO hiện tại khá dễ.

Với việc ra đời dễ, kiếm tiền cũng dễ, thì rất khó để chỉ ra được một lý do để các DAO này đi được đường dài. Đó là chưa kể team muốn đi đường dài thật, nhưng cộng đồng không hề có hứng thú với dự án ngoài đợt Airdrop ban đầu.

Chúng ta cần làm gì với trend DAO 2022?

Mình không nói những dự án này Scam, nhưng cần nhìn vào thực tế, đó là mọi thứ chỉ do cộng đồng tự đẩy giá token lên mà không phải do nội lực dự án. Dĩ nhiên, vẫn có những trường hợp thành công vượt trội như DOGE, hay SHIB của ShibaSwap, giờ đã trở thành một dự án thực thụ.

Nhưng đó chỉ là những trường hợp có sự ủng hộ cực kì mạnh mẽ từ cộng đồng, để rồi dự án trở nên lớn đến mức nào đó, họ sẽ có động lực phát triển dự án, hay thêm các tính năng cho token, như việc DOGE bắt đầu được sử dụng để thanh toán chẳng hạn.

Trở lại các dự án DAO mới, có lẽ cần có một thời gian nữa để lọc ra những dự án DAO thật sự mà cộng đồng cần. Còn lại khả năng cao sẽ nhanh chóng bị lãng quên.

Do đó, anh em cần phải cân nhắc thật kĩ nếu muốn sở hữu token DAO thông qua việc MUA, bởi vì chúng ta không biết được có bao nhiêu người đã mua trước mình, cũng như target của họ là bao nhiêu. Và sau khi trend qua, cơ hội về bờ sẽ xấp xỉ 0%, như cách mà dòng họ Safemoon, Doge trend đã từng gây ra vào tháng 5/2021.

Còn nếu may mắn nhận được Airdrop, anh em cũng nên cân nhắc thật kĩ liệu có nên hold hay không. Để có thể ra quyết định đúng, chúng ta cần nhận diện được trend này đang ở giai đoạn nào, định giá trung bình của các DAO dạng này là khoảng bao nhiêu,... 

Tổng kết

Qua bài viết, mình chỉ muốn nhắc nhở anh em cần phải tỉnh táo trong việc đầu tư trend DAO hiện tại, bởi rất nhiều rủi ro mình đã nói trên. DAO hiện đang chứng minh mình là một trong những giải pháp hữu hiệu để quản trị dự án, nhưng nếu chỉ cần vài lý do để hình thành DAO và có hẳn token, thì có lẽ đây không phải mô hình DAO bền vững.