Ethereum Shanghai upgrade và những điều cần biết

Key Insights

• Ethereum Shanghai Upgrade thực thi một số EIP, quan trọng nhất là EIP-4895, cho phép validator rút ETH đã stake trong Beacon Chain từ tháng12/2020.
• Nâng cấp Shanghai là bước đệm để mạng lưới tiến tới The Surge (2023-2024) - tối đa hoá tốc độ giao dịch của Ethereum.
• Sự kiện tác động trực tiếp & gián tiếp tới nhiều bên, gồm: người dùng, developers, các dự án Liquid Staking Derivatives & thị trường.

Nâng cấp Ethereum Shanghai là gì?

Ethereum Shanghai Upgrade là đợt nâng cấp hardfork trên mạng lưới Ethereum blockchain, cho phép người dùng có thể rút ETH đã tham gia staking trên Beacon Chain.

Các đề xuất được thực thi trong Ethereum Shanghai Upgrade bao gồm: EIP-4895, EIP-4860, EIP-4855, EIP-4851. Ban đầu, thời gian dự kiến diễn ra sự kiện là tháng 3/2023. Tuy nhiên, tới đầu tháng 3, team dev của Ethereum đưa ra thông tin thời điểm nâng cấp Shanghai sẽ bị lùi lại tới ngày 13/4/2023.

Theo roadmap của Ethereum, các đợt nâng cấp quan trọng của mạng lưới này gồm: The Merge (đã diễn ra ngày 15/9/2022), The Surge, The Verge, The Purge và The Splurge. Ethereum Shanghai Upgrade diễn ra trước khi The Surge (dự kiến diễn ra 2023-2024 - nhằm tập trung vào cải tiến tốc độ giao dịch).

Bối cảnh của Ethereum Shanghai

• Tháng 6/2015: Ethereum được Vitalik & đội ngũ chính thức khởi chạy. Giai đoạn đầu, blockchain này hoạt động theo cơ chế đồng thuật PoW (Proof of Work - Bằng chứng công việc). Để xác thực giao dịch, người ta phải sử dụng sức mạnh phần cứng, việc này dẫn tới tốn năng lượng cho các máy đào. Ngoài ra, vấn đề khác mà Ethereum gặp phải trong giai đoạn này là khả năng mở rộng và tốc độ xử lý (TPS từ 15-20).
• Để giải quyết các vấn đề này, team dev đã đưa ra lộ trình nâng cấp mạng lưới lên PoS (Proof of Stake)
• Tháng 12/2020, đội ngũ dev ra mắt Beacon Chain. Blockchain này hoạt động với cơ chế đồng thuận PoS, độc lập và song song với Ethereum. Đây là giai đoạn bước đệm để Ethereum PoW chuyển sang PoS. Trong giai đoạn này, người dùng có thể stake 32 ETH của họ vào mạng lưới Beacon Chain.
• Ngày 15/9/2022, Ethereum The Merge chính thức diễn ra, đánh dấu sự hợp nhất giữa Ethereum PoW và Beacon Chain (PoS). Kể từ thời điểm này, mạng lưới Ethereum chính thức hoạt động với cơ chế Proof of Stake, giúp giảm ~99.95% năng lượng tiêu thụ.
• Từ thời điểm Beacon Chain (tháng 12/2020), tổng cộng có khoảng 16,394,888 ETH (~26.7 tỉ USD) được stake (chiếm 13.6% lượng ETH lưu hành). Đây là lượng thanh khoản rất lớn, tương đương 39% khối lượng giao dịch của toàn thị trường ở thời điểm viết bài (24h vol = 68.4 tỉ USD)
• Ethereum Shanghai Upgrade cho phép người dùng rút ETH của họ đã stake trên Beacon Chain.

Điều gì sẽ xảy ra trong Shanghai upgrade?

Đợt nâng cấp Shanghai này của Ethereum kết hợp nhiều EIP, trong đó gồm:

• EIP-4895: Beacon chain push withdrawals as operations. Cho phép các validator rút ETH đã stake khỏi Beacon Chain. Có 2 cách rút ETH như sau:
  • Rút 1 phần: Cho phép rút phần thưởng từ ETH staking (Earned rewards) về ví. Lượng 32 ETH gốc ban đầu sẽ vẫn ở lại, validator sẽ tiếp tục là 1 phần của Beacon Chain.
  • Rút toàn bộ: Cho phép rút toàn bộ 32 ETH staking ban đầu và phần thưởng về. 
• EIP-3860: Limit and Meter Initcode – Giới hạn kích thước tối đa của initcode là 49152 và thêm 2 gas cho mỗi 32-byte initcode. Việc này giúp giải quyết vấn đề hết gas trên Ethereum.
• EIP-3855: PUSH0 Instruction - giúp thu nhỏ kích thước của hợp đồng thông minh (smart contract) và tối ưu hoá nó.
• EIP-3651: Warm COINBASE - giúp giảm phí gas cho các builder tương tác trên mạng lưới. (Warm COINBASE này không liên quan tới sàn giao dịch Coinbase).
• Note: Ethereum Improvement Proposals (EIPs) là các đề xuất cải tiến về tính năng hoặc các quy trình mới trên mạng lưới Ethereum. Trong đợt nâng cấp này, Shanghai upgrade (Thượng Hải) là tên gọi khác của EIP-4895 và các EIP khác kể trên.

Tác động của Etherum Shanghai Upgrade tới Ethereum & ETH Staking

Đối với người dùng và các dự án Liquid Staking Derivatives (LSDs)

Trước Shanghai Upgrade, để tham gia staking trên Ethereum người dùng có 2 cách:

• Cách 1: Stake tối thiểu 32 ETH và trở thành validator của mạng lưới Ethereum. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ 32 ETH. Toàn bộ số tài sản ETH đem đi stake sẽ bị khoá.
• Cách 2: Sử dụng các protocol thuộc nhóm Liquid Staking Derivates (LSDs) như Stakewise, Lido and Rocket Pool. Người dùng khoá ETH (không cần đủ 32 ETH) vào giao thức và nhận lại stETH, hoặc rETH,.. (tuỳ vào từng protocol). Đây là tài sản tổng hợp (synthetic assets - thuộc mảng Derivatives) được sinh ra từ ETH ban đầu. Người dùng có thể sử dụng chúng để tham gia vào các hoạt động DeFi khác được cung cấp bởi protocol như lending, yield farming, làm tài sản thế chấp,...

Với cách thứ 2, người dùng được giải phóng thanh khoản. Tuy nhiên, đây chỉ là các tài sản được phái sinh từ lượng ETH đã tham gia stake. Và chúng bị giới hạn sử dụng trong một số protocol hỗ trợ các tài sản này.

Sau Shanghai upgrade, người dùng có thêm tuỳ chọn rút ETH (mainnnet) của họ khỏi mạng Beacon Chain thay vì chỉ nạp và stake. Việc này giúp user chủ động hơn (việc nạp rút) trong quản lý tài sản đầu tư. Đây là cơ hội để những người dùng mới lựa chọn stake ETH của họ.

Sau người dùng cuối, các dự án nhóm “Staking as a Service” chuyên cung cấp các dịch vụ Liquid Staking Derivatives (LSDs) sẽ được hưởng lợi tiếp theo. Những người dùng trước đây băn khoăn không stake ETH (do sợ thời gian khoá lâu) chính là những khách hàng tiềm năng mới của các dự án LSDs này. Đây cũng là lý do cho sự tăng trưởng giá của nhóm token này: LDO, RPL, SD, FIS,.. 

Tìm hiểu thêm về Liquid Staking Derivatives (LSDs).

Đối với developer

Với blockchain Ethereum, đợt nâng cấp Shanghai là sự kiện bước đệm cho The Surge - đợt cập nhật quan trọng nhắm vào việc tối đa tốc độ giao dịch TPS của mạng lưới Ethereum. Các developer sẽ được hưởng lợi từ việc giảm phí gas.

Đối với thị trường nói chung

Một phần lượng ETH được mở khoá sẽ tạo ra áp lực bán trên thị trường spot. Tuy nhiên nó cũng giúp cho thanh khoản ETH (native token) trở nên tốt hơn so với giai đoạn trước Shanghai Upgrade.

Có thể bạn quan tâm: Các số liệu về liquid staking trước thềm Shanghai upgrade

Câu hỏi thường gặp về Ethereum Shanghai upgrade

Ethereum Shanghai upgrade diễn ra vào thời điểm nào?

Sau các lần lùi lịch, thời điểm diễn ra Shanghai upgrade được team dev Ethereum ấn định lúc 05:27:35 UTC +7 ngày 13/4/2023 (Giờ Việt Nam) tại epoch 194048.

Sau Shanghai upgrade, sự kiện lớn tiếp theo của Ethereum là gì?

Shanghai upgrade diễn ra sau The Merge (15/9/2022). Đây được coi là bước đệm tới sự kiện lớn The Surge (dự kiến 2023-2024). Các sự kiện lớn tiếp theo sau đó là: The Verge, The Purge và The Splurge.

Tối đa bao nhiêu ETH có thể được rút mỗi ngày sau Shanghai upgrade?

50,400 ETH

Theo thông tin từ tài liệu ETH Withdrawals FAQ của Ethereum.org, số lượng validator được phép rút ETH mỗi ngày được tính theo các mức sau:

Số lượng validator đang hoạt động ở thời điểm viết bài là: 518,853 validator.

Với số liệu như hiện tại, sẽ có 7 validator được rút ETH trong mỗi epoch. Cứ khoảng 6.4 phút lại diễn ra 1 epoch. Như vậy, mỗi ngày sẽ có 1575 = (7x24x60/6.4) validator được rút, con số này tương ứng 50,400 ETH (tối đa) được unstake mỗi ngày.

Giá ETH có bị giảm mạnh không khi một lượng lớn được rút ra?

50,400 ETH (có thể) được rút ra mỗi ngày (tương đương khoảng 84.87 triệu USD, ETH ở giá 1684 USD). Con số này chỉ chiếm khoảng 0.634% tổng khối lượng giao dịch của ETH trong 24h. Lượng ETH rút ra làm thay đổi nguồn cung ETH trong thị trường và có thể tác động tới giá. Tuy nhiên nó khó có thể tác động mạnh trong thời gian dài.

Rút sau bao lâu thì nhận được ETH unstake

Cũng theo tài liệu của Ethereum.org bên trên, thời gian chờ nhận ETH sau khi thực hiện unstake sẽ được tính theo công thức sau: (((active_validator_count)/16)12)/60/60/24 days
Ở thời điểm viết bài, có 518,853 validator hoạt động, từ đó tính ra validator phải chờ khoảng ~3.6 ngày để nhận ETH unstake.

Đọc thêm: Tất cả các bài viết khác về bản nâng cấp Ethereum Shanghai