Pavel Durov: ‘Mark Zuckerberg’ của Nga và kế hoạch biến 900 triệu người dùng Telegram thành crypto degen

Neo trong ‘Ma trận’ phiên bản tỷ phú lưu vong

Khi một đội đặc nhiệm xuất hiện trước cửa nhà Pavel Durov ở St. Petersburg, ông bắt đầu suy nghĩ về tương lai của mình ở nước Nga.

Ông đang ở nhà một mình và quan sát họ qua màn hình. “Họ mang súng và trông rất nghiêm trọng”, Pavel Durov - sáng lập Telegram và lúc đó là doanh nhân nổi tiếng nhất nước Nga, nói. “Họ dường như muốn phá cửa.”

Durov, lúc 22 tuổi, được xem là Mark Zuckerberg của Nga khi thành lập mạng xã hội VKontakte (sau đổi tên thành VK) phổ biến ở Nga còn hơn Facebook.

Hiện nay ở độ tuổi 39, ông đã kịp thành lập dịch vụ nhắn tin Telegram vào năm 2013, nền tảng nổi tiếng với tính năng giữ bí mật thông tin trong các cuộc trò chuyện và nhóm thảo luận riêng tư.

Durov làm điều này sau khi bị buộc bán cổ phần của mình ở VK với giá 300 triệu euro và đối mặt những can thiệp từ cơ quan an ninh của Vladimir Putin. Ông đã rời Nga sau đó cùng 2,000 Bitcoin vào năm 2014.

Durov, nổi tiếng với óc hài hước nổi loạn và tủ quần áo toàn màu đen gợi đến nhân vật Neo trong phim “Ma trận”, hiện là tỷ phú lưu vong sống ở Dubai. Ông có nhiều kế hoạch lớn cho Telegram, đặc biệt trong crypto, và đã từ chối bán công ty dù nhận được nhiều lời đề nghị với những con số gây chóng mặt, có khi lên đến 30 tỷ USD.

“Chúng tôi muốn duy trì sự độc lập”, Durov nói trước thời điểm tung ra đợt phát hành trái phiếu trị giá 330 triệu USD vào cuối tháng Ba. Số trái phiếu này sẽ đến hạn vào năm 2026 - năm ông dự định niêm yết cổ phiếu Telegram trên sàn chứng khoán.

Durov sinh ngày 10/10/1984 tại Leningrad, Nga trong một gia đình sung túc. Cha ông, Valery, là giảng viên ngữ văn nhưng yêu công nghệ và đã định hướng hai anh em Durov theo ngành này.

Durov học lập trình từ anh trai hơn mình một tuổi, Nikolai - một nhà toán học và là cánh tay phải của ông tại VK lẫn Telegram. Lên 11 tuổi, cậu bé Durov đã biết viết code các phiên bản trò chơi của riêng mình như Tetris và hai anh em phát triển một trò chơi chiến lược lấy bối cảnh Trung Quốc cổ đại mà họ gọi là Lao Unit.

Durov học ngôn ngữ học tại Đại học bang St. Petersburg. Thay vì thực hiện nghĩa vụ quân sự, ông được đào tạo về tuyên truyền, nghiên cứu Tôn Tử, Thành Cát Tư Hãn và Napoléon, đồng thời học cách làm các áp phích để lung lạc tinh thần binh lính nước ngoài.

Các áp phích có nội dung như “Anh đã bị bao vây, đầu hàng đi, hết hy vọng rồi” hoặc họ gợi ý với binh lính nước ngoài những điều như “gã nào đó đang hú hí với vợ anh ở nhà kìa”, Durov kể. 

Nhưng mối quan tâm chính của ông là phát triển mạng xã hội. Một bạn học ở Mỹ đã giới thiệu Facebook cho ông - lúc nó vẫn còn ở giai đoạn sơ khai và ông đã học hỏi từ nền tảng này. 

“Một số thứ như bố cục trang của VK thời kỳ đầu bị ảnh hưởng bởi Facebook rất nhiều”, Durov nói. “Chứ không tôi phải mất hàng thế kỷ để xây dựng nó, mà tôi không phải nhà thiết kế chuyên nghiệp”.

Ông cũng tuyển dụng các sinh viên ngôn ngữ học để xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ cho hệ thống đại học hậu Xô Viết, một bước đi mà ông cho rằng đã mang lại cho VK “lợi thế cạnh tranh to lớn”.

Năm 2007, ông quyết định cho phép người dùng tải lên các têp tin âm thanh và video mà không quan tâm vấn đề bản quyền. Những chính sách như vậy đã vấp phải sự chỉ trích từ Đại diện Thương mại Mỹ và kiện tụng từ các hãng thu âm lớn.

“Khi tôi làm điều này, một số người bảo rằng tôi sẽ bị bỏ tù liền bây giờ”, Durov kể. “Tôi đã rất bất cẩn”.

Đọc thêm: Chris Dixon a16z và ‘bàn tay vàng’ của vua Midas.

Dùng tiền gấp máy bay giấy ném qua cửa sổ

Đây không phải lần đầu tiên tính cách bất cẩn nổi loạn khiến Durov gặp rắc rối. 

Năm 2011, chính phủ Nga yêu cầu ông đóng cửa các trang nội dung của các chính trị gia đối lập sau cuộc bầu cử quốc hội gây tranh cãi. Ông đáp lại bằng cách đăng lên Twitter hình ảnh một con chó thè lưỡi mặc áo hoodie. Trong cuộc đối đầu với đội đặc nhiệm diễn ra ngay sau đó, ông không chịu mở cửa và họ đã về nhà sau một giờ đứng ngoài.

Vào Ngày Chiến thắng năm 2012, khi nước Nga kỷ niệm sự đại bại của Đức Quốc xã, ông đăng trên Twitter: “67 năm trước Stalin đã bảo vệ quyền của Hitler đàn áp người dân Liên Xô”. Tweet này tạo ra làn sóng phản đối kịch liệt. Durov kể lại, cười toe toét: “Đó là một thảm họa”.

Vài tuần sau, ông và các giám đốc điều hành ở VK đã gấp những tờ tiền mệnh giá 5,000 rúp - trị giá khoảng 155 USD vào thời điểm đó - thành máy bay giấy và ném ra ngoài cửa sổ văn phòng, gây ra một cuộc hỗn chiến trên con phố bên dưới.

Durov cũng tự mô tả mình là người theo chủ nghĩa Pastafarian (ghép của “mỳ pasta” và “chủ nghĩa Rastafari”), một đức tin vô thần có thể liên quan đến việc đội một cái chao trên đầu.

“Tôi thích giễu cợt những vấn đề nghiêm túc”, Durov nói và cho biết thêm rằng mình gần với một người theo Đạo giáo hoặc Phật giáo hơn. “Tôi là một sinh vật hiền hòa; tôi ăn chay. Tôi không thích chiến tranh”.

Năm 2013, Durov bị truy tố ráo riết vì một vụ tông xe rồi bỏ chạy gây tranh cãi liên quan đến một cảnh sát giao thông, điều mà ông bảo là chưa bao giờ xảy ra.

Tất cả những điều này đã dọn đường cho cuộc sống lưu vong của Durov. 

Sau cuộc bố ráp của đội đặc nhiệm tại nhà riêng, Durov gọi điện cho anh trai mình. “Tôi nhận ra mình không có phương tiện liên lạc an toàn với anh ấy”, ông nói. “Đó là cách mà Telegram bắt đầu”.

Chính tính năng trò chuyện không bị giám sát này đã tạo nên sự thành công rộng khắp của Telegram, dù ứng dụng bị cấm ở Nga. Sau khi đều đặn “đốt” mỗi tháng 1 triệu USD để duy trì hoạt động, đến năm 2017, Telegram có 180 triệu người dùng đầu tiên và cơ sở người dùng cán mốc 500 triệu trong cùng năm. Đến năm 2024, con số này đã tăng lên 900 triệu.

“Việc các doanh nhân Nga thành công bên ngoài nước Nga là một điều rất bất thường”, Sergei Guriev - nhà kinh tế nổi tiếng đã rời khỏi Nga, nói. “Durov có lẽ không phải người bình thường trên nhiều phương diện, nhưng anh ấy chắc chắn là một doanh nhân cực kỳ tài năng”.

Telegram & TON: bắt tay ‘bạn cũ” làm WeChat cho Web3

Telegram bắt đầu khám phá blockchain vào năm 2018, với việc phát triển Telegram Open Network cùng token GRAM. Dự án huy động được 1.7 tỷ USD trong đợt bán token private sale, nhưng Telegram đã từ bỏ nó sau các cuộc điều tra của SEC. Vào năm 2022, các nhà phát triển nguồn mở đã “cứu” và đổi tên dự án thành The Open Network (TON).

Durov mô tả Telegram là một nền tảng cởi mở, thậm chí với việc quảng cáo lừa đảo trong crypto. “Telegram thể hiện quyền tự do giao tiếp, tự do ngôn luận và thậm chí là khả năng quảng cáo miễn phí những trò lừa trong crypto. Nhưng tôi hy vọng các bạn không làm vậy”, ông nói.

Xem thêm: Telegram x Ton Network: Tầm nhìn trở thành Wechat của Web3.

Sắp tới, Telegram có kế hoạch giới thiệu các chức năng cho phép mua crypto và tài sản vật lý. Mục tiêu là cho phép người dùng gửi tiền tip và quyên góp cho người sáng tạo nội dung, thậm chí cả việc tạo và bán NFT.

Các nhà phát triển sẽ được cung cấp công cụ để tạo mini-app và cách thức kiếm tiền, biến Telegram thành một hệ sinh thái crypto mạnh mẽ. Họ sẽ nhận được 70% lợi nhuận từ việc bán hàng trong ứng dụng. Trong khi đó, các nghệ sĩ sẽ nhận được 95% lợi nhuận từ việc bán sticker và emoji.

Durov nhấn mạnh rằng khả năng mở rộng và cơ sở người dùng lớn của Telegram sẽ khiến nó trở thành nền tảng lý tưởng cho việc triển khai các ứng dụng crypto.

Tại Token2049 vừa diễn ra tại Dubai, ban tổ chức đã công bố ra mắt stablecoin USDT trên TON blockchain. Động thái này đồng nghĩa việc USDT sẽ tích hợp chặt chẽ vào tất cả dịch vụ Telegram, cung cấp cho hàng triệu người dùng khả năng tiếp cận thế giới crypto một cách dễ dàng.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Durov tiết lộ Telegram đã kiếm được “hàng trăm triệu USD” và dự kiến ​​​​sẽ tạo ra lợi nhuận trong năm nay hoặc năm tới. Và công ty làm tất cả những điều này chỉ với vỏn vẹn 50 nhân viên toàn thời gian.