Staking Pool là gì? Vai trò & lợi ích của Staking Pool với Ethereum
Staking Pool là gì?
Staking Pool hiểu đơn giản là một nơi chứa tài sản được gửi vào (deposit) và số tài sản đó sẽ được mang đi staking. Tuy đơn giản là vậy nhưng nhờ công năng của Staking Pool, chúng đã giúp giải quyết được những hạn chế của việc Staking Ethereum 2.0, thứ đã làm rào cản của rất nhiều người dùng hiện nay.
Trước khi tiếp tục phân tích về Staking Pool, anh em nên tham khảo thêm về Ethereum 2.0 là gì để hiểu về những tính chất cũng như cách hoạt động của Ethereum 2.0.
Những hạn chế hiện tại của việc staking Ethereum 2.0
Với ETH stakers khi stake trực tiếp trên Ethereum 2.0 sẽ gặp những hạn chế sau:
- Số lượng ETH cần thiết để tham gia: Stakers sẽ cần tối thiểu 32 ETH hoặc là cấp số nhân của 32 ETH (64, 96,..) để tham gia staking. Do đó những người muốn tham gia staking với số vốn nhỏ hoặc muốn stake một lượng ETH lẻ là không thể.
- Thiếu cách để bổ nhiệm công việc: Khi stake ETH trực tiếp, staker sẽ phải tự chạy node nếu muốn nhận phần thưởng ⇒ Phải chuẩn bị các loại máy móc, băng thông cần thiết. Hiện tại protocol chưa cho phép staker giao công việc này cho bên khác làm thay.
- Thời gian khóa ảnh hưởng đến chi phí cơ hội: Hiện tại, stakers không thể rút tài sản từ Beacon Chain, và với tiến độ hiện tại, khả năng cao stakers sẽ phải tiếp tục đợi vài tháng cho đến khi số ETH của mình được mở khóa.
- Lợi nhuận hạn chế: Stakers chỉ có có thể nhận được phần thưởng ETH do token đã bị lock trong contract, tuy nhiên càng nhiều ETH được stake thì lợi nhuận càng ít đi. Ở thời điểm hiện tại việc stake ETH cho lãi suất vào khoảng 6.1%/năm.
Tất cả những yếu tố trên đã tạo ra nhiều rào cản cho stakers, họ muốn có quyền stake bao nhiêu ETH tùy ý, trao quyền chạy node cho những bên khác, rút ETH bất kỳ lúc nào và hơn thế nữa họ có thể sử dụng số ETH stake để sử dụng trên các ứng dụng DeFi khác. Và đó là lý do các dự án về mảng Staking Pool ra đời.
Cách Staking Pool hoạt động và lợi thế của chúng
Như đã nói ở trên Staking Pool là một nơi để chứa tài sản, với trường hợp của ETH mô hình này giúp giải quyết những vấn đề sau:
- Bằng cách tập trung ETH từ nhiều nguồn về một nơi, stakers sẽ không cần phải deposit 32 ETH nữa, từ đó giúp mở rộng thị trường cho những người ít ETH hoặc những người muốn stake số ETH lẻ ⇒ Giải quyết vấn đề về số lượng ETH cần thiết
- Thay vì mỗi người là một validator và phải tự mình vận hành, Pool sẽ đưa số tài sản này cho validator khác từ đó giúp staker chỉ việc stake ETH và không cần lo lắng những công việc liên quan. ⇒ Giải quyết vấn đề về bổ nhiệm công việc
- Staking Pool có thể chỉ deposit một phần ETH và để lại một phần cho giúp đáp ứng nhu cầu withdrawn ETH từ người dùng (tương tự cách ngân hàng hoạt động) ⇒ Giải quyết vấn đề thời gian khóa ETH.
- Staking pool có thể đưa ra một token đại diện cho việc staking ETH tương tự như Compound có token đại diện cho việc gửi tokens - Ctokens, Uniswap có token đại diện cho việc cung cấp thanh khoản - LP tokens ⇒ Mở ra một thị trường mới giúp tối đa hóa lợi nhuận cho staker.
Model Staking Pool không những giúp giải quyết những hạn chế hiện tại cho staking ETH 2.0, mà còn giúp tạo ra một thị trường rộng lớn mới từ ETH.
Các loại hình Staking Pool
Có 2 loại hình Staking Pool bao gồm:
- Staking Pool tập trung (Centralized Staking Pool).
- Staking Pool phi tập trung (Decentralized Staking Pool).
Ở phần dưới mình sẽ nói tổng quan về hai loại Staking Pool này và vì sao khả năng cao Decentralized Staking Pool sẽ thu hút nhiều giá trị hơn.
Centralized Staking Pool
Ví dụ tiêu biểu cho Centralized Staking Pool là Binance, sàn giao dịch Crypto tập trung lớn nhất thế giới đã hộ trợ việc staking ETH 2.0.
Một vài đặc điểm của Binance ETH 2.0 Staking:
- Sàn Binance chính là validator (trình xác thực).
- Người gửi chỉ cần deposit ETH vào mục staking ETH trên Binance, sàn sẽ làm các phần việc còn lại.
- Người gửi sẽ nhận được yield bằng với số % của những người stake ETH trực tiếp trên Ethereum 2.0.
- Người gửi sẽ nhận được một token đại diện - BETH có tỷ lệ quy đổi 1:1 với ETH, BETH có thể giao dịch trực tiếp với ETH trên Binance hoặc được sử dụng trên các Dapp hỗ trợ BETH.
- Người gửi sẽ không thể rút tài sản cho đến phase 1.5 của Ethereum 2.0. Khi đến giai đoạn đó, người gửi có bao nhiêu BETH thì có thể đổi lại số ETH tương đương.
Centralized Staking cho phép người dùng dễ dàng tiếp cận với việc staking ETH 2.0, sàn sẽ làm gần hết mọi công đoạn và người dùng cũng sẽ được tiếp cận với một nguồn thanh khoản dồi dào từ sàn. Đổi lại là tính tập trung và người dùng không thực sự được kiểm soát số ETH đó (mặc dù khả năng xảy ra rủi ro là rất thấp với sàn lớn như Binance).
Decentralized Staking Pool
Mình sẽ lấy ví dụ về Lido, dự án làm về mảng Decentralized Staking Pool cho ETH lớn nhất hiện nay.
Nếu anh em đã dùng thử Lido thì sẽ thấy sản phẩm khá dễ sử dụng: Người dùng deposit ETH ⇒ Nhận về stETH ⇒ Số dư stETH sẽ thay đổi theo thời gian phản ánh lượng phần thưởng staking.
Một vài đặc điểm của Lido ETH 2.0 Staking:
- Lido không phải là validator (trình xác thực), dự án sẽ phân bổ số ETH trong pool cho các validators được thông qua bởi governance trong protocol.
- Người gửi chỉ cần deposit ETH vào mục staking ETH trên Lido, Lido sẽ làm các phần việc còn lại.
- Người gửi sẽ nhận được yield với số % ít hơn của những người stake ETH trực tiếp trên Ethereum 2.0 do Lido tính một phần phí trên lợi nhuận người gửi.
- Người gửi sẽ nhận được stETH có tỷ lệ quy đổi 1:1 với ETH, stETH có thể được sử dụng trên một lượng lớn Dapps hiện nay.
- Người gửi sẽ không thể rút tài sản cho đến phase 1.5 của Ethereum 2.0. Khi đến giai đoạn đó, người gửi trả lại stETH để nhận lại lượng ETH tương đương.
Nhìn qua thì ta không thấy sự khác biệt lớn giữa Centralized Staking Pool và Decentralized Staking Pool, thậm chí lượng yield người dùng nhận được còn thấp hơn ở Decentralized Staking Pool và đúng là ở thời điểm hiện tại, số lượng ETH được stake trên các Centralized Staking Pool đang nhiều hơn.
Nhưng có nhiều yếu tố khiến mình nghĩ Decentralized cuối cùng sẽ chiến thắng và chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ở phần sau.
Decentralized vs Centralized Staking Pool
Có ba yếu tố thiết yếu để Decentralized vượt qua những đối thủ Centralized:
- Social scaling: Như đã nói ở trên, việc một lượng lớn ETH nằm trong tay 1 validator (ví dụ: Binance) sẽ tạo ra nhiều vấn đề về tính tập trung của Ethereum. Với Lido, dự án sẽ phân bổ số ETH cho nhiều validator, từ đó giúp đảm bảo an toàn cho mạng lưới Ethereum và dễ mở rộng hơn.
- Trustless: Người dùng thích sử dụng token không bị kiểm soát hơn. Ví dụ: BUSD gần như chỉ chơi được ở sân nhà liên quan đến Binance và BSC, trong khi đó DAI được sử dụng ở nhiều hệ sinh thái khác nhau từ Solana, Polygon,...
- Tự do trong việc tận dụng MEV: MEV (Miner Extractable Value) là điều không thể tránh khỏi của Ethereum. Danh tiếng của các sàn là điểm mạnh nhưng cũng là sợi dây trói buộc khả năng tận dụng nguồn lợi khổng lồ từ MEV. Decentralized Staking Pool không có những hạn chế này và những dự án nào tận dụng được MEV sẽ có thể mang lại lợi nhuận cao hơn cho staker khi so sánh với Centralized Staking Pool.
Những lợi ích này là cực kỳ to lớn và khả năng cao những dự án đầu ngành về mảng Staking Pool sẽ là Decentralized.
Tiềm năng của thị trường ETH staking
Ethereum là blockchain hỗ trợ smart contract lớn nhất ở thời điểm hiện tại. Số lượng người dùng, lượng tài sản luân chuyển cho đến giá trị vốn hóa, cộng đồng xung quanh... tất cả những yếu tố đó đều đóng góp vào vị thế của Ethereum mà không một smart contract platform nào có thể thay thế.
Tuy nhiên với chi phí cao và thời gian chờ lâu, mạng Ethereum đang tự kìm hãm khả năng phát triển của bản thân, cộng đồng Ethereum với hơn 50 triệu địa chỉ ví đang mòn mỏi chờ đợi sự nâng cấp từ PoW sang PoS.
Lượng ETH được stake trong contract của Ethereum 2.0 lên tới gần 6.5 triệu ETH (hơn 18 tỷ đô ở thời điểm viết) và đang tăng trưởng đều đặn cho thấy nhu cầu lớn về việc staking ETH.
Nhìn xa hơn nữa khi Ethereum chuyển sang model PoS, thị trường cho việc staking ETH sẽ ngày càng lớn hơn (vốn hóa thị trường của Ethrereum là hơn 313 tỷ đô tại thời điểm viết)
Những dự án về mảng Decentralized Staking Pool
Phía dưới là bảng tổng hợp một vài dự án trong mảng ETH 2.0 Staking:
Lượng ETH càng được deposit càng nhiều chứng tỏ lượng token tương trưng được đào ra càng lớn, từ đó thấy được nhu cầu của người dùng. Và Lido hiện tại là dự án có số lượng ETH deposited lớn nhất
Lido Finance
Ở thời điểm hiện tại, Lido là dự án đứng đầu và bỏ xa mọi đối thủ trong mảng Decentralized Staking Pool. Với yếu tố first-mover và giải quyết được các hạn chế của việc staking ETH 2.0, Lido đã và đang chứng minh tiềm năng to lớn của thị trường này.
Hiện tại số lượng ETH được deposit trong Lido đã vượt 729,500 ETH và phát hành ra số lượng stETH tương đương với tổng giá trị hơn 1.95 tỷ đô.
Hàng chục dự án hàng đầu DeFi và rất nhiều dự án lớn nhỏ khác đều chấp nhận sử dụng stETH, giúp mở rộng nhanh các ứng dụng của stETH và tạo độ linh hoạt cho người dùng.
Yếu tố dẫn đến thành công của Lido
Một vài yếu tố quan trọng giúp Lido thành công và bỏ xa các đối thủ tương tự:
- Network Effect: Với vai trò là kẻ đi đầu và thu hút nhiều thanh khoản nhất, stETH tạo ra một hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ và thu hút được nhiều bên tham gia hơn ⇒ Mở rộng mạng lưới hơn nữa và lại thu hút thêm nhiều bên tham gia tiếp. Từ đó tạo ra một vòng lặp tương tự cách mà DAI đã từng làm.
- Lợi ích cho Stakers: Giải quyết các hạn chế của Staking Ethereum 2.0 và mở ra một thị trường cho việc sử dụng stETH.
- Lợi ích cho holders: Càng nhiều người sử dụng stETH thì số lượng stETH có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp để vay ETH, nhằm phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau của DeFi càng tăng (staking đòn bẩy để nhận nhiều yield...) ⇒ ETH holders khi cho vay ETH sẽ có lợi nhuận lớn hơn
Hiện tại khả năng rất cao Lido đã là kẻ chiến thắng trong thị trường Decentralized Staking Pool, và nếu tiếp tục giữ vững đã tăng trưởng này, không loại trừ khả năng trong tương lai lượng stETH lưu thông thậm chí sẽ nhiều hơn ETH và stETH sẽ được hỗ trợ nhiều use case hơn cả ETH.
Lưu ý: Tất cả những dự án này mình chỉ xét ở mặt sản phẩm và hiệu quả chứ không đề cập đến giá trị token của dự án có thể capture được. Mọi thông tin chỉ nhằm mục đích tham khảo và không được coi là lời khuyên đầu tư.
Rủi ro về Decentralized Staking Pool
Ý tưởng về Staking Pool đã có từ lâu, tuy nhiên về mặt sản phẩm vẫn còn rất mới, Lido là dự án mở đường cho Decentralized Staking Pool và tính cho đến nay dự án vẫn hoạt động tốt.
Tuy nhiên blockchain luôn tồn tại những rủi ro và ta không nên đặt quá niềm tin vào một dự án nào đó.
Staking Pool nếu quá phát triển sẽ tác động xấu đến bảo mật Ethereum?
Như ở phía trên mình có nhắc đến một khả năng rằng số stETH được lưu thông có thể nhiều hơn ETH và thậm chí sẽ có nhiều use case cho stETH hơn cả ETH.
Vậy nếu điều này xảy ra sẽ tác động tích cực hay tiêu cực đến bảo mật mạng lưới Ethereum?
Ethereum 2.0 sẽ hạn chế những hành vi xấu trong mạng lưới bằng cách xóa (slash) ETH của staker nếu thực hiện hành vi sai trái. Nhưng với staking pool, người gửi ETH không phải lo đến vấn đề này, rất nhiều validator và dịch vụ đảm bảo trả đúng lượng ETH mà người dùng gửi ⇒ Điều này làm tăng quan ngại về việc gia tăng những hành vi xấu trong mạng lưới.
Nhưng vấn đề này hoàn toàn ngược lại, nếu số lượng stETH nhiều có nghĩa kẻ tấn công sẽ phải mua nhiều stETH, sau đó thêm một bước nữa là đổi lại số stETH đó trên LIDO để loại bớt số lượng validator (để ảnh hưởng đến mạng lưới, kẻ tấn công phải nắm trong tay 66% số lượng ETH được stake). Và nếu số lượng stETH càng nhiều có nghĩa kẻ tấn công phải mua càng nhiều stETH và đổi lại càng nhiều trên LIDO.
⇒ Số lượng stETH càng nhiều không những không làm giảm mà còn làm tăng độ bảo mật cho mạng lưới ETH.
Cơ hội đầu tư ở mảng Staking Pool
- Xét ở yếu tổ sản phẩm và những dữ liệu hiện tại, có vẻ token của Lido (LDO) rất đáng để ta đầu tư. Coin98 sẽ cung cấp tới anh em bài viết về mô hình hoạt động của Lido trong thời gian sớm nhất để anh em biết được liệu token LDO có thu hút được nhiều giá trị hay không.
- Với những anh em nào có ETH có thể xem xét việc gửi ETH trên các nền tảng như Lido, hay Binance để nhận thêm yield.
- Các dự án đứng sau trong nhánh Decentalized Staking Pool với vốn hóa thấp cũng đáng để chúng ta để ý.
Closing thoughts
Tổng kết lại một vài ý chính và nhận định về Staking Pool:
- Staking Pool tương tự như MEV và tồn tại của chúng là điều không thể tránh khỏi, chỉ cần lợi ích từ việc tạo và sử dụng token như stETH vẫn còn, chúng sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển
- Decentralized Staking Pool sẽ phải vượt qua Centralized Staking Pool nếu muốn đảm bảo hướng phát triển tốt cho Ethereum
- Lido đang là kẻ độc chiếm thị trường Decentralized Staking Pool và hơn tất cả những dự án khác về mọi mặt
- Với network effect như hiện tại và những tiềm năng từ việc khai thác MEV để tạo ra thêm doanh thu từ Lido, chúng ta có thể sẽ thấy việc “winner-take-all”
- Có khả năng trong long-term, số lượng stETH trong nguồn cung sẽ nhiều hơn ETH, nếu điều này xảy ra sẽ không làm hại mà còn tạo thêm nhiều lợi ích cho Ethereum.
Disclaimer: Bài viết hoàn toàn chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Đầu tư Crypto là loại hình đầu tư rất mạo hiểm và chỉ nên tham gia với số vốn có thể mất.