Coin98 Insights

Save

Copy link

Ra mắt phiên bản StarkNet Alpha 0.8.0, nhiều dự án Gaming đổ bộ Starkware

Qua bài viết Starkware panorama này sẽ giúp anh em có cái nhìn tổng quan về hệ sinh thái của Starkware tình hình hiện tại.

thiennguyen

Published Apr 01 2022

Updated May 18 2023

13 min read

Theo Dune Analytics, mức tiêu thụ gas của các hoạt động Ethereum L2 đã vượt quá 33,8 tỷ gas vào tháng 3, thiết lập mức cao mới hàng tháng.

Dữ liệu của L2Beat cho thấy L2 TVL đạt 7,26 tỷ USD, tăng 12,82% trong 7 ngày qua, đây là mức cao mới kể từ ngày 26/11/2021.

Như ta đã biết, Layer-2 (L2) có thể xem là một giải pháp mở rộng được xây dựng trên Layer-1 (L1-Ethereum) với mục đích mở rộng hệ sinh thái mà vẫn giữ nguyên bảo mật từ chain gốc. Điều này giúp các giải pháp L2 xử lý nhiều giao dịch hơn với chi phí rẻ và tốc độ giao dịch cao hơn rất nhiều so với L1.

Các số liệu trên Layer cho thấy tín hiệu tích cực khi dòng tiền bắt đầu chảy về các mảnh ghép L2. Có rất nhiều giải pháp L2 có kể đến như Arbitrum, Optimism, Boba, Metis, Zksync, Starkware……

Nhưng ở bài viết này, mình muốn đề cập đến hệ Starkware. Qua bài viết Starkware panorama này sẽ giúp anh em có cái nhìn tổng quan về hệ sinh thái của Starkware tình hình hiện tại, từ đó có thể đánh giá và tìm ra các cơ hội đầu tư của riêng mình.

Toàn cảnh về hệ sinh thái Starkware

Vì đây là bài viết panorama đầu tiên về hệ Starkware nên mình sẽ tóm tắt một số ý chính về hệ cho anh em rõ:

L2 có nhiều công nghệ có thể kể đến như: Optimism Rollup (Arbitrum, Optimism,..); Zk Rollup (dYdX, ZkSync, Starkware..); Validium (DeversiFi, ImmutableX,..), Plasma (OMG Network,...). Starkware thuộc Zk Rollup.
Nếu so sánh với công nghệ Optimism Rollup, thì cả 2 công nghệ tương tự đều hỗ trợ smart contract, EVM, bảo mật cao. Chỉ duy nhất có ưu điểm là Zk Rollup có thời gian bridge tài sản L1<>L2 sẽ giảm xuống còn vài phút thay vì một tuần như Optimistic Rollup).
Starkware đã gọi vốn rất nhiều lần (Seed round tháng 1/2018 tới lần gần nhất tháng 3/2022) từ nhiều quỹ đầu tư nổi tiếng như Paradigm (Led), Intel Capital, Sequoia, Atomico, DCVC, Wing, Consensys, Coinbase Ventures, Multicoin Capital, Collaborative Fund, Scalar Capital, Semantic Ventures, Ethereum Foundation. Hiện tại Starkware đang được định giá khoảng 6 tỷ đô.
Starkware với 2 sản phẩm chính là: StarkEx, StarkNet, sử dụng ngôn ngữ lập trình Cairo và nhiều công nghệ khác như ZK-STARKs, SHARP, VeeDo.

Cập nhật quan trọng

StarkNet Alpha phiên bản 0.8.0 vừa ra mắt hồi 23/3/2022 vừa qua. Nếu so với bản StarkNet 0.7.0 hồi tháng 1 đầu năm cho thấy các developers vẫn tích cực xây dựng và hoàn thiện hệ sinh thái StarkNet.

Starkathon sắp được tổ chức ở Hà Lan trong tháng 4. Starkathon được tổ chức với hi vọng phát triển cộng đồng với các ý tưởng sáng tạo hoặc các dự án mảng khác đang thiếu lên StarkNet.

Việc tổ chức Hackathon với quy mô và giải thưởng sẽ giúp thu hút một lượng lớn nhà phát triển học Cairo (ngôn ngữ lập trình trên StarkNet) và vừa duy trì được số lượng nhà phát triển gắn bó với hệ sinh thái của mình.

Theo roadmap của Starknet công bố, sau khi bổ sung mới nhất cho chức năng và tính năng của StarkNet, dự án chuyển sang cải tiến hiệu suất và thiết kế giao thức (bao gồm cơ chế phí, tính phi tập trung, v.v.).

Đã ra mắt bộ chuyển đổi code giữa Solidity và Cairo (chi tiết tại đây). Như chúng ta biết là cộng đồng các nhà phát triển sử dụng ngôn ngữ Solidity là vô cùng lớn. Việc tạo công cụ chuyển đổi dễ dàng giữa hai ngôn ngữ để xóa bỏ rào cảo, giúp các devs dễ dàng và tự tin xây dựng dự án lên StarkNet.

Các con số ấn tượng trong hệ Starkware

Vì hệ sinh thái L2 Starkware còn khá mới nên có thể anh em sẽ không tìm được số liệu trên các kênh phổ biến trong DeFi Llama hoặc kênh chuyên về L2 như L2beat.

Ở thời điểm thực hiện bài viết, nếu check chính trên trang chủ của dự án thì Starkware có TVL gần 1.3 tỷ đô với lượng giao dịch tích lũy đã hơn 500 tỷ đô.

Phân tích từng mảnh ghép trên hệ Starkware

Ra mắt cơ chế phí trên Alpha phiên bản 0.8.0

StarkNet Alpha 0.8.0 bắt đầu quá trình thêm phí giao dịch và cải thiện hiệu suất của trình sắp xếp. Với lộ trình này, dự án đang thực hiện một bước đi quan trọng giúp nền tảng hoạt động với hiệu suất cao nhất.

Vì nếu mỗi giao dịch không có một khoản phí tối thiểu, StarkNet có nguy cơ phải đối mặt với các bot spam giao dịch vô hạn: Điều này sẽ khiến hệ thống không thể hoạt động, bất kể tối ưu hóa trình tự.

Phí sẽ được thu theo độ phức tạp tính toán của máy tính, trong khi StarkWare sẽ vẫn trợ cấp chi phí giao tiếp với L1. Cơ chế phí để bao gồm các chi vận hành và giao tiếp với L1 này trong vài tuần tới. Thanh toán sẽ được thu về nguyên tử khi thực hiện giao dịch trên StarkNet L2.

Kể cả testnet, StarkNet cũng sẽ thu phí. Do đó dự án ra mắt ETH Goerli Faucet trên L2 để cho phép người dùng thanh toán phí trên Testnet. Với này gửi một lượng nhỏ ETH L2 Goerli đến địa chỉ tài khoản của bạn trên StarkNet Goerli để sau đó bạn có thể sử dụng để thanh toán phí giao dịch.

Gaming trên StarkNet

Hiện có rất nhiều dự án mảng Gaming và NFT đang đổ bộ xây dựng trên StarkNet.

Nhìn chung, vì phí mắc và tốc độ chậm của các giao dịch trên L1 Ethereum nên các dự án đang cố gắng triển khai trên các L2 để tận dụng ưu thế phí và tốc độ song song mà vẫn thừa hưởng tính bảo mật cao của L1.

Song song đó, theo lý thuyết của game thông thường, việc thực thi sẽ diễn ra trên off-chain, thường trên các máy chủ tập trung, đáng tin cậy.

Ở đây, StarkNet thay đổi điều đó, vì nó cho phép làm cho bản thân logic của trò chơi trở nên phi tập trung và không cần sự tin cậy mới thực hiện được. Trong việc triển khai StarkNet, mọi tương tác với trò chơi - đều được xác minh trên blockchain.

Tuy nhiên các mảnh ghép cơ bản của StarkNet vẫn chưa hoàn thiện. Nên dường như các dự án này dường như đang đi tắt đón đầu, xây dựng game trên StarkNet với tầm nhìn muốn biến L2 thành gaming layer của cộng đồng Ethereum L1 đông đảo và có nhiều tiền.

AMM DEX xuất hiện nhiều dự án cạnh tranh

Mảnh ghép DEX là mảng đầu tiên cần hoàn thiện trong bất cứ hệ sinh thái để mọi. Hiện nay có một số dự án đáng chú ý có nhiều bước tiến triển, đáng chú ý như:

Starkswap: Dự án định danh mình là thế hệ tiếp theo của DeFi được cung cấp bởi công nghệ ZK-Rollup, tức là Starkswap có thể được triển khai trên các hệ sinh thái sử dụng công nghệ Zk. Starkswap dự kiến ra mắt vào 31/3/2022, hiện tại anh em có thể thử trải nghiệm trên nền tảng tại đây.
Sith Swap: Dự án AMM mới công bố, một stableswap trên StarkNet (giống với dự án Curve). Sith Swap là một dự án khá tham vọng khi muốn kết hợp nhiều mô hình thành công trong DeFi như mô hình ve(3,3) hoặc veNFT giống dự án Solidly trên Fantom. Theo thông tin, Sith sẽ ra mắt vào quý 2 năm 2022.
ZigZag Exchange: Tương tự như Starkswap, ZigZag cũng là một DEX dành cho các nền tảng của công nghệ Zk-Rollup. Điểm khác với Starkswap là hiện tại ZigZag đã triển khai sử dụng trên dự án Zksync. Vì thế trong thời gian chờ đợi Starkware, anh em có thể trải nghiệm dự án cùng công nghệ Zk-Rollup tại đây
Brine Finance: Đây cũng là một dự án mới công bố, là một nền tảng trading theo cơ chế orderbook. Brine giới thiệu là được cung cấp bởi Starkware.

Nhận xét: Các dự án AMM đang rất gần với hoàn thiện, đang trong giai đoạn testnet với các tính năng cốt lõi.

⇒ Nếu nhìn sang các hệ sinh thái khác, các dự án AMM đều sẽ ra token, vì thế anh em có thể thử một vài thao tác cơ bản (swap, cung cấp thanh khoản) trên các sàn khi Starkware bắt đầu ra mắt bản chính thức, biết đâu sẽ có retroactive khi dự án có token. Tuy nhiên vì hệ sinh thái còn mới, các dự án cũng vô cùng mới, có phần sơ sài nên anh em vẫn phải cẩn thận kẻo dính kết các dự án scam hoặc rug-bull, rút hết tài sản từ ví

Lending/Borrowing hiện rõ dự án nổi dẫn đầu

Mảnh ghép thứ hai cần thiết sau khi có các DEX là Lending để giúp cho anh em tăng độ hiệu quả về vốn khi tham gia ở không gian DeFi, là bệ đẩy cho các sản phẩm sâu hơn như Farming, Derivative,… đang dần hiện rõ lên những dự án nổi bật cũng như xuất hiện vài cái tên mới.

1. ZkLend: Một giao thức Money Maker được xây dựng trên StarkNet, kết hợp khả năng mở rộng zk-rollup, tốc độ giao dịch vượt trội và tiết kiệm chi phí, thừa hưởng tính năng bảo mật của Ethereum. Hiện tại dự án cũng còn rất sơ khởi, với lần thông báo mới ra mắt gitbook phiên bản 1.

Đây là một dự án lending đáng chú ý khi được sự đầu tư từ chính Starkware cũng như những quỹ lớn trong thị trường như Alameda, Three Arrows,...

Mới đây, Zklend vừa thông báo đã gọi thêm số vốn 5 triệu đô từ các đối tác bên dưới. Củng cố vị trí Zklend sẽ là dự án về lending/borrowing nổi bật nhất trên StarkNet.

2. AAVE: Dự án này đã quá nổi tiếng với anh em, là một top-tier lending/borrowing protocol trên L1. AAVE đang cố gắng triển khai multichain vì thế ở hệ sinh thái StarkNet, AAVE chỉ mới dừng ở mức thông qua đề xuất, đợi đến lúc live sẽ vẫn cần khá nhiều thời gian.

3. CurveZero: Vừa ra mắt trên StarkNet - một dự án lending với lãi suất cố định trong kỳ hạn 6/12/24 tháng. Dự này án vô cùng mới tới mức chưa được xây dựng website. CurveZero giống với mô hình của các dự án trên Ethereum như Notional Finance, Element Finance.

→ Nhìn chung trạng thái hiện tại cho mảng Lending vẫn còn rất sơ khai, mới dừng ở mức ý tưởng đề xuất, chưa có sản phẩm, chưa testnet. Cũng có thể hiểu vì mảnh ghép AMM chính còn chưa hoàn chỉnh và dòng tiền chưa đổ về nhiều. Nên các dự án Lending vẫn chưa đẩy nhanh tiến độ

Một vài dự án mới hỗ trợ bridge lên StarkNet

Cross-chain bridge cho phép chuyển giao các tài sản crypto, tokens hay dữ liệu từ Blockchain này sang Blockchain khác, ở đây là từ L1 hoặc L2 khác sang StarkNet. Đã có một số dự án mới vừa ra thông tin sẽ triển khai hỗ trợ cho StarkNet

Dự án về bridge - Layerswap: Đây là dự án chuyển crypto (ETH,USDC) từ các CEX (Binance, FTX, Huobi, Coinbase..) lên L2 (Arbitrum, Optimism, Zksync,…). Đầu tháng 3, Layerswap đã ra thông tin sẽ hỗ trợ chuyển ETH từ Coinbase lên StarkNet.

Orbiter Finance: Giao thức chuyển tài sản giữa L2 <> L2 vừa công bố hỗ trợ Starknet (testnet). Hiện tại thì anh em có thể sử dụng dịch chuyển tài sản ở các L2 <> L2 khác.

→ Cho tới hiện tại thì vẫn chưa có bridge chính thức lên StarkNet từ các L1 và L2 khác. Nhưng đã có xuất hiện vài dự án lên tiếng xây dựng. Nếu không có bridge thì StarkNet sẽ vô cùng khó để người dùng tiếp cận và trải nghiệm để từ đấy phát triển. Hi vọng các dự án sẽ đẩy nhanh tiến độ, xây dựng chiếc bridge chính thức khi StarkNet mainnet.

Lời kết

Qua bài viết, có vài điểm highlight mình muốn tổng kết lại cho anh em như sau:

Hiện tại, StarkNet đang alpha, cơ chế phí đã bắt đầu được triển khai.
Nhiều dự án gaming đổ bộ lên StarkNet.
Chưa có bridge chính thức giữa L1, L2 <> StarkNet.
Song song đó, cộng đồng phát triển nhanh chóng. Các tính năng bổ sung sẽ được triển khai liên tục trong những tuần tới.
Các mảnh ghép cơ bản như AMM, Lending đã có dự án và trong quá trình cho hoàn thiện hơn. Sau đấy mới có thể thúc đẩy các sản phẩm DeFi sâu hơn Derivatives, Options, Social. Network, GameFi, Metaverse...
Cần chú ý sắp tới theo thông tin dự đoán là sau khi Starknet mainnet → Có vô số dự án trên chưa phát hành token → Có rát nhiều cơ hội retroactive, incentive, liquidity mining, farming, airdrop.

Các anh em nghĩ sao về các cập nhật trong gần đây của Starkware? Hãy bình luận ngay phía dưới để cùng thảo luận với Coin98 nhé.