Taiko là gì? Toàn tập về Taiko zkEVM và TAIKO token
Taiko zkEVM là gì?
Taiko là blockchain Layer 2 xây dựng dựa trên công nghệ zkEVM tương thích hoàn toàn với Ethereum (Fully Ethereum-equivalent ZK-Rollup). Taiko hiện là Layer 2 đi theo hướng Type 1 zk-EVM, đây cũng là type có cấp độ tương thích với EVM cao nhất.
Bối cảnh ra đời của Taiko
Các giải pháp Zk-Rollup hiện có trên thị trường đa phần được thiết kế tập trung vào lớp ứng dụng (Application-specific), điều này làm cho việc xây dựng các DApp có sự thống nhất về code hay muốn di chuyển DApp giữa các layer 1&2 trở nên khá khó khăn.
Tựu chung lại, zk-Rollup chỉ tương thích một phần với EVM, tương đối khó sử dụng với nhà phát triển và có sự giới hạn về mặt chức năng.
Để giải quyết bài toán này, Taiko đã lựa chọn đi theo hướng phát triển zkEVM, một giải pháp Zk-Rollup tương thích hoàn toàn với Ethereum. Điều này đồng nghĩa Taiko sẽ hoàn toàn tương thích với Ethereum ở cấp độ đồng thuận. Các dApp trên Ethereum có thể chạy trên Taiko (hoặc ngược lại) mà không cần sửa đổi nguồn code source, không tốn thời gian và công sức chỉnh sửa.
Người dùng có thể tìm hiểu thêm về zkEVM thông qua bài sau: zkEVM là gì? Phân loại các nhóm zkEVM.
Cơ chế hoạt động của Taiko Protocol
Để hiểu rõ về cơ chế hoạt động của Taiko, trước tiên cần biết về các đối tượng tham gia trong Taiko, cụ thể:
Từ các thành phần tham gia trên, luồng xác nhận giao dịch của Taiko sẽ được thực hiện như sau:
Điểm nổi bật của Taiko
Tương thích hoàn toàn với Ethereum (Type 1 ZK-EVM)
Type 1 ZK-EVM mà Taiko đang áp dụng hoạt động hoàn toàn tương thích với Ethereum. Điều này giúp cho các lập trình viên có thể di chuyển DApp giữa Ethereum và Taiko liền mạch với nhau mà không sợ rủi ro lỗi hợp đồng (so với việc phải biên dịch chúng sang một ngôn ngữ khác). Từ đó rút ngắn thời gian lập trình lại những tính năng cũ và có nhiều nguồn lực hơn để phát triển những tính năng đột phá khác nếu dự án trên Ethereum muốn mở rộng quy mô hoạt động trên Taiko và ngược lại.
Mã nguồn mở (Open-source)
Tất cả nguồn code của Taiko đều có sẵn trên GitHub, bất kỳ ai cũng có thể xem, xây dựng hoặc chỉnh sửa nguồn code đó. Vì thế sự phát triển của Taiko không chỉ giới hạn ở một nhóm nhỏ, mà còn là đóng góp từ cộng đồng lớn và các nhà phát triển từ khắp nơi trên thế giới. Điều này mang lại cho dự án một mức độ đa dạng và chất lượng mã nguồn cao hơn.
Chi tiết hơn về sự khác biệt của Taiko, tham khảo: Phân tích Taiko: Ý tưởng tạo nên Rollup khác biệt.
Taiko Token là gì?
TAIKO Token Key Metrics
TAIKO Token Allocation
Theo dự án, tỷ lệ phân bổ token TAIKO như sau:
Roadmap & cập nhật
Taiko đã chia sẻ roadmap vào tháng 3 năm 2023 với dự kiến sẽ mainnet vào nửa đầu năm 2024. Trong đó Taiko sẽ đi qua hai vòng thử nghiệm Alpha Testnet và Beta Testnet trước khi đến Mainnet như sau:
Đội ngũ, nhà đầu tư và đối tác dự án Taiko
Đội ngũ dự án
Một số thành viên trong đội ngũ của Taiko đã từng có thời gian cùng tham gia R&D về zkEVM với Ethereum Foundation trong năm 2021. Một số khác còn có tham gia vào việc nghiên cứu khả năng mở rộng của Ethereum dựa vào ZK-Rollup năm 2018.
Trong đó,
Đội ngũ Taiko hiện tại bao gồm hơn 20 người đến từ 13 quốc gia trên thế giới. Hầu hết các thành viên đều có nền tảng kỹ thuật/nghiên cứu vững chắc.
Nhà đầu tư
Taiko đã trải qua 3 vòng gọi vốn, với tổng số tiền được tiết lộ là 37 triệu USD. Cụ thể các vòng gọi vốn của Taiko trong bảng dưới đây:
Đối tác
Taiko đã thành công liên kết với Orbiter Finance để phát triển Bridge từ các chain khác sang Taiko và cũng tự phát triển native bridge để hỗ trợ người dùng luân chuyển tài sản.
Dự án tương tự Taiko
Một số dự án tương tự Taiko trong việc phát triển zkEVM trên Ethereum có thể kể đến như: Scroll, zkSync, Starkware, Polygon zkEVM...