2024: Một năm sôi động với BTC ATH, AI agent bùng nổ, memecoin tạo lợi nhuận lớn

Tiếp nối đà phục hồi của năm 2023, quy mô toàn thị trường trong năm 2024 đã tăng gấp đôi và đạt mốc 3,700 tỷ USD, chứng minh crypto là một tài sản thay thế đáng tin cậy.

Từ Runes đến GameFi: Hướng đi mới của các hệ sinh thái

Bitcoin tiếp tục khẳng định vị thế “nhà vua”

Trong năm 2024, giá Bitcoin đã vượt hai mốc quan trọng: mức đỉnh 69,000 USD được thiết lập từ năm 2021 và ngưỡng tâm lý 100,000 USD. Bitcoin cũng khẳng định vị thế thống trị thị trường crypto khi chỉ số BTC.D (BTC Dominance) đạt 61%, cao nhất kể từ tháng 3/2021.

Sự kiện Bitcoin Halving và dòng tiền từ các tổ chức đầu tư lớn như BlackRock, Fidelity, Franklin Templeton là nguyên nhân chính cho thành tích này.

Mạng lưới Bitcoin cũng có những bước tiến đáng kể trong năm 2024, mở ra các chức năng mới thú vị và gia tăng tính linh hoạt của mạng.

Điểm sáng đầu tiên là mức tăng trưởng hàng chục lần của các bộ NFT thuộc giao thức Ordinals. Ra đời vào đầu năm 2023, Ordinals cho phép khắc thông tin (như hình ảnh) lên các đồng satoshi của Bitcoin, tạo ra khái niệm NFT trên Bitcoin.

Tiếp nối thành công của Ordinals, Runes - ra mắt vào tháng 4/2024, là một chuẩn token mới cho phép chia nhỏ token giống như ERC-20 trên Ethereum. Runes mở ra khả năng sở hữu các memecoin và "culturecoin" ngay trên Bitcoin.

Hoạt động sôi nổi của Ordinals và Runes đặt ra câu hỏi về khả năng lập trình trên Bitcoin, do xưa nay mạng Bitcoin ưu tiên bảo mật và phi tập trung, hạn chế các tính năng liên quan đến hợp đồng thông minh và giao dịch phức tạp.

Tuy nhiên, BitVM đã đưa ra giải pháp cho phép thực hiện các tính toán off-chain và xác minh trên Bitcoin mainnet, tương tự như cơ chế rollup của Ethereum. Điều này mở đường cho Bitcoin tiếp cận với rollup, bridge phi tập trung, hợp đồng tương thích EVM và các chức năng phổ biến trên các blockchain khác.

Bên cạnh BitVM, "Bitcoin L2 Season" đang diễn ra với hơn 40 giải pháp Layer 2 đang được thử nghiệm và phát triển nhanh chóng. CORE, Bitlayer, Rootstock và Merlin Chain là những cái tên nổi bật trong lĩnh vực này.

Một điểm nhấn khác của năm 2024 là sự ra mắt của Babylon - giao thức staking Bitcoin đầu tiên. Babylon cho phép người dùng stake BTC để bảo mật các mạng lưới khác và kiếm phần thưởng, trong khi vẫn đảm bảo Bitcoin nằm trên mainnet và người dùng không mất quyền kiểm soát token của mình.

Ethereum yếu thế hơn nhưng vẫn duy trì giá trị cốt lõi

Mặc dù Bitcoin đạt ATH mới, Ethereum lại tỏ ra yếu thế hơn khi cặp ETH/BTC giảm từ 0.054 xuống 0.037. Sự kém hiệu quả này xuất phát từ việc dòng tiền đổ vào Ethereum ETF ít hơn so với Bitcoin ETF và mạng đã thay đổi cấu trúc kinh tế.

Ethereum ETF tại Mỹ chỉ huy động được 577 triệu USD, thấp hơn nhiều so với con số 50 tỷ USD của Bitcoin ETF. Sự khác biệt này có thể do nguồn vốn đổ vào ETF chủ yếu đến từ nhà đầu tư truyền thống, vốn ưa chuộng Bitcoin hơn do tính đơn giản và dễ nhận biết của nó.

Bobby Zagotta, CEO của Bitstamp tại thị trường Mỹ, cho rằng Ethereum ETF đã ra mắt không đúng thời điểm, khi “kết quả bầu cử vẫn chưa rõ ràng cũng như pháp lý và chính trị còn nhiều bất ổn".

Một nguyên nhân khác cho sự yếu thế của Ethereum là sự thay đổi trong tokenomics. Trước đây, ETH được kỳ vọng sẽ giảm phát nhờ cơ chế Proof-of-Stake (PoS) và EIP-1559. Tuy nhiên, sau nâng cấp Dencun, nguồn cung ETH lại bắt đầu tăng. Điều này làm giảm sức hấp dẫn của ETH so với BTC vốn có nguồn cung cố định 21 triệu.

Dù vậy, Ethereum vẫn có những lợi thế nhất định. Phí giao dịch trên Ethereum được đốt (burn), nên trên lý thuyết giúp giảm tổng cung ETH. Ethereum cũng là nền tảng phát hành stablecoin và token lớn nhất trên thị trường, nơi phát hành 57% lượng cung stablecoin mới trong năm 2024.

Bên cạnh đó, hợp đồng thông minh Solidity trên Ethereum Virtual Machine (EVM) vẫn được nhiều nhà phát triển ưa chuộng vì sự quen thuộc và độ an toàn đã được kiểm chứng qua thời gian.

Ngoài ra, sự phát triển của các giao thức restaking ETH đã mở ra một hướng đi mới, giúp giải quyết vấn đề thanh khoản bị khóa khi staking. Etherfi hiện là giao thức restaking ETH được sử dụng nhiều nhất, chiếm 59% thị phần.

Dịch vụ xác thực tích cực (AVS)- do các giao thức restaking như EigenLayer cung cấp, đang được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo mật mạng lưới. Tuy nhiên, việc AVS có tạo đủ lợi nhuận để thu hút người dùng restaking ETH hay không vẫn là câu hỏi chưa có lời giải.

Solana là ngôi sao sáng của năm

Solana đã có một năm 2024 bùng nổ nhờ những ưu điểm về tốc độ giao dịch, phí thấp và hệ sinh thái dApp phong phú. Mạng nổi lên như một trung tâm giao dịch DEX hàng đầu, với khối lượng giao dịch bắt đầu vượt qua Ethereum vào Q4/2024.

Khác với Ethereum, khối lượng giao dịch DEX trên Solana không có tương quan chặt chẽ với khối lượng giao dịch trên các sàn CEX, thể hiện sự độc lập trong xu hướng giao dịch của mạng này.

Memecoin là lý do chủ yếu cho sự tăng trưởng của Solana. Tháng 11/2024, hơn 85% khối lượng giao dịch DEX trên mạng là memecoin, tăng từ mức 40% thời điểm đầu năm.

Solana hiện là mảnh đất màu mỡ cho các dự án memecoin mới ra mắt. Pump.fun, nền tảng launchpad hàng đầu của Solana, đã cho ra đời hơn 4 triệu coin, với hơn 20,000 coin được tạo mỗi ngày.

Telegram và TON: Cộng đồng tạo nên sức mạnh

Hệ sinh thái Telegram và TON bất ngờ nổi lên nhờ bot giao dịch và GameFi. Bot giao dịch Telegram là một trong những phân khúc sinh lời nhiều nhất thị trường crypto năm 2024, vượt qua cả các ông lớn DeFi như Aave và MakerDAO.

Điểm mạnh của bot Telegram là giao dịch dễ dàng, hỗ trợ nhiều tính năng như cảnh báo giá và mua nhanh các token mới ra mắt. Dù phí giao dịch của bot có thể lên đến 1%, người dùng vẫn hào hứng sử dụng bởi bản chất biến động mạnh của memecoin.

Ước tính các bot giao dịch hàng đầu đã thu về 210 triệu USD phí trong năm 2024, gần bằng doanh thu của các launchpad memecoin lớn.

GameFi trên TON - blockchain Layer 1 do đội ngũ Telegram phát triển, đã có cú bùng nổ, tạo ra làn sóng người dùng mới cho thị trường crypto. Cụ thể, với lối chơi đơn giản cùng tính năng mạng xã hội và giới thiệu người dùng mới hấp dẫn, Notcoin và Hamster Kombat đã thu hút lần lượt 40 triệu và 200 triệu người dùng. Hamster Kombat thậm chí đạt 35 triệu lượt đăng ký trên YouTube.

Mặc dù hoạt động chủ yếu diễn ra off-chain, GameFi trên TON cho thấy tiềm năng thu hút hàng triệu người dùng mới, nhờ lợi thế cộng đồng sẵn có của Telegram.

“Các nền tảng như Telegram và TON sẽ giúp Web3 phổ biến rộng rãi vì chúng không bị hạn chế. Những tựa game như Hamster Kombat là ví dụ điển hình cho thế hệ game đầu tiên thuộc xu hướng này”, Yat Siu - đồng sáng lập và chủ tịch Animoca Brands nói.

Điểm mặt các xu hướng chủ đạo năm 2024

Sàn DEX phái sinh trỗi dậy, Polymarket thống trị đánh cược bầu cử

Năm 2024 đánh dấu sự trỗi dậy của các sàn DEX spot và phái sinh. Khối lượng giao dịch spot trên DEX tăng trưởng 171% trong năm, đạt đỉnh 375 tỷ USD vào tháng 11.

Các DEX mới như Raydium, Orca, Aerodrome, Velodrome đang giành thị phần từ Uniswap, Pancakeswap và Curve. Sàn DEX Raydium trên Solana hiện dẫn đầu thị trường về khối lượng giao dịch spot.

Hoạt động đầu cơ trên thị trường crypto cũng quay trở lại khi khối lượng giao dịch của các sàn DEX phái sinh tăng 328% so với cùng kỳ năm ngoái. Tháng 3/2024 là tháng sôi động nhất với tổng khối lượng giao dịch đạt 316 tỷ USD, trùng với thời điểm Bitcoin tăng mạnh sau khi ETF Bitcoin ra mắt.

Trong lĩnh vực phái sinh vĩnh cửu, các tên tuổi mới nổi đang dần thách thức vị trí thống trị của dYdX - vốn nắm ngôi vương suốt năm 2023. Sau khi chuyển sang appchain riêng (v4) trên Cosmos, dYdX đã phần nào đánh mất lợi thế.

Hyperliquid - giao thức phái sinh vĩnh cửu đồng thời là blockchain Layer 1, đã trở thành kẻ chiến thắng khi chiếm 40% thị phần vào cuối năm. Giao diện thân thiện cùng cộng đồng tích cực là yếu tố then chốt cho thành công của Hyperliquid, ngay cả khi chương trình tính point đã kết thúc.

Các sàn phái sinh vĩnh cửu trên Solana như Jupiter và Drift Protocol cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong năm 2024. Polymarket, sàn dự đoán phi tập trung hàng đầu, đã đạt được thành công lớn trong năm nay. Khối lượng giao dịch của Polymarket tăng vọt nhờ sự kiện bầu cử tại Mỹ.

Sử dụng sổ lệnh trung tâm (CLOB) trên Polygon, Polymarket trở thành nền tảng cược bầu cử hàng đầu của năm 2024, với tổng khối lượng giao dịch vượt 2 tỷ USD trong tháng 10 và 11.

Stablecoin: Phương tiện thanh toán phổ biến và sản phẩm sinh lời mới

Tổng cung stablecoin đạt đỉnh mới 193 tỷ USD vào tháng 11/2024, tăng 48% so với đầu năm. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy dòng tiền quay trở lại thị trường crypto, giúp gia tăng thanh khoản và hỗ trợ giao dịch.

Sự phát triển của stablecoin không chỉ đến từ nhu cầu thanh toán mà còn bởi khả năng lập trình linh hoạt. Stablecoin được ứng dụng ngày càng phổ biến trong thanh toán quốc tế, với tổng giá trị giao dịch đạt 27.1 nghìn tỷ USD trong 11 tháng đầu năm 2024, gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Bên cạnh các stablecoin neo giá với fiat, mô hình "synthetic yield" (lãi suất tổng hợp) đang thu hút sự chú ý.

Ethena với stablecoin USDe là giao thức "synthetic dollar" đầu tiên trên Ethereum, với chiến lược long các đồng liquid staked ETH và short ETH trên các nền tảng perpetual futures, sau đó trả lợi nhuận dựa trên lãi staking ETH và phí funding rate. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào funding rate là rủi ro tiềm ẩn của mô hình này.

Layer 2: Giải pháp ngày càng đa dạng

Ethereum đang đi đầu trong xu hướng Layer 2 với phần lớn hoạt động diễn ra trên các mạng mới này. Giao dịch hàng ngày trên các Layer 2 tăng 289% từ đầu năm 2024, đi kèm với đó là sự gia tăng 108% về số lượng địa chỉ hoạt động hàng ngày. Layer 2 với phí giao dịch thấp và tốc độ cao đang thu hút người dùng nhanh chóng.

Base và Arbitrum là hai Layer 2 thống trị về lượng tài sản bị khóa (TVL) và số lượng giao dịch, nhưng nhiều Layer 2 khác cũng có sự tăng trưởng. Các Layer 2 trên Ethereum cạnh tranh với nhau bằng cách cung cấp những tính năng độc đáo, từ cơ chế tạo block sáng tạo đến môi trường thực thi khác biệt và lợi nhuận cao hơn cho tài sản được bridge sang.

Mô hình liên minh Layer 2 sử dụng bộ công cụ phát triển chung cũng là một xu hướng nổi bật. Superchain của Optimism, Orbit chain của Arbitrum và Elastic Chain của ZKsync là những hệ sinh thái đi đầu trong xu hướng này. Optimism còn xây dựng cơ chế chia sẻ doanh thu từ phí giao dịch, sau đó tái đầu tư để phát triển hệ sinh thái ở toàn bộ Superchain.

Bitcoin cũng đang học hỏi từ Ethereum, với hàng chục dự án Layer 2 dựa trên Ethereum Virtual Machine (EVM). Tuy nhiên, những thách thức về phân mảnh thanh khoản và người dùng mà Layer 2 gặp phải trên Ethereum có thể lặp lại ở Bitcoin, do thiếu tầm nhìn mở rộng thống nhất và một trung tâm nghiên cứu như Ethereum Foundation.

Không chỉ Ethereum và Bitcoin, Solana cũng có giải pháp mở rộng tương tự gọi là "network extensions", tập trung mở rộng mạng cho các tác vụ cụ thể. Layer 2 trên Solana hỗ trợ các chức năng tùy chỉnh mà Layer 1 không đáp ứng được.

Xu hướng rollup-as-a-service (RaaS) đang phát triển với các nền tảng như Caldera và Conduit giúp dự án dễ dàng triển khai Layer 2 riêng. Avalanche subnet cũng được dự đoán sẽ tăng trưởng nhờ dịch vụ tuỳ biến subnet AvaCloud.

AI x Crypto: Không hẹn mà gặp

Sự kết hợp giữa AI và crypto là một trong những chủ đề nóng của năm 2024. Tổng vốn đầu tư vào mảng này đã vượt 1 tỷ USD, và tổng vốn hóa thị trường của các giao thức liên quan đến AI tăng từ 5 tỷ USD lên 60 tỷ USD. Bittensor là giao thức AI hàng đầu hiện nay với vốn hóa thị trường trên 3 tỷ USD.

Xu hướng nổi bật trong năm nay là huấn luyện mô hình phi tập trung (Decentralized Model Training). Các dự án như Akash và IO.net cung cấp GPU tính toán phi tập trung với chi phí thấp hơn so với việc tự xây dựng cơ sở hạ tầng. Trong khi đó, GenSyn và Prime Intellect tập trung phát triển các nền tảng tối ưu hóa cho việc huấn luyện mô hình AI.

Bittensor là một ví dụ điển hình về nền tảng phối hợp AI. Bittensor cung cấp bộ khung (framework) cho việc phát triển mô hình AI phi tập trung thông qua hệ sinh thái các subnet, mỗi subnet có các mục tiêu xây dựng AI riêng biệt. Bittensor hoạt động như một nhà tài trợ cho các nhóm AI mã nguồn mở, khuyến khích các thử nghiệm và đổi mới nhanh chóng.

Kết quả của một cơ sở hạ tầng hoàn thiện là sự ra đời của các AI agent với năng lực vượt trội:

• Zerebro có thể tạo token riêng, sáng tác nhạc và vẽ tranh.
• Luna là AI agent đầu tiên tuyển dụng nhân sự trên blockchain.
• AiXBT phân tích dữ liệu onchain, dự đoán thị trường crypto như một đội ngũ nghiên cứu thực thụ.
• ai16z là quỹ đầu tư mạo hiểm do AI điều hành, tự đưa ra các đề xuất đầu tư và phân bổ vốn.

Các nền tảng hỗ trợ xây dựng agent như Virtuals Protocol cũng đang được chú ý. Mô hình của Virtuals đã tạo ra FOMO mạnh mẽ, đẩy giá token VIRTUAL tăng tới 60 lần trong 3 tháng cuối năm.

Cơn sốt memecoin cuồng nhiệt

Cơn sốt memecoin hầu như không dừng lại trong năm 2024 với nhiều dự án tạo ra lợi nhuận lớn. Tuy chỉ chiếm 3% vốn hóa trong top 300 dự án crypto lớn nhất (không tính stablecoin), memecoin chiếm tới 11% khối lượng giao dịch hàng tuần trong tháng 10/2024.

Sự cuồng nhiệt này được thúc đẩy bởi tâm lý đầu cơ, nguồn vốn dư thừa và giao diện thân thiện của sàn giao dịch.

Trong Q1/2024, memecoin bùng nổ với các meme chính trị như Joe Boden. Sau đó là các memecoin từ TikTok (Moodeng, Chill Guy) và gần đây nhất là GOAT của AI Agent Truth Terminal.

Memecoin mới nổi PEPE, lấy cảm hứng từ meme chú ếch xanh phổ biến trong cộng đồng crypto, đã tăng trưởng liên tục trong năm 2024 và thậm chí có lúc vượt qua vốn hoá Uniswap.

Môi trường lý tưởng cho memecoin là những mạng lưới có tốc độ cao và phí giao dịch thấp như Solana và Base. Các sàn giao dịch với giao diện đơn giản như Pump.fun và Moonshot cũng giúp người mới dễ dàng thao tác. Đặc biệt, Moonshot còn thu hút người dùng mới với tính năng mua memecoin bằng ApplePay, PayPal và USDC trên Solana.

Crypto không còn là "miền đất hoang": TradFi và chính phủ tham gia cuộc chơi

Các tổ chức đồng loạt “lật bài”

Năm 2024 đánh dấu sự tham gia mạnh mẽ của các tổ chức tài chính truyền thống (TradFi) vào thị trường tiền mã hoá. Đây là một bước ngoặt quan trọng, chứng tỏ sự công nhận cũng như nhu cầu lớn đối với thị trường đầy tiềm năng này.

Ví dụ điển hình là sự xuất hiện của các quỹ thị trường tiền tệ (MMF) trên blockchain, được hỗ trợ bởi các dự án DeFi truyền thống như Sky (trước đây là MakerDAO) và những "gương mặt mới" như BlackRock.

Quỹ thị trường tiền tệ trên blockchain đã thu hút gần nửa tỷ USD đổ vào nhờ những thế mạnh như có tính thanh khoản cao 24/7, hỗ trợ giao dịch theo thời gian thực và cho phép chia nhỏ quyền sở hữu tài sản.

"Sự kiện BlackRock ra mắt quỹ BUIDL trên Ethereum là một khoảnh khắc lịch sử, chứng minh rằng blockchain có thể mang lại những giá trị thật và hữu hình cho thế giới tài chính", Edwin Mata, đồng sáng lập và CEO Brickken nói.

Ngoài ra, sự tham gia của các tổ chức cũng đang xoá nhoà ranh giới giữa crypto, thanh toán và fintech. Paypal, ông lớn trong lĩnh vực thanh toán, đã ra mắt stablecoin PYUSD trên Solana.

Các tổ chức tài chính khác như JPMorgan, Goldman Sachs, Deutsche Bank, Robinhood, Revolut, Stripe và Visa cũng đang tích cực tham gia thị trường thông qua việc xây dựng hạ tầng blockchain, cung cấp dịch vụ giao dịch, phát hành stablecoin…

Đọc thêm: Real World Assets - Cuộc chiến cạnh tranh thị phần và hướng đi tiếp theo.

110 tỷ USD đổ vào Bitcoin ETF: Con số kỷ lục chứng tỏ sức hút của crypto

Dòng tiền từ cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đã nhanh chóng đổ vào thị trường sau khi các quỹ Bitcoin ETF đi vào hoạt động vào ngày 10/1/2024. Đến cuối năm 2024, tổng giá trị của các quỹ này đã đạt 110 tỷ USD, nắm giữ 5.5% tổng cung lưu hành của BTC.

Riêng quỹ IBIT (iShares Bitcoin Trust) của BlackRock đạt dòng tiền ròng kỷ lục 3 tỷ USD chỉ trong 30 ngày đầu ra mắt và 40 tỷ USD trong vòng 200 ngày. Một số sản phẩm phái sinh cho IBIT cũng được ra mắt, giúp các tổ chức quản trị rủi ro tốt hơn.

Ethereum ETF tuy không được quan tâm nhiều như Bitcoin ETF nhưng đã thu hút dòng tiền ròng 577 triệu USD tính từ khi ra mắt vào tháng 7/2024 - một thành công so với các ETF khác.

“Sự kết hợp giữa crypto và ETF đang là điều thú vị nhất trong ngành quản lý tài sản. Mảng này liên quan đến những tổ chức quản lý tài sản lớn nhất, chính trị gia, nhà lập pháp và tất cả mọi người”, Nate Geraci, Chủ tịch công ty tư vấn ETF Store, cho biết.

“ETF là cây cầu giúp thế giới truyền thống tiếp cận crypto. Một khi cây cầu đã được xây dựng xong, sẽ không có đường quay lại”, ông nói thêm.

Nước Mỹ hứa hẹn trở thành thủ đô crypto của thế giới

Chính sách pháp lý ngành crypto có nhiều khởi sắc trong năm 2024. Quy định MiCA tại châu Âu đã có hiệu lực, biến EU thành khu vực đi đầu về quản lý tiền mã hoá.

Tại châu Á, Hồng Kông đang cấp phép cho các sàn giao dịch phục vụ cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, trong khi Singapore tiếp tục đi đầu trong quản lý tiền mã hoá với các quy định chặt chẽ.

Điểm nóng lớn nhất về pháp lý là nước Mỹ. Nửa đầu năm 2024, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) do Chủ tịch Gary Gensler lãnh đạo đã tăng cường các hoạt động trấn áp nhằm vào các tên tuổi lớn trong ngành, làm dấy lên sự phản kháng từ cộng đồng crypto.

Tranh thủ sự ủng hộ của Quốc hội, ngành crypto tại Mỹ đã kêu gọi ban hành luật rõ ràng, phù hợp và tìm kiếm các can thiệp pháp lý để hạn chế việc quản lý quá mức từ phía SEC.

Cái giá phải trả cho sự ủng hộ cũng không hề rẻ. Theo ước tính, trong năm 2024, các công ty crypto tại Mỹ đã chi tới 200 triệu USD để tác động đến các nhà hoạch định chính sách.

Đến cuối năm, chiến thắng của Donald Trump và đảng Cộng hoà đã mang lại hy vọng về một môi trường pháp lý thuận lợi hơn cho tiền mã hoá. Nhiều thành viên trong lưỡng viện Quốc hội Mỹ và nội các chính phủ Donald Trump đều ủng hộ thị trường này.

Chia sẻ quan điểm về crypto và Bitcoin, tân tổng thống Donald Trump cảnh báo rằng nếu nước Mỹ không quan tâm phát triển lĩnh vực mới, “Trung Quốc sẽ làm vậy, các quốc gia khác sẽ làm vậy, họ sẽ chiếm ưu thế, và chúng ta không thể để Trung Quốc chiếm ưu thế”.

Do đó, ông đề xuất một kế hoạch “đảm bảo nước Mỹ sẽ trở thành thủ đô crypto và siêu cường Bitcoin của thế giới”.

"Chính quyền của tôi sẽ giữ lại 100% số Bitcoin mà chính phủ Mỹ đang nắm giữ hoặc thu được trong tương lai, điều này đóng góp vào việc tạo nên kho dự trữ Bitcoin chiến lược quốc gia", Trump nói.

Tuy nhiên, Trump và chính quyền mới của mình có thực hiện được những lời hứa này hay không sẽ cần thời gian trả lời.