Uniswap đang trở lại, nhà đầu tư cần lưu ý những điều gì

CEX lung lay - cơ hội cho DEX

Cuối năm 2022, sự sụp đổ của FTX cùng hàng loạt những thông tin gây mất uy tín các sàn tập trung (CEX), khiến người dùng mất lòng tin và rút tài sản về ví. Để tối ưu hóa lợi nhuận tài sản được lưu trữ trên ví, người dùng tìm đến các DEX để giao dịch. Tháng 11 - thời điểm FTX sụp đổ, tổng khối lượng giao dịch của các sàn DEX đã tăng đáng kể, sau nhiều tháng liên tục giảm sút. Trong đó, Uniswap - sàn giao dịch phi tập trung luôn có vị thế dẫn đầu cũng đã thu hút được lượng lớn người dùng sau sự kiện trên. 

Công ty phân tích Bitwise nhận định rằng khối lượng giao dịch của Uniswap có thể vượt qua Coinbase - sàn giao dịch tập trung được niêm yết lớn nhất ở Mỹ. Do trước đây, Uniswap đã từng làm được điều này trong khoảng thời gian FTX sắp sụp đổ.

Theo CoinMarketcap, tại thời điểm viết bài, khối lượng giao dịch của Uniswap, Coinbase lần lượt là 1,23 tỷ USD và 1,6 tỷ USD. Trong năm 2023, liệu Uniswap có thể rút ngắn khoảng cách này? Khi sàn DEX này đang lên kế hoạch đổ bộ lên các mạng lưới lớn trong thời gian tới. 

Tương quan về khối lượng giao dịch sau sự kiện FTX sụp đổ đã quay trở lại vào tháng 12, khi thị trường ổn định trở lại. Chúng tôi nghĩ rằng các chỉ số sẽ được củng cố bền vững hơn vào quý 4 năm 2023 - khi Uniswap vượt qua Coinbase và có thể không bao giờ nhìn lại

Bitwise - Công ty cung cấp chỉ số trong thị trường crypto

Giấy phép của Uniswap và những hướng đi

Kể từ khi Uniswap V3 ra mắt vào tháng 5/2021, ngoài những cải tiến rất được hoan nghênh về mặt kỹ thuật, phía kỳ lân hồng còn đăng ký giấy phép phần mềm cho dự án. Trong đó, có quy định về giới hạn việc sử dụng mã nguồn (source code) của Uniswap V3 trong môi trường thương mại hoặc sản xuất với thời hạn hai năm.

Giấy phép của Uniswap được biết đến với tên gọi BUSL License sẽ ngăn các dự án khác không thể fork mã nguồn của Uniswap với mục đích kinh doanh. Qua đó, không chỉ tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường cho Uniswap, mà còn hạn chế lịch sử lặp lại khiến kỳ lân hồng phải chia sẻ vị thế với SushiSwap. 

Giấy phép BUSL sẽ hết hạn vào tháng 4/2023, để hạn chế tình trạng vampire-fork, cộng đồng của Uniswap cho rằng cần tung ra cross-chain và đổ bộ lên BNB Chain trước khoảng thời gian trên. Nhưng mọi chuyện có vẻ không hề đơn giản, khi các phe phái ủng hộ Wormhole và phía đối nghịch đang cạnh tranh nhau trong cuộc chiến phiếu bầu. 

Cộng đồng cho rằng, thực tế UNI holder nhỏ lẻ chỉ đang sống trong một bong bóng, nơi các cá voi thổi phồng lên. Theo Bublemap, a16z - thuộc phía bỏ phiếu chống đang sở hữu 4,16% tổng nguồn cung UNI từ 11 địa chỉ ví khác nhau, trong khi 4% nguồn cung là con số bắt buộc phải có để thông qua bất kỳ đề xuất nào. Qua đó, khiến CEO của Binance đặt ra câu hỏi tu từ “Liệu Uniswap có bị kiểm soát bởi a16z?”.

Haydenz Adams - nhà sáng lập của Uniswap đã retweet một số đoạn tweet, nhằm chứng minh a16z không phải hề kiểm soát hoàn toàn cuộc bỏ phiếu lần này.

Trong diễn biến mới nhất, ConsenSys - công ty phát triển cơ sở hạ tầng trên web3 đã bỏ 7,03 triệu phiếu bầu để đồng thuận việc “đổ bộ” của Uniswap lên BNB Chain. Phiếu bầu được xác định bằng số lượng UNI sở hữu của ConsenSys, trị giá khoảng 47,5 triệu USD. Qua đó, đưa tỷ lệ ủng hộ việc triển khai Uniswap V3 trên BNB Chain lên con số 77,56%, trong khi phía phản đối đề xuất này chiếm 22,07%. 

Hiện tỷ lệ đồng ý trong việc triển khai Uniswap V3 trên BNB Chain đang chiếm ưu thế, ngoại trừ 
a16z, hầu hết những cá voi nắm trên 1 triệu phiếu đều đang thuộc phe này.

Nếu Uniswap được đặt chân lên sàn đấu BNB Chain, chúng ta vẫn sẽ phải chờ xem những chính sách hỗ trợ phù hợp của dự án để thu hút người dùng trên mạng lưới mới này - nơi PancakeSwap đang làm “bá chủ” trong  một thời gian dài.

Biểu quyết về tương lai của Uniswap trên BNB Chain gay gắt là vậy, còn trên mặt trận Boba Network, số lượng UNI holder bầu chấp thuận đã áp đảo hoàn toàn với 51 triệu phiếu. Vào ngày 7/2, sau khi cuộc bỏ phiếu về việc triển khai trên Boba Network kết thúc, Uniswap đã thông báo sẽ cập bến mạng lưới này với phiên bản V3. Khi thông báo chính thức được đưa ra, giá của BOBA đã bật tăng lên mức cao nhất trong vòng 3 tháng qua. 

Theo Alan Chiu - CEO của Enya Labs, đồng thời là core contributor của Boba Network, bước tiến từ phía Uniswap sẽ hỗ trợ những nhà phát triển trong hệ sinh thái tạo ra thế hệ ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi) trong và ngoài chuỗi mới trên nền tảng của Uniswap.

Tuy nhiên, hiện Uniswap vẫn chưa cho phép các nhà phát triển sử dụng mã nguồn do những hạn chế về pháp lý. Do đó, các nhà phát triển cần tìm cách khai thác khác hoặc chỉ nên tham khảo ý tưởng để tạo ra nhiều đổi mới hơn từ nền tảng Uniswap V3.  

Boba Network hiện đang sở hữu khối lượng giao dịch đứng thứ 4 trong các Rollup blockchain. Với SushiSwap và OolongSwap đang chia nhau chiếm lĩnh ngôi đầu sỡ hữu, khi sở hữu TVL khoảng 1,8 triệu USD. Nếu Uniswap có một màn chào sân thành công trên Boba Network, có thể ngôi đầu bảng trên Boba Network sẽ cần phải đổi chủ.

Theo CoinDesk, Boba Foundation còn cam kết cung cấp lượng lớn BOBA trị giá 1 triệu USD để thúc đẩy việc áp dụng Uniswap V3 trên mạng lưới này. Động thái trên sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư ở châu Á hơn, đặc biệt là Hàn Quốc và Nhật Bản nơi Boba đang thể hiện được sự sức hút mạnh mẽ của hệ sinh thái.  

“Với việc triển khai trên Boba Network, Uniswap có cơ hội tăng thêm sự hiện diện của mình tại các thị trường trọng điểm của châu Á - nơi Boba đang phát huy tiềm năng của mình”. 

Các nhà phát triển của Boba Network. 

Chúng ta sẽ sớm được thấy Uniswap hiện diện trên các mạng lưới như zkSync hay Boba Network, khi những cuộc bỏ phiếu đề xuất triển khai đã được hoàn thành. Đặc biệt là với BNB Chain, nếu đề xuất triển khai Uniswap V3 trên chain này được thông qua cùng sự phục hồi của thị trường, Uniswap có cơ hội lấy lại được sức bật như 2021. 

Nhà đầu tư cần lưu ý điều gì?

Với tình hình số phiếu thuận đang áp đảo, sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc vào ngày 10/2, khả năng cao cuộc “đổ bộ” của Uniswap lên BNB sẽ được diễn ra. Tuy nhiên, phía Li.Fi - công cụ tổng hợp cầu nối đang có một đề xuất với cộng đồng rằng, sàn phi tập trung có vị thế lớn như Uniswap không chỉ nên sử dụng một cầu nối đơn lẻ. Để hạn chế khả năng bị các tin tặc lợi dùng cầu nối, Uniswap có thể tham khảo thêm nhiều lựa chọn khác nhằm tích hợp trong cross-chain bridge. 

Đề xuất trên của Li.Fi có khả năng làm chậm quá trình triển khai mạng lưới mới của Uniswap trước khi giấy phép BUSL hết hạn, nhưng sẽ gia tăng khả năng bảo mật cho dự án trong tương lai. Nếu đề xuất được tiến hành bỏ phiếu, LayerZero có khả năng được đặt lên bàn cân lần nữa do quỹ a16z cũng có tiếng nói riêng trong cộng đồng Uniswap.

Chưa biết dự án và cộng đồng sẽ đưa ra quyết định ra sao, tuy nhiên Uniswap không nên để bị vấp phải bất cứ sai lầm nào để duy trì các chỉ số luôn trong chiều hướng tăng. Điển hình như chỉ số người dùng đặc biệt (Number of unique users) của Uniswap cũng ngày càng tăng. Theo dữ liệu từ Messari, số lượng người dùng đặc biệt trên Uniswap trong tháng 1/2023 tăng 44% so với tháng 12/2022, góp phần cung cấp thêm khoản thu từ phí giao dịch cho Uniswap.

Đặc biệt trong khoảng thời gian biến cố của FTX, có những ngày phí giao dịch của Uniswap đã đạt đến 5,9 triệu USD - cao nhất trong khoảng 6 tháng trở lại đây.

Hay xét về phía DeFi, TVL của Uniswap V3 (UNI) đang nằm trong top đầu các DEX ở mức 2,86 tỷ USD với phần lớn giao dịch thuộc mạng lưới Ethereum.

Tuy nhiên, mọi chuyện cũng không phải quá suôn sẻ với Uniswap. Theo Dune Analytics, giá trị của pool thanh khoản đã giảm đáng kể, sau khoảng thời gian các sự kiện CEX tháng 11 dần hạ nhiệt. Sự sụt giảm chỉ số trên cho thấy mức độ quan tâm về Uniswap đã hạ nhiệt trong mắt các nhà đầu tư. Đòi hỏi Uniswap cần có những bước chuyển mình đáng kể trong việc tích hợp các blockchain trong thời gian sắp tới.

Giá của Uniswap trong 1 tuần qua. 

Ngoài ra, vào đầu tháng 2, giá trị UNI - token quản trị của Uniswap đang dao động quanh mức 7 - 7,5 USD, có chiều hướng suy giảm xuống vùng 6 USD sau khi những tranh cãi trong quá trình bỏ phiếu nổ ra.