Vậy ví lạnh là gì? Ví lạnh hoạt động như thế nào? Có những loại ví lạnh nào trên thị trường và chúng có ưu nhược điểm gì?
Ví lạnh là gì?
Ví lạnh là hệ thống lưu trữ ngoại tuyến cho phép tạo và lưu trữ private key của người dùng trên các thiết bị vật lý như phần cứng (hardware), tài liệu giấy, đĩa CD hoặc USB chứa âm thanh private key được mã hoá…
Hiểu đơn giản, ví lạnh là loại ví tiền điện tử cho phép trữ coin mà không cần kết nối mạng internet. Ví lạnh thường cung cấp khả năng bảo mật cao cho tài sản tiền điện tử của người dùng trước các rủi ro liên quan đến hack, exploit…
Cách hoạt động của ví lạnh
Nhiều người thường hiểu lầm rằng ví (cả ví nóng và ví lạnh) là nơi nắm giữ và lưu trữ tài sản tiền điện tử (crypto) của người dùng. Tuy nhiên, cần hiểu rằng:
- Tất cả tài sản crypto đều được lưu trữ trên mạng lưới blockchain.
- Ví chỉ lưu trữ cặp khoá public key (đại diện cho địa chỉ trên blockchain của người dùng) và private key.
- Cách duy nhất để truy cập tài sản crypto là thông qua private key dành riêng cho public key đó.
- Private key cho phép người dùng uỷ quyền và ký giao dịch từ địa chỉ trên blockchain.
Chức năng chính của ví lạnh là quản lý và bảo vệ private key của người dùng trong môi trường ngoại tuyến. Do đó, nó không có khả năng tự tương tác với các ứng dụng phi tập trung (dApp) và phù hợp với nhu cầu nắm giữ tài sản trong dài hạn.
Khi cần thực hiện giao dịch, người dùng phải chuyển số tiền cần thiết từ ví lạnh sang ví nóng. Sau đó, ví nóng sẽ chịu trách nhiệm xử lý các giao dịch và kết nối với các dApp khác nhau thông qua mạng internet.
Tìm hiểu thêm: Ví nóng là gì?
Các loại ví lạnh trong crypto
Ví lạnh được phân chia thành nhiều loại dựa trên hình dạng và cách thức khác nhau, bao gồm: ví cứng, ví giấy, ví âm thanh.
Ví cứng (Hardware Wallet)
Ví cứng (hardware wallet, hay ví phần cứng) sử dụng thẻ thông minh (smartcard) hoặc thiết bị vật lý (như ổ đĩa USB) để tạo và lưu trữ các private key ngoại tuyến.
Một số ví cứng phổ biến: Ledger, Trezor, KeepKey, Ellipal Titan, SafePal…
Loại ví này thường có màn hình và nút bấm giúp người dùng thực hiện thao tác cơ bản một cách trực quan. Để bắt đầu giao dịch, người dùng cần phải kết nối ví với một thiết bị bên ngoài (đã kết nối với mạng internet) như điện thoại, máy tính… và phần mềm trung gian mà hãng ví đó cung cấp.
Ví dụ: Legder cung cấp ứng dụng Ledger Live để kết nối ví cứng Ledger. Ledger Live sẽ hỗ trợ nhiều tính năng cho phép tương tác và thực hiện giao dịch trên dApp. Người dùng chỉ cần dùng ví cứng Ledger để ký giao dịch.
Ví cứng cũng là loại ví lạnh được sử dụng phổ biến nhất hiện nay, vì nó có kích thước nhỏ gọn, dễ sử dụng, dễ mang theo và bảo mật cao.
Ví giấy (Paper Wallet)
Ví giấy (paper wallet) là hình thức cơ bản nhất của ví lạnh, cho phép tạo private key và địa chỉ ví tương ứng dưới dạng mã QR. Mã này được in ra và lưu trữ trên tài liệu bằng giấy. Người dùng có thể thực hiện gửi, nhận tài sản crypto và ký giao dịch bằng cách quét mã QR trên giấy.
Một số ví giấy phổ biến: BitAddress, MyEtherWallet…
Hạn chế của ví giấy là nếu giấy bị mất, bị phá huỷ (rách, đốt) hoặc không thể đọc được (mã bị mờ), người dùng sẽ không thể truy cập vào địa chỉ ví. Do đó, cần đảm bảo lưu trữ và bảo mật ví giấy một cách cẩn thận, an toàn.
Khi chuyển tiền điện tử trong ví giấy, người dùng cần khôi phục (import) ví giấy trên ví nóng bằng kết nối internet và thực hiện giao dịch như thông thường. Việc này khiến nó phải đối mặt với những rủi ro bảo mật tương tự như ví nóng.
Ví âm thanh (Sound Wallet)
Ví âm thanh (sound wallet) là loại ví cho phép lưu trữ private key (hoặc seed phrase) bằng cách mã hoá và ghi âm chúng thành tệp âm thanh trên đĩa CD, vinyl hoặc ổ flash USB.
Mặc dù ví âm thanh có nhiều cải tiến và chi phí cao, nhưng chúng dễ bị hư hỏng bởi tác động vật lý như bị xước, phản ứng với nhiệt độ cao, bị xuống cấp về lâu dài... Điều này có thể làm hỏng các tệp âm thanh bên trong và làm mất quyền truy cập vào ví.
Cách chuyển coin vào ví lạnh
Về cơ bản, cách chuyển coin vào ví lạnh cũng tương tự như các loại ví nóng khác. Người dùng chỉ cần thực hiện các bước như sau:
Bước 1: Sao chép địa chỉ ví hiển thị trên ví lạnh. Lưu ý: Chọn đúng đồng coin và mạng lưới blockchain muốn nhận coin.
Bước 2: Chuyển coin (từ sàn, ví lạnh, ví nóng…) vào địa chỉ ví lạnh vừa sao chép. Lưu ý: Kiểm tra đúng đồng coin và mạng lưới trước khi gửi.
Bước 3: Kiểm tra số dư trên ví lạnh.
Ưu và nhược điểm của ví lạnh
Ưu điểm
Một số ưu điểm mà ví lạnh mang lại:
- Bảo mật cao: Ví cứng quản lý private key trong điều kiện không có kết nối internet, giúp tăng khả năng bảo mật và loại bỏ hầu hết các rủi ro liên quan đến việc lưu trữ tiền điện tử trực tuyến.
- Dễ di chuyển: Nhìn chung, các loại ví lạnh được thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng bảo quản, cất trữ hoặc mang theo bên mình mọi lúc mọi nơi.
- Người dùng thật sự sở hữu tài sản của mình: Lưu trữ tài sản ở ví lạnh đồng nghĩa với việc người dùng có toàn quyền sở hữu và kiểm soát tài sản mà không phải uỷ thác cho các bên khác.
Nhược điểm
Bên cạnh đó, ví cứng cũng có một số nhược điểm đáng chú ý như:
- Khó sử dụng: Khác với ví nóng (chỉ cần đăng nhập để sử dụng), ví lạnh cần phải được kết nối với một thiết bị khác để bắt đầu giao dịch. Người dùng thường cần thời gian để nghiên cứu và tập quen với các bước thiết lập, sử dụng ví lạnh.
- Chi phí cao: Ví lạnh là các thiết bị vật lý, do đó chi phí mua ví lạnh thường cao hơn nhiều so với ví nóng. Đây có thể được xem là chi phí cơ hội để bảo vệ tài sản của người dùng khỏi các rủi ro bảo mật của ví nóng.
- Không thể tương tác trực tiếp với dApp: Để tương tác với dApp, người dùng cần phải dùng private key của ví lạnh để kết nối với ví nóng, hoặc ít nhất là chuyển số tiền cần thiết từ ví lạnh sang ví nóng.
- Dễ bị hỏng: Vì là thiết bị vật lý, ví lạnh thường dễ bị vỡ, rách, xước, hư hỏng, thất lạc… và bị giảm chất lượng theo thời gian. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyền truy cập private key trên ví.
Một số câu hỏi thường gặp về Ví lạnh
Ví lạnh có bị hack không?
Mặc dù ví lạnh an toàn hơn ví nóng, nhưng ví lạnh vẫn có rủi ro bị hack. Kẻ tấn công có thể sử dụng các kỹ thuật tấn công trong social engineering như Phishing, Pretexting… để lừa người dùng tiết lộ private key/seed phrase của ví.
Hơn nữa, trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay, chúng thậm chí có thể khai thác thông tin bị rò rỉ từ các đầu ra điện áp khác nhau khi thiết bị ví lạnh thực hiện giao dịch.
Một số loại ví lạnh hiện đã tích hợp tính năng bảo vệ thiết bị khỏi các kiểu tấn công này. Nhưng về cốt lõi, các loại ví lạnh có khả năng bị hack vì nó mã hoá private key hoàn toàn trên phần cứng của ví. Câu hỏi đặt ra là liệu trong tương lai, hacker sẽ nghĩ ra những cách nào tinh vi hơn để tấn công và giải mã được private key trên ví lạnh của người dùng?
Vì vậy, Ninety Eight phát triển một sản phẩm để giải quyết vấn đề đó - Zen Card.
Zen Card là sự kết hợp giữa ví lạnh (Card) và ví nóng (Coin98 Wallet), có hình dạng như một chiếc thẻ ngân hàng.
- Zen Card mã hoá dữ liệu seed phrase/private key và chia làm 2 phần, một phần lưu trên thẻ Zen, một phần lưu trên ví nóng Coin98 Super Wallet.
- Người dùng chỉ có thể thực hiện giao dịch khi có cả 2 thiết bị cùng lúc.
- Trong trường hợp mất thẻ hoặc mất điện thoại, tức mất 1 trong 2, tài sản người dùng vẫn có thể được bảo toàn vì không ai có thể truy cập vào ví.
Ví lạnh giá bao nhiêu?
Giá ví lạnh trên thị trường có thể dao động khoảng 50 USD đến 250 USD trên mỗi thiết bị.
Bên cạnh đó, giá ví lạnh cũng tuỳ thuộc vào loại ví, tính năng, độ bảo mật, số lượng coin và app hỗ trợ, khả năng tương thích với web, desktop, android…
Ví lạnh nào tốt nhất?
Trong các loại ví lạnh, ví cứng là loại được nhiều người dùng crypto ưa chuộng nhất. Một số loại ví cứng được đánh giá cao và sử dụng nhiều có thể kể đến như: Ledger Nano X, Trezor Model T, SafePal S1, ELLIPAL Titan Bundle, CoolWallet Pro, Keystone Pro, Blockstream Jade…
Ngoài ra, như đã đề cập phía trên, Zen Card là sản phẩm mới trên thị trường nhưng cung cấp giải pháp bảo mật tối ưu hơn người dùng, loại bỏ nỗi lo về việc bị hack, mất ví là mất tiền… như ví lạnh.
