Khi Aave & Polygon có thể "đường ai nấy đi"
Mối quan hệ nồng ấm một thời giữa Aave & Polygon
Aave - giao thức lending hàng đầu thị trường crypto từ giai đoạn DeFi bùng nổ năm 2020 - 2021. Để tránh phí gas cao “cắt cổ” trên Ethereum, vào đầu tháng 4/2021, Aave bắt đầu mở rộng hoạt động sang Polygon, lúc đó đang là giải pháp sidechain được cộng đồng ưa chuộng.
Giữa tháng 4/2021, mối quan hệ giữa hai bên lại càng khăng khít khi Polygon đưa ra một ưu đãi lớn cho Aave: chương trình liquidity mining trị giá 40 triệu USD.
Trong thời gian 1 năm chương trình diễn ra, Polygon đã phân bổ lên tới 1% tổng cung token MATIC (hiện nay là POL) làm phần thưởng cho người sử dụng Aave mạng Polygon. Quickswap, dự án DEX hàng đầu trên Polygon, cũng bỏ ra 5 triệu USD token QUICK để hỗ trợ thanh khoản cho các token thuộc hệ sinh thái Aave.
Sau khi công bố sự kiện, đội ngũ phát triển của Aave và Polygon đã không ngớt lời ca tụng nhau. Stani Kulechov, sáng lập Aave, bình luận về vai trò của Polygon trong sự phát triển của DeFi như sau:
“DeFi được sinh ra để tạo nên một hệ thống tài chính bền vững và công bằng hơn so với tài chính truyền thống. DeFi dù hay ho thật nhưng nếu chỉ dành cho người có tài khoản năm chữ số trở lên thì không còn đúng với sứ mệnh mang tài chính đến với tất cả mọi người nữa. Polygon thì khác, nền tảng này mở ra cánh cửa giúp DeFi đến gần hơn với nhiều người trên toàn thế giới."
Cùng lúc đó, Sandeep Nailwal, đồng sáng lập và COO của Polygon, cũng nói rằng ông “rất vui khi cộng đồng hùng hậu của Polygon và Aave về chung một nhà, cùng chí hướng ủng hộ hệ sinh thái Ethereum và cùng nhau xây dựng mạng mã nguồn mở.”
Sau khi mở rộng sang Polygon, Aave đã trở thành trụ cột trong hệ sinh thái. Đến nay, Aave vẫn có TVL gần 400 triệu USD trên Polygon, giữ vững vị thế dApp DeFi đứng đầu và bỏ xa các dự án còn lại.
Lãnh đạo Polygon tìm hướng đi mới, TVL DeFi giảm 91%
Sau những biến cố lớn trong thị trường vào năm 2022, tình hình của Polygon ngày càng tệ đi khi liên tiếp 3 thành viên kỳ cựu chọn hướng đi mới. Tháng 3/2023, Anuraj Arjun - một trong những đồng sáng lập, đã rời công ty sau 5 năm gắn bó để tập trung vào Avail, dự án modular blockchain tách ra từ Polygon Labs.
Tiếp đó, Ryan Wyatt cũng tuyên bố từ chức Chủ tịch Polygon Labs. Vài tháng sau, ông chuyển sang làm CGO cho Optimism - dự án Layer 2 đình đám trên Ethereum và là đối thủ của Polygon.
Đến tháng 10 cùng năm, Jaynti Kanani - một trong những nhà sáng lập chủ chốt, cũng thông báo giảm bớt vai trò tại Polygon để tập trung vào những dự án mới. Khủng hoảng nhân sự không chỉ dừng lại ở đội ngũ cấp cao: trước đó, vào tháng 2/2023, Polygon đã thông báo cắt giảm 20% số nhân viên trong một đợt tái cấu trúc.
Bên cạnh vấn đề về nhân sự, các sản phẩm của Polygon cũng không mấy khả quan. Tháng 4/2024, sản phẩm chiến lược Polygon zkEVM đã bị “sập mạng” trong 12 giờ đồng hồ.
Hiện nay, TVL DeFi trên Polygon PoS đã giảm 91% so với mức ATH năm 2021, chỉ còn 877 triệu USD, đẩy blockchain này ra khỏi top 10 theo xếp hạng của DefiLlama. Lido Finance cũng mới thông báo ngừng hỗ trợ Polygon do có quá ít người dùng.
Giọt nước tràn ly với đề xuất gây tranh cãi
Giữa tình hình không mấy khả quan, ngày 12/12/2024, một nhóm gồm Allez Labs, Morpho Association và Yearn đã đưa ra đề xuất nhằm kiếm lợi nhuận từ 1.3 tỷ USD stablecoin (DAI, USDC, USDT) hiện đang nằm “nhàn rỗi” trên cầu nối Polygon PoS.
Nhóm này đề xuất khai thác tiềm năng của số tài sản trên thông qua các chiến lược staking, dự kiến sẽ tạo ra lợi nhuận khoảng 70 triệu đến 91 triệu USD mỗi năm.
Cụ thể hơn, chiến lược này sử dụng các vault ERC-4626 để quản lý và tối ưu hóa lợi nhuận từ các stablecoin. DAI sẽ được gửi vào vault sUSDS của Maker, còn USDC và USDT sẽ được quản lý qua Morpho Vault.
Ngay lập tức, đề xuất này vấp phải nhiều ý kiến phản đối. Tài khoản Mikko Ohtamaa cho rằng bản đề xuất sẽ “tạo ra một tiền lệ nguy hiểm khi tài sản được tính hai lần: USDC được người dùng chuyển qua cầu nối để sử dụng trong các dịch vụ cho vay trên Polygon, nhưng chính lượng USDC đó lại được đưa vào Morpho ở mainnet”.
Ernesto Boado, cựu CTO của Aave, chỉ trích “Polygon là lớp cơ sở hạ tầng blockchain nhưng lại mang tiền của người dùng đi đầu tư, trong khi người dùng chỉ muốn bridge sang mạng đó”, và “những nhà quản lý rủi ro giờ lại trở thành thợ săn lợi nhuận”.
Phản ứng bất ngờ từ Aave
Ngày 13/12/2024, do lo ngại về các lỗ hổng bảo mật của cầu nối và nguy cơ nợ xấu, Marc Zeller - sáng lập Aave Chan Initiative và cựu Integrations Lead của Aave, đã bất ngờ đưa ra bản đề xuất có thể dẫn tới sự rút lui của Aave khỏi mạng Polygon.
Cụ thể, bản đề xuất yêu cầu điều chỉnh tỷ lệ cho vay trên tài sản thế chấp (LTV) về 0% cho nhiều tài sản trên Aave mạng Polygon, nhằm ngăn chặn người dùng vay tiền dựa trên những tài sản này. Thậm chí, nếu đề xuất được thông qua, Aave cũng sẽ chuyển cơ chế quản trị của nền tảng từ Polygon sang một Layer 2 khác.
Đến ngày 18/12, Sandeep Nailwal thông báo về sự thất bại của đề xuất staking tài sản nhàn rỗi, cho rằng đây là một thành công của Polygon khi trao quyền quyết định cho cộng đồng, và vì đề xuất này không hợp ý cộng đồng nên “tôi cũng không ủng hộ nó”.
Ông cũng không quên chỉ trích “tiêu chuẩn kép” mà Aave đã đặt ra, khi trước đó Aave cũng đã có một đề xuất tương tự Morpho, và đã “vận động tích cực để chuyển tài sản trên bridge vào Aave”.
Vài giờ sau, Stani Kulechov của Aave lên tiếng: “Đội ngũ Polygon (với sự hỗ trợ từ các đối tác) đã đề xuất sử dụng tiền của người dùng trên cầu nối Polygon để đầu tư vào DeFi, tuy nhiên lại thiếu các biện pháp bảo vệ rủi ro đầy đủ. Các đối tác đã được Polygon lựa chọn một cách bí mật, và một số ý kiến cho rằng họ còn nhận được các thỏa thuận token lớn.
Sau khi đọc kỹ đề xuất, người dùng Polygon đã không khỏi lo ngại, khi nhận thấy rủi ro tiền của họ có thể bị lặp chi (double spend).”
Stani bày tỏ quan ngại của Aave đối với hành động của Polygon, xét đến việc Aave đang đặt cơ chế quản trị trên blockchain này. Ông giải thích đề xuất mà Aave Chan Initiative đưa ra là hành động cần thiết để bảo vệ tài sản người dùng, do lo sợ tình huống như vụ hack cầu nối Harmony sẽ lặp lại.
Sau cùng, một người vốn kín tiếng như Stani đã đưa ra những lời chỉ trích gay gắt và thẳng thắn nhất đối với Polygon: “Đội ngũ Polygon đã bỏ rơi đề xuất, vờ như họ không ủng hộ nó, và đổ lỗi rằng vì Aave giật dây nên mới có thất bại này. Họ còn nguỵ tạo nhiều tuyên bố không chính xác về cơ sở hạ tầng của Aave.”
Aave rời đi là hồi kết cho Polygon?
Theo quy trình quản trị, trong khoảng một tháng tới, cộng đồng Aave có thể bỏ phiếu on-chain cho đề xuất rời khỏi Polygon. Kịch bản Aave rời đi đang chiếm ưu thế, do Aave Chan Initiative và EzR3aL - hai “đại biểu” tích cực ủng hộ sự ra đi - đang chiếm tới hơn 60% tổng số phiếu bầu trong các cuộc biểu quyết gần đây.
Aave hiện chiếm khoảng 40% TVL của Polygon. Việc Aave rời đi là một tổn thất lớn cho Polygon, trong khi Aave “mất” ít hơn do TVL trên Polygon chỉ chiếm 2% tổng TVL của nền tảng lending này.
Quyết định của Aave còn là tiền lệ để các giao thức khác cân nhắc rời bỏ Polygon nếu họ cảm thấy không được bảo vệ hoặc chịu áp lực từ các đề xuất không hợp lý.
“Tôi không muốn sống trong một thế giới nơi Aave quyết định rời đi”, Marc Boiron - CEO của Polygon Labs cảm thán.