Polygon zkEVM là gì? Layer 2 zkEVM là đối thủ đáng gờm của zkSync
Polygon zkEVM là gì?
Polygon zkEVM là một giải pháp zk Rollup Layer sử dụng công nghệ zkEVM được phát triển bởi Polygon Labs, một đơn vị chuyên phát triển các giải pháp mở rộng cho Ethereum, với sản phẩm nổi tiếng nhất là Polygon PoS.
Ngày 27/3/2023, Polygon zkEVM chính thức khởi động phiên bản Mainnet Beta, cho phép người dùng và nhà phát triển trên thị trường có thể sử dụng và xây dựng sản phẩm tự do trên Layer 2 này.
Điều này có nghĩa cộng đồng có thể trải nghiệm giao diện là phiên bản chính thức của Polygon zkEVM nhưng ở chế độ thử nghiệm. Vì thế, việc chậm mạng hoặc gặp lỗi do các tính năng chưa hoàn thiện đầy đủ vẫn sẽ diễn ra.
Đọc thêm: Polygon (MATIC) là gì?
Cơ chế hoạt động của Polygon zkEVM
Để hiểu về cơ chế hoạt động của Polygon zkEVM, người dùng trước tiên cần hiểu đơn giản về khái niệm Rollups.
- Rollups là tiện ích được thiết kế để tăng khả năng mở rộng cho Ethereum. Rollup cho phép tổng hợp lượng lớn các giao dịch vào trong một khối , sau đó đồng thời gửi chúng đến Ethereum.
Hay nói cách khác, mỗi khối Rollup được gửi đến Ethereum sẽ là một bản tóm tắt tổng hợp nhiều giao dịch trong đó. - Tương tự, ZK Rollup là các Rollup sử dụng bằng chứng không kiến thức (Zero Knowledge) để chứng minh rằng các giao dịch được gói trong khối và gửi đến Ethereum là đúng đắn và hợp lệ.
- Sau đó, hợp đồng thông minh trên Ethereum layer 1 chỉ cần xác minh bằng chứng đó mà không cần thực hiện lại toàn bộ các giao dịch. Điều này giúp tiết kiệm nhiều gas fee hơn vì xác minh Proof (bằng chứng) rẻ hơn nhiều so với việc thực hiện lại tính toán.
Trong đó zkEVM một ngôn ngữ lập trình dành cho các giải pháp ZK Rollup tương thích với EVM. zkEVM được chia thành 4 loại khác nhau dựa theo mức độ tương thích với EVM, và loại 1 đến 4 sẽ giảm dần độ tương thích.
Đọc thêm: zkEVM là gì?
Polygon zkEVM là zkEVM type 2, điều này đồng nghĩa nó hoàn toàn tương thích với EVM (EVM Equivalence), có cấu trúc tương tự với EVM nhưng sẽ có những sửa đổi nhỏ ở bên trong để tạo điều kiện phát triển. Trong loại này, một số ứng dụng có thể không tương thích.
Lưu ý: Polygon zkEVM là giải pháp mở rộng của Ethereum, vì thế layer 2 này không liên quan đến Polygon PoS, một sản phẩm khác cũng do Polygon Labs phát triển, là sidechain của Ethereum.
Trước Mainnet Beta, Polygon zkEVM đã đạt được những cột mốc đáng nhớ như:
- 84,000+ địa chỉ ví trên mạng lưới
- 5,000+ hợp đồng thông minh được khởi chạy
- 75,000+ ZK Proofs được tạo ra
- Vượt qua 2 vòng audit từ hai công ty kiểm toán
Đọc thêm: Layer 2 là gì?
Cấu trúc của Polygon zkEVM
Quá trình Polygon zkEVM xử lý các giao dịch mà người dùng người đến và tạo bằng chứng chứng minh tính chính xác của giao dịch sẽ có sự tham gia chính của các thành phần sau:
- Consensus Contract (PolygonZkEVM.sol, được triển khai trên L1 Ethereum)
- Sequencers
- Aggregators
Chú thích: Ngoài ra sẽ còn có các thành phần như RPC, zkProver, zkEVM Bridge, Synchronizer… Tuy nhiên để đơn giản hóa lượng thông tin được đưa đến cho người đọc, bài viết sẽ tập trung vào ba thành phần đã nêu trên.
Chức năng chính của các thành phần sẽ được mô tả đơn giản theo thứ tự như sau:
- Sequencer tiếp nhận các giao dịch từ L2 của người dùng, sắp xếp chúng theo thứ tự và tạo lô (batch) cho các giao dịch này.
- Sequencer gửi lô giao dịch này đến Consensus Contract (trên L1) để lưu trữ dưới dạng chuỗi.
- Aggregator lúc này kiểm tra tính hợp lệ của các lô giao dịch được gửi lên, sau đó tạo ra các bằng chứng về tính đúng đắn cho chúng (các bằng chứng này được gọi là ZK Proofs đã nhắc đến ở trên)
- Consensus Contract trên L1 sẽ xác minh những ZK Proofs đó một lần nữa, nếu thành công, các dữ liệu trên L2 được gửi lên sẽ được thêm vào khối trên Ethereum.
Điểm nổi bật của Polygon zkEVM
1. Hướng tới áp dụng công nghệ zkEVM Type 2
Việc áp dụng zkEVM (giải pháp Zk-Rollup tương thích hoàn toàn với EVM) sẽ cung cấp trải nghiệm phát triển sản phẩm tốt hơn cho các lập trình viên. Khả năng kết hợp (composability) trong Polygon zkEVM cũng sẽ mạnh hơn nhờ vào việc mô phỏng tương tự cấu trúc của Ethereum (type 2 có sự tương thích EVM nhiều hơn so với type 3,4).
Từ điều này, các DApp trên Ethereum có thể đơn giản di chuyển sang zk-Rollup chain mà không cần sửa đổi nhiều nguồn code source hoặc tốn công sức và thời gian để xây dựng sản phẩm lại từ đầu mà chỉ cần tập trung vào việc đổi mới và sáng tạo mô hình phát triển cho sản phẩm của mình.
Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, Polygon zkEVM đang chỉ dừng tại mức Type 3, thời gian để đạt được Type 2 sẽ còn là hành trình phía trước của đội ngũ.
2. Được phát triển bởi Polygon Labs
Polygon Labs cũng là một công ty lâu đời trong crypto, đã phát triển những sản phẩm nổi tiếng như Polygon PoS, Polygon Miden, Polygon Supernets và sản phẩm Polygon zkEVM (được đổi tên từ Polygon Hermez) mà chúng ta đang nhắc tới.
Công ty này trong quá khứ đã mua lại Mir với trị giá 400 triệu USD (12/2021) và Hermez Network với trị giá 250 triệu USD (8/2021), sau đó đổi tên Polygon Hermez thành Polygon zkEVM để tập trung phát triển sản phẩm zkEVM từ đó.
Anh chị của Polygon zkEVM là Polygon PoS đã từng có giai đoạn có tổng lượng tài sản khoá trong hệ sinh thái DeFi (TVL) đạt 9 tỷ USD với nhiều dự án lớn được tích hợp vào như Aave, Balancer, Curve, Uniswap… Hiện tại chain này đã có lượng TVL đứng thứ 5 toàn thị trường.
Token của Polygon zkEVM là gì?
Tại thời điểm viết bài (Tháng 3/2023), Polygon zkEVM hiện chưa công bố có token riêng mà sẽ sử dụng ETH để làm phí giao dịch trong mạng lưới.
Tuy nhiên, đội ngũ cũng có đề cập tới việc sử dụng MATIC (native coin của Polygon POS) để staking và quản trị cho Polygon zkEVM trong tương lai.
Roadmap & cập nhật
Hành trình phát triển của Polygon zkEVM được tóm tắt dưới đây:
- Tháng 8/2021: Polygon mua lại Layer 2 Hermez với số tiền 250 triệu USD và đổi tên thành Polygon Hermez.
- Tháng 10/2022: Polygon đã công bố Plonky2 - đây là công nghệ được cho là sự kết hợp để giải quyết các vấn đề của SNARKs và STARKs.
- Tháng 12/2022: Polygon bắt đầu Audit cho sản phẩm zkEVM và ra mắt testnet cuối cùng trước khi nâng cấp Polygon zkEVM.
- Tháng 2/2023: Khởi động block đầu tiên của testnet và thông báo lịch Mainnet Beta
- Tháng 3/2023: Audit phiên bản testnet và chính thức đi vào Mainnet Beta.
Đội ngũ dự án Polygon zkEVM
Polygon zkEVM là một sản phẩm trong hệ sinh thái Polygon Labs, đội ngũ đứng sau Polygon Labs bao gồm:
- Jaynti Kanani (Co-Founder): Kỹ sư blockchain và là nhà phát triển cho Web3, Plasma, WalletConnect. Trước đây là nhà khoa học dữ liệu tại Housing.com.
- Sandeep Nailwal (Co-Founder): Lập trình viên, từng là CEO của Scopeweaver, CTO của Welspun Group.Anurag Arjun (Co-Founder): Trước đây là AVP (Quản lý sản phẩm), Kinh doanh IRIS. Làm việc tại SNL Financial, Dexter Consultancy và Cognizant Technologies.
- Mihailo Bjelic (Co-Founder): Nhà phát triển công nghệ trên Ethereum.
Cùng một số Co-founder khác xây dựng các sản phẩm trong hệ sinh thái Polygon như Polygon ID, Polygon Hermez, Polygon Zero và Polygon Miden.
Nhà đầu tư & đối tác Polygon zkEVM
Nhà đầu tư và các vòng gọi vốn
Từ năm 2018, Polygon Labs đã gọi vốn và được đầu tư bởi Coinbase Ventures, một trong những quỹ đầu tư lớn trên thị trường. Thời điểm đó ngoài Coinbase Ventures ra, Polygon còn được đầu tư bởi binance Labs, Block Capital, Validation Capital, ZBS Capital, MiH Ventures…
Vòng gần nhất vào tháng 2 năm 2022, Polygon huy động được 450 triệu USD trong do quỹ Sequoia Capital India dẫn đầu. Trong đó còn có sự tham gia của SoftBank Vision Fund II, đây là một nhóm gồm 40 công ty mạo hiểm có tiếng trên thị trường cùng tham gia đầu tư như Tiger Global, Elevation Capital, Accel Partners và Steadview Capital.
Đối tác
Tính tới thời điểm hiện tại, trải qua hơn 4 năm hoạt động, Polygon đã gặt hái được rất nhiều thành công và đặc biệt là trở thành đối tác của hơn 100 dự án lớn nhỏ như Elrond, Chainlink, The Graph,... Trở thành bên cung cấp dịch vụ blockchain và NFTs cho những công ty kỳ lân ngoài thị trường truyền thông như Meta, Disney, E&Y, Mastercard…
Dự án tương tự
Một số dự án sử dụng công nghệ zkEVM Rollup tương tự Polygon zkEVM có thể kể đến như: Linea, zkSync Era, Starkware, scroll, Taiko...
Ngoài ra, bạn có thể đọc thêm: Top 6 dự án zkEVM nổi bật trên thị trường 2023
Các kênh thông tin dự án
- Documentation: https://wiki.polygon.technology/docs/zkEVM/
- Twitter: https://twitter.com/0xPolygon_Labs
- Telegram: https://t.me/polygonofficial