Liệu altcoin season mùa này sẽ khác?

Sự ra đời của Altcoin season

Giai đoạn 2017: ICO season

Năm 2017 đánh dấu một trong những thời kỳ hỗn loạn nhưng sôi động nhất của thị trường crypto, khi cơn sốt ICO bùng nổ với quy mô chưa từng có. Chỉ riêng năm 2017, tổng giá trị vốn huy động qua ICO đạt 5.6 tỷ USD, trong đó hơn 3 tỷ USD đến từ quý 4/2017, tức hơn 50% dòng vốn ICO chỉ diễn ra trong 3 tháng cuối năm. Có những tuần ICO huy động 300-500 triệu USD, phản ánh lượng tiền retail đổ vào thị trường lớn tới mức nào.

Song song đó, Bitcoin bước vào một chu kỳ tăng trưởng mang tính lịch sử: từ 1,000 USD đầu năm lên gần 20,000 USD vào tháng 12/2017, tương đương mức tăng gần 1.900% chỉ trong vòng 12 tháng. Điều này tạo ra hiệu ứng FOMO khổng lồ, thu hút làn sóng nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Khi BTC tăng dựng đứng rồi bắt đầu chững lại, dòng tiền “tìm hàng mới” và dịch chuyển mạnh sang altcoin, những tài sản nhỏ hơn nhưng kỳ vọng lợi nhuận lớn hơn.

Sự dịch chuyển dòng vốn này thể hiện rõ qua dữ liệu dominance: BTC Dominance giảm từ 90% (tháng 2/2017) xuống chỉ còn 35% vào tháng 1/2018. Đây là mức giảm sâu nhất trong lịch sử và chính là tín hiệu kích hoạt altseason “điên cuồng” của năm 2017.

Kết quả là thị trường bước vào một altseason mang phong cách ICO: quy mô nhỏ, thanh khoản hạn chế, và lực mua chủ yếu đến từ nhà đầu tư nhỏ lẻ, nơi gần như bất kỳ token nào được niêm yết cũng có thể tăng mạnh. Nhiều altcoins đạt mức tăng phi lý dù chưa có sản phẩm hay mô hình kinh tế rõ ràng:

• XRP: 0.006 USD → 3.84 USD (+64,000%)
• ADA: 0.0024 USD → 1.33 USD (+55,000%) dù chưa có mainnet
• TRX: 0.002 USD → 0.30 USD (+15,000%)
• Bitconnect: 0.17 USD → 463 USD (+2,700x) rồi sụp đổ hoàn toàn

Đây là giai đoạn “pump toàn thị trường” đúng nghĩa: altcoins tăng giá không dựa trên giá trị nội tại hay narrative, mà đơn thuần vì dòng tiền retail đổ vào ồ ạt. Nếu altseason 2021 mang tính cấu trúc và có narrative rõ ràng, thì altseason 2017 giống một phiên bản crypto của bong bóng dotcom, nơi FOMO là động lực chính và nhà đầu tư mua bất kỳ đồng coin nào họ nhìn thấy.

Giai đoạn 2021: DeFi Altseason

Đến năm 2021, thị trường crypto đã bước vào một giai đoạn trưởng thành hơn rất nhiều so với 2017, thể hiện rõ qua quy mô thị trường, số lượng dự án, chất lượng dòng tiền và sự tham gia của tổ chức. Tổng vốn hóa thị trường crypto tăng từ khoảng 700 tỷ USD đầu năm 2021 lên mức đỉnh 3 nghìn tỷ USD vào tháng 11/2021, lớn gấp 4 lần toàn bộ thị trường 2017. Tổng vốn hóa altcoin (không tính BTC) cũng vượt 1.5 nghìn tỷ USD, cao gấp 2.5 lần so với đỉnh altseason 2017 (600 tỷ USD).

Số dự án cũng tăng trưởng bùng nổ: năm 2021 ghi nhận hơn 10,000 dự án crypto, so với chỉ khoảng 1,500-2,000 dự án trong năm 2017. Quy mô mở rộng kéo theo sự phân hóa rõ rệt, khi các narrative mạnh trở thành động lực tăng trưởng chính. DeFi đạt mức TVL cao kỉ lục 177 tỷ USD, NFT tạo doanh số 25 tỷ USD, còn Layer 2 như Polygon hay Arbitrum tăng trưởng người dùng hàng chục lần khi xử lý hơn 3 triệu giao dịch/ngày.

Sự bùng nổ lớn nhất của chu kỳ 2021 đến từ DeFi, nơi dòng vốn đổ vào mạnh đến mức định hình toàn bộ altseason. Chỉ trong 12 tháng, TVL tăng từ khoảng 10 tỷ USD lên hơn 170 tỷ USD (x17 lần), mức cao nhất trong lịch sử thị trường. Các “tứ trụ” DeFi cũng có làn sóng tăng giá mạnh mẽ: Uniswap (UNI) x12 lần, Aave (AAVE) tăng gấp 7 lần, MakerDAO (MKR), và Lido (LDO) cũng x10 trong mùa Defi Summer.

Ngoài việc tăng giá, làn sóng DeFi còn thể hiện rõ qua mức độ tắc nghẽn của Ethereum khi có lúc phí gas của mạng lưới này chạm ngưỡng 252 gwei, có nghĩa bạn phải trả 100 USD cho chỉ một lệnh swap.

Khác với 2017, nhà đầu tư tổ chức bắt đầu đóng vai trò dẫn dắt thị trường. Những cái tên như MicroStrategy, Tesla, Square,… và hàng loạt quỹ lớn như Grayscale, a16z, Pantera, Paradigm đổ hàng chục tỷ USD vào thị trường. Nhờ đó, dòng tiền xoay vòng theo cấu trúc rõ rệt hơn: từ Bitcoin sang Ethereum, đến các token vốn hóa lớn, sang token vốn hóa vừa và nhỏ. Chu kỳ này phản ánh mức độ tăng dần của khẩu vị rủi ro, khác hoàn toàn sự “tăng bừa” của 2017.

Chính vì vậy, altseason 2021 không còn hiện tượng “cứ là altcoin thì tăng” như giai đoạn 2017. Đây là altseason có chọn lọc, nơi dòng tiền chạy theo narrative, theo hệ sinh thái và theo mức độ sử dụng thực. Những dự án không có câu chuyện mạnh hoặc thiếu dữ liệu on-chain thuyết phục nhanh chóng bị bỏ lại, minh chứng cho một thị trường đã trưởng thành hơn rất nhiều.

Vậy altcoin season mùa này như thế nào?

Cuộc chơi thay đổi

Mọi người cảm giác như không có altseason vì bối cảnh thị trường hiện tại đã khác hoàn toàn so với 2017 và 2021. Thứ nhất, quy mô thị trường đã phình to đến mức chưa từng có: từ khoảng 800-1.000 dự án ICO trong năm 2017, lên đến 440.000 token vào năm 2021, và vượt mốc 37 triệu tokens vào năm 2025 với hàng chục nghìn token đang active mỗi ngày trên CoinGecko. Riêng memecoins chiếm hơn 70% số token mới ra mắt nhờ các nền tảng như Solana và Base (ví dụ PEPE, TRUMP), tạo ra tình trạng số lượng token cực lớn, thậm chí có thời điểm 195.000 token được tạo chỉ trong tháng 3/2025. Khi nguồn cung tăng theo cấp số nhân như vậy và dòng tiền bị chia nhỏ cho vô số lựa chọn, thị trường không thể “pump toàn bộ” như các chu kỳ trước.

Nếu 2021 xoay quanh DeFi và NFT, thì 2025 là cuộc chơi của AI Agents, RWA Tokenization và InfoFi, còn memecoin chỉ đóng vai trò thu hút retail ban đầu. Làn sóng memecoins trên Solana như TRUMP hay MAGA hút hàng tỷ USD volume mỗi ngày, khiến retail đổ xô vào trade ngắn hạn, thua lỗ nhanh và mất thanh khoản, không còn vốn để xoay sang altcoins nền tảng. Khi phần lớn dòng tiền retail bị “bốc hơi” trong memecoin, thanh khoản của altcoins giảm mạnh và không thể bật sóng dù Bitcoin liên tục lập ATH.

Trong khi đó, dòng vốn thông minh lại tập trung vào các narrative có công dụng thực, như AI agent, token hóa trái phiếu/bất động sản và InfoFi, khiến chỉ một số rất ít dự án tăng trưởng, thay vì lan tỏa toàn thị trường như các chu kỳ trước.

Sự tham gia của tổ chức trong chu kỳ này diễn ra chủ yếu thông qua các Bitcoin và Ethereum ETFs, và điều này đã làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc của altseason. Trong 12 tháng gần nhất, các ETF đã thu hút khoảng 70 tỷ USD inflows từ các tổ chức, dẫn đầu bởi BlackRock, và Fidelity, qua đó đẩy tổng AUM của nhóm ETF BTC và ETH vượt mốc 100 tỷ USD.

Điều này khiến hai tài sản này tăng mạnh trong khi phần lớn altcoins không nhận được dòng tiền lan tỏa như các chu kỳ trước. ETF mang lại cách tiếp cận an toàn và tuân thủ cho quỹ hưu trí, tổ chức tài chính và family offices, nhưng đồng thời khiến họ né tránh những altcoins rủi ro cao. Trong môi trường mà ETF đang “khóa” phần lớn thanh khoản vào BTC và ETH, thị trường buộc phải vận hành theo cách chọn lọc hơn và hiện tượng “pump toàn thị trường” gần như không thể xảy ra.

Cuối cùng, yếu tố chính trị cũng góp phần định hình altseason 2025. Việc chính quyền theo hướng pro-crypto hơn, cùng các chính sách như Strategic Bitcoin Reserve và khung pháp lý GENIUS dành cho stablecoin giúp thu hút dòng vốn tổ chức nhưng đồng thời khiến thị trường vận hành kỷ luật và chọn lọc hơn.

Khi hành lang pháp lý rõ ràng, dòng tiền ưu tiên chảy vào các mảng có tính thực tiễn và được công nhận, thay vì “bơm thổi” toàn thị trường như các chu kỳ trước. Kết quả là altseason 2025 không còn dưới dạng một cơn sóng lớn bao trùm tất cả, mà xuất hiện như những đợt sóng nhỏ phân mảng, tập trung vào AI, RWA, InfoFi, privacy hay DePIN tùy theo narrative và mức độ hút vốn ở từng thời điểm.

Dù không còn xuất hiện dưới dạng một cú “pump đồng loạt”, altseason 2023-2025 vẫn diễn ra theo cách tinh vi hơn: dòng tiền chỉ chảy vào những dự án có narrative rõ ràng, utility thật và cấu trúc tokenomics bền vững. Các nhóm như InfoFi, AI Agents, RWA hay DePIN nổi lên mạnh mẽ vì tạo ra doanh thu thật, dữ liệu thật và nhu cầu sử dụng thực, trái ngược hoàn toàn với các altcoins FDV cao nhưng không có nền tảng.

Chính vì vậy, altseason diễn ra theo nhiều đợt sóng: mỗi narrative bùng nổ trong vài tuần, rồi nhanh chóng luân chuyển sang mảng khác, thay vì tạo ra một làn sóng tăng trưởng toàn thị trường như 2017 hay 2021.

Vì sao phần lớn altcoins dump? Mô hình low float - high FDV

Một trong những lý do quan trọng khiến nhiều nhà đầu tư cảm thấy altseason năm nay không chạy mạnh như kỳ vọng  nằm ở cấu trúc tokenomics của các dự án mới ra mắt trong giai đoạn 2024–2025. Rất nhiều token được phát hành theo mô hình Low Float - High FDV: lượng token lưu hành ban đầu thấp, nhưng giá trị FDV lại được định ở mức rất cao.

Trong vài ngày đầu, float thấp (lượng token được phát hành ra thị trường) tạo ra cảm giác khan hiếm và khiến giá dễ dàng pump mạnh. Tuy nhiên, đằng sau lớp vỏ hào nhoáng đó là áp lực bán khổng lồ từ các đợt unlock của VC, đội ngũ phát triển và nhà đầu tư sớm. Khi nguồn cung tăng nhanh hơn nhu cầu, giá thường sụt giảm 70-90% chỉ trong vài tuần. Retail nhìn vào FDV hàng chục tỷ USD và thấy không phải miếng bánh ngon nên quyết định đứng ngoài.

Chính điều này khiến phần lớn altcoin trong năm nay không thể tạo sóng tăng lan tỏa như các chu kỳ trước, dù Bitcoin đã thiết lập nhiều mức cao mới. Dòng tiền vì thế chỉ dồn vào một số ít dự án có tokenomics lành mạnh và có nhu cầu sử dụng thực.

Starknet (STRK) là ví dụ tiêu biểu cho nhóm “Low float high FDV”. Tại thời điểm TGE vào cuối năm 2024, STRK chỉ đưa khoảng 0.6% nguồn cung ra thị trường, nhưng FDV được đẩy lên tới 10-20  tỷ USD. Sau cú pump ban đầu, token nhanh chóng bước vào pha điều chỉnh mạnh do các đợt mở khóa liên tục và dòng tiền nội bộ bán ra trên OTC. Ở thời điểm giữa năm 2025, STRK đã giảm hơn 90% so với mức giá niêm yết, và chỉ còn khoảng 2 tỷ USD vốn hóa thị trường, phản ánh rõ việc thị trường định giá lại Starknet sau giai đoạn tăng trưởng quá mức.

Meta Altseason 2025

Meta dẫn dắt altseason 2025 không còn xoay quanh narrative thổi phồng, mà được định hình bởi dòng tiền thật, người dùng thật và giá trị kinh tế đo lường được. Việc nguồn cung token bùng nổ, memecoin hút cạn thanh khoản retail, ETF khóa vốn vào BTC buộc thị trường chuyển từ “pump theo hype” sang ưu tiên những dự án có doanh thu thật và mô hình kinh tế rõ ràng.

Ở cấp độ cấu trúc, thị trường dịch chuyển gần hơn với thị trường vốn: giá token phản ánh hiệu suất kinh doanh. Những dự án tạo ra doanh thu từ phí giao dịch, phí sử dụng hoặc subscription, có cơ chế phân phối giá trị cho token holder (fee sharing, buyback), và có dữ liệu on-chain tăng trưởng mới được dòng tiền ưu tiên.

Meta altseason 2025 vì vậy xoay quanh một câu hỏi cốt lõi: “Dự án kiếm được bao nhiêu tiền, và token được hưởng gì từ dòng tiền đó?” Các dự án có revenue thật và tokenomics minh bạch trở thành tâm điểm của thị trường, trong khi các token FDV cao float thấp nhưng không có doanh thu dần bị đào thải.

Hyperliquid là minh chứng rõ ràng nhất cho meta dòng tiền thật của altseason 2025. Không huy động vốn từ VC, không bán private rounds và đưa ra thị trường 37% tổng cung ngay tại TGE, HYPE tránh được toàn bộ áp lực unlock vốn khiến phần lớn token low float high FDV sụp 70-90%.

Trái ngược hoàn toàn, Hyperliquid tăng trưởng mạnh về sử dụng: khối lượng giao dịch đath 267 tỷ USD trong 1 tháng. Từ hoạt động này, dự án tạo ra 109 triệu USD phí giao dịch chỉ trong vòng 1 tháng, sau đó được đưa vào quỹ buyback để mua lại HYPE. Có tổng cộng hơn 600 triệu USD đã được bơm vào việc buyback  HYPE kể từ khi dự án này ra mắt.

Cơ chế buyback này giúp cân bằng cung cầu theo cách “tự nhiên” và bền vững, khiến quỹ buyback của HYPE nắm giữ gần 10% tổng cung token. Nhờ sản phẩm vận hành mượt ở tương đương các CEX, Hyperliquid xây dựng được tập người dùng thật và dòng tiền thật, yếu tố mà hiếm dự án nào ở chu kỳ này có được. Kết quả là HYPE tăng hơn 250% chỉ trong vòng 1 năm kể từ thời điểm ra mắt, đạt ATH ở mức 51 USD, bất chấp phần lớn altcoins giảm sâu.

Kaito là minh chứng rõ ràng cho cách sự chú ý trở thành một loại tài sản có thể định giá và giao dịch trong InfoFi. Nếu Hyperliquid tạo doanh thu từ giao dịch, thì Kaito lại tạo doanh thu từ dòng chảy thông tin, tương tự mô hình truyền thông Web2 nhưng với ba khác biệt cốt lõi: phân phối mở, đo lường minh bạch và incentive được token hóa. Nền tảng sử dụng AI để phân tích hành vi người dùng, từ truy vấn tìm kiếm đến mức độ lan tỏa nội dung, qua đó biến attention thành một thị trường nơi dự án trả tiền để tiếp cận đúng insight, còn KOLs được thưởng dựa trên đóng góp thực.

Một trong những điểm đột phá của Kaito là Kaito Launchpad, mô hình cho phép creator nhỏ “đổi công sức lấy vốn”. Thay vì phải có tiền như launchpad truyền thống, các KOL có thể tạo nội dung, giải thích dự án, thúc đẩy attention và được phân bổ token tương ứng với tác động thực tế. Cách tiếp cận này giúp dự án phân phối token cho đúng những người tạo ra giá trị, đồng thời giảm chi phí marketing so với mô hình quảng cáo của Web2.

Ở góc độ thị trường, attention ngày càng trở thành điều kiện tồn tại của dự án Web3. Trong môi trường có hàng triệu token mới và cạnh tranh thông tin cực lớn, dự án thiếu attention sẽ khó thu hút người dùng, không tạo được thanh khoản, không duy trì volume và cuối cùng không hình thành được doanh thu dù sở hữu công nghệ tốt. Điều này khiến attention trở thành rào cản sinh tồn tương tự như thanh khoản trong giai đoạn 2020.

Kaito giải quyết vấn đề này bằng cách xây dựng hạ tầng phân phối attention theo cơ chế mở, định tuyến nội dung đến đúng nhóm người dùng và khuyến khích creator đóng góp dựa trên hiệu quả thực. Doanh thu đến từ các dịch vụ truy vấn dữ liệu, phân tích hành vi và phân phối nội dung, tạo dòng thu ổn định và mang tính lặp lại. Nhờ đó, Kaito trở thành một tầng hạ tầng quan trọng trong việc duy trì dòng chảycủa sự chú ý, một yếu tố quyết định đến khả năng tăng trưởng và tồn tại của dự án Web3 trong altseason phân mảnh 2025.

Vậy nhà đầu tư cần làm gì?

Tập trung vào dự án có nền tảng thật và doanh thu thật

Theo Ki Young Ju, CEO CryptoQuant, phần lớn altcoin sẽ không thể sống sót qua chu kỳ hiện tại. Altseason 2025 không còn là cuộc chơi tăng đồng loạt như 2017 hay 2021, nơi dòng tiền nóng có thể đẩy giá bất kỳ token nào mà không cần xem xét giá trị thật. Thị trường hiện tại đã trưởng thành hơn và vốn đầu cơ không còn đủ lớn để nâng toàn bộ altcoin cùng một lúc.

Thay vào đó, dòng tiền chỉ tập trung vào một nhóm rất nhỏ các dự án có nền tảng đủ mạnh: mô hình doanh thu thật và có thể đo lường được, nhu cầu sử dụng token tự nhiên gắn liền với sản phẩm, cùng dữ liệu hoạt động mạng lưới tăng trưởng thực, thay vì khối lượng giao dịch được tạo ra để pump giá.

Một yếu tố then chốt khác là mức độ quan tâm từ tổ chức. Những tài sản có khả năng được xem xét cho ETF như SOL, ADA hay XRP đang hưởng lợi rõ rệt vì đáp ứng được tiêu chuẩn thanh khoản và mức độ chấp nhận rộng rãi của thị trường truyền thống. Điều này tạo ra sự phân hóa mạnh giữa các altcoin có nền tảng tốt và phần còn lại.

Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư buộc phải thay đổi tư duy: thay vì chạy theo hype hoặc các narrative bùng phát ngắn hạn, họ cần ưu tiên những dự án có fundamental vững, mô hình kinh tế rõ ràng và doanh thu bền vững. Đây là cách duy nhất để sống sót và chiến thắng trong một chu kỳ mà dòng tiền thông minh chỉ đổ vào những altcoin chất lượng.

Kỷ luật là chìa khóa để sống sót

Gracy Chen, CEO của Bidget nhấn mạnh đây là giai đoạn mà thị trường rơi vào trạng thái “nghi ngờ”, không rõ ràng về hướng đi. Vì vậy, kỷ luật trở thành yếu tố sống còn: không mua đuổi khi chưa có tín hiệu xác nhận, không bán tháo chỉ vì giá điều chỉnh ngắn hạn và không đặt kỳ vọng vào các lệnh đánh nhanh thắng nhanh. Nhà đầu tư cần tập trung vào chiến lược dài hạn, duy trì tư duy phòng thủ và chỉ tăng rủi ro khi thị trường xác nhận xu hướng rõ ràng.

Theo bà, phần lớn altcoin hiện có nhiều rủi ro, đặc biệt khi nhiều dự án Web3 đã không còn được VC rót vốn trong giai đoạn 2024-2025. Những cú sập gần đây cho thấy altcoin dễ bị tổn thương hơn nhiều so với Bitcoin và Ethereum. Trong khi đó, dòng tiền lớn, bao gồm từ các gia  đình siêu giàu đang lên kế hoạch phân bổ 5–20% vào BTC

Bà khuyên nhà đầu tư nhỏ lẻ nên giữ BTC làm tài sản chính trong danh mục đầu tư, dùng ETH làm đòn bẩy tăng trưởng và chỉ dành một phần nhỏ danh mục cho altcoin, ưu tiên các dự án có dòng tiền thật.

Đến cuối cùng, bull market được sinh ra trong tuyệt vọng và trưởng thành trong hoài nghi. Hiện tại chúng ta đang ở giai đoạn 'hoài nghi'. Hãy từ bỏ suy nghĩ làm giàu nhanh, và quan trọng nhất, hãy chắc chắn rằng bạn vẫn còn ở lại trong cuộc chơi của kỉ luật về vốn.