Cung tiền là gì? 8 yếu tố ảnh hưởng đến cung tiền trong nền kinh tế

Cung tiền là gì?

Cung tiền tệ (money supply) là tổng lượng tiền đang lưu thông trong nền kinh tế, bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và tiền của các cơ quan doanh nghiệp, được phép lưu thông theo quy định của Nhà nước.

Vai trò của cung tiền trong kinh tế

• Ngăn ngừa lạm phát: Ngân hàng trung ương điều chỉnh cung tiền thông qua các biện pháp như tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lãi suất chiết khấu và hoạt động thị trường mở.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Trong giai đoạn phục hồi kinh tế, tăng cung tiền là biện pháp hiệu quả để kích thích tổng cầu, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư, tiêu dùng tạo ra cơ hội việc làm tăng thu nhập và cải thiện mức sống của người dân.
• Điều tiết lãi suất: Việc kiểm soát lãi suất với mục tiêu là duy trì cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Lãi suất thấp dẫn đến lạm phát và bong bóng tài sản, trong khi lãi suất cao làm chậm lại tăng trưởng kinh tế.
• Ổn định hệ thống tài chính: Trong trường hợp khẩn cấp, ngân hàng trung ương sẽ bơm tiền vào hệ thống ngân hàng để ngăn ngừa sự sụp đổ và duy trì sự ổn định tài chính.
• Hỗ trợ chính sách tài khóa: Cung tiền được điều chỉnh sao cho phù hợp với các chiến lược của chính phủ, nhằm mục tiêu giảm thiểu thất nghiệp, giữ giá cả ổn định và thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.

Tìm hiểu thêm: Chính sách tài khóa là gì? Hiểu về chính sách tài khoá trong 1 phút

8 yếu tố tác động đến cung tiền

Lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế bị tác động bởi nhiều yếu tố, cụ thể:

Nghiệp vụ thị trường mở

Đây là các hoạt động mua bán cổ phiếu, trái phiếu… trên sàn giao dịch. Những hoạt động mua bán tài sản có thể làm tăng hoặc giảm lượng tiền trong hệ thống tài chính, từ đó ảnh hưởng đến cung tiền.

Lãi suất

Cung tiền và lãi suất là hai yếu tố chủ chốt có mối quan hệ chặt chẽ trong hệ thống tài chính. Việc điều chỉnh lãi suất cơ bản tác động trực tiếp đến lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là khoản tiền mặt mà các ngân hàng thương mại cần giữ lại theo quy định. Khi tỷ lệ này giảm, ngân hàng có thể cho vay nhiều hơn, thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng.

Còn khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng lên, các ngân hàng phải giữ lại nhiều tiền hơn, điều này làm giảm khả năng cho vay và góp phần kiểm soát lạm phát.

Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại

Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại cung cấp cơ hội cho các cá nhân và doanh nghiệp đầu tư và mở rộng kinh doanh. Điều này làm tăng cung tiền trong nền kinh tế và thúc đẩy sự phát triển.

Thói quen tiêu dùng cá nhân

Người có thu nhập cao thường chi tiêu nhiều hơn người có thu nhập thấp, dẫn đến thay đổi trong cung tiền. Thói quen chi tiêu cao làm tăng cung tiền và thúc đẩy hoạt động kinh tế, trong khi thói quen tiết kiệm nhiều hơn làm giảm cung tiền.

Chính sách thuế của nhà nước

Chính sách thuế là công cụ quan trọng để ổn định nền kinh tế trong các giai đoạn suy thoái. Ví dụ, giảm thuế trong thời kỳ kinh tế khó khăn kích thích tiêu dùng và đầu tư, ngăn chặn suy thoái và duy trì cung tiền ổn định.

Cán cân thương mại

Cung tiền của một quốc gia cũng phụ thuộc vào nguồn ngoại tệ từ hoạt động xuất nhập khẩu. Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ với giá trị cao mang lại nhiều ngoại tệ, từ đó làm tăng cung tiền trong nền kinh tế. Ngược lại, nếu thu về ít ngoại tệ hơn, cung tiền sẽ giảm.

Biến động của thị trường

Khi thị trường biến động và mọi người lo sợ giá cả sẽ tiếp tục tăng, họ thường chi tiêu nhiều hơn. Điều này dẫn đến việc bơm thêm tiền vào nền kinh tế, làm tăng cung tiền.

Tuy nhiên, để kiềm chế lạm phát khi giá cả gia tăng, các ngân hàng thương mại thường nâng lãi suất. Điều này giúp giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế, từ đó giảm cung tiền.

Thông qua việc hiểu rõ cung tiền là gì và các yếu tố ảnh hưởng đến cung tiền giúp các nhà đầu tư nắm bắt được cơ chế hoạt động của nền kinh tế, đồng thời có cái nhìn sâu sắc hơn về thị trường tài chính.

Tìm hiểu: Các mô hình và 11 chỉ số kinh tế quan trọng.