Đầu cơ là gì? Phân biệt đầu tư và đầu cơ cho người mới

Đầu cơ là gì?

Trên thị trường tài chính, đầu cơ là hoạt động kiếm lời trong ngắn hạn bằng cách mua bán nhanh chóng các tài sản như cổ phiếu, tiền tệ, hàng hóa, bất động sản...

Nhà đầu cơ tận dụng biến động giá mạnh và chênh lệch giá để thu lợi mà không quan tâm giá trị thực. Khi nhu cầu thị trường cao (nhiều người mua hơn bán), giá sẽ tăng. Ngược lại giá sẽ giảm khi cung vượt qua cầu. Lợi nhuận phụ thuộc vào vị thế mua bán.

Hoạt động đầu cơ phổ biến bao gồm đầu cơ ngoại hối, tiền điện tử, chứng khoán và bất động sản. Khái niệm này khác hoàn toàn so với đầu tư. Đầu cơ tạo thanh khoản (mức độ dễ dàng mua hoặc bán một tài sản) cho thị trường nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra “bong bóng kinh tế”.

Xem thêm: Hiện tượng bong bóng kinh tế Tulip Mania.

Những hành vi thao túng thị trường bằng đầu cơ sẽ bị pháp luật trừng phạt nghiêm minh, bao gồm cả phạt tù hoặc phạt hành chính nặng. Do vậy, đầu cơ có lợi nhuận hấp dẫn nhưng cũng đi kèm tỷ lệ rủi ro cao.

Ví dụ: Ở thời điểm dịch COVID-19 vừa bùng lên, nhiều người đã mua tích trữ khẩu trang, từ đó tạo ra sự khan hiếm và làm tăng giá của mặt hàng này. 

Sau đó họ lợi dụng nhu cầu cao từ thị trường để nâng giá khẩu trang y tế và thu về lợi nhuận trong ngắn hạn.

Sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư

Đọc thêm: Đầu tư là gì? Các hình thức và cách đầu tư an toàn.

Tác động của hoạt động đầu cơ tới thị trường

Tác động tích cực:

• Tăng tính thanh khoản: Đầu cơ làm tăng số lượng giao dịch, giúp mua bán tài sản dễ dàng hơn.
• Thúc đẩy kinh doanh: Nhu cầu vay vốn để đầu cơ kích thích hoạt động cho vay của ngân hàng và thúc đẩy kinh tế.
• Phản ánh thông tin thị trường: Nhà đầu cơ nhạy bén với thay đổi thông tin, giúp điều chỉnh giá cả hiệu quả.

Tác động tiêu cực:

• Gây lãng phí tài sản: Do tích trữ tài sản để chờ giá tăng, tài sản đó không được sử dụng cho mục đích sản xuất kinh doanh, gây lãng phí.
• Giá tài sản tăng cao bất thường: Nhu cầu mua vào cao đẩy giá tài sản lên cao, gây khó khăn cho người có nhu cầu sử dụng thực sự.
• Tạo ra "Bong bóng kinh tế": Do giá tài sản tăng quá cao so với giá trị thực. Khi bong bóng vỡ, giá tài sản giảm mạnh, gây tổn thất nặng nề.
• Gây ra những vụ đầu tư thất bại: Do thiếu hiểu biết hoặc tham lam, nhiều nhà đầu cơ mắc sai lầm dẫn đến thua lỗ, ảnh hưởng bản thân và gia đình.

Trên thế giới không thiếu những vụ đầu tư thất bại do đầu cơ như: Vụ Nick Leeson khiến Barings - ngân hàng lâu đời nhất của Anh phá sản hay anh em nhà Hunt thao túng thị trường bạc thế giới.

Một số câu hỏi thường gặp về đầu cơ

Cổ phiếu đầu cơ là gì?

Cổ phiếu đầu cơ là loại cổ phiếu được mua vào với số lượng lớn khi giá chạm đáy, nhằm tạo ra tình trạng khan hiếm trên thị trường. 

Nhóm nhà đầu cơ sẽ dự đoán thời điểm thích hợp để bán dần các cổ phiếu này với mức giá cao hơn - Hoạt động này gọi là bán khống. Cổ phiếu này có đặc điểm là: Mức giá thấp, thay đổi liên tục, dễ mua bán và rủi ro cao.

Đọc thêm: Cổ phiếu là gì? 4 chỉ số quan trọng khi đầu tư cổ phiếu.

Các loại hình đầu cơ phổ biến?

Có rất nhiều loại hình đầu cơ khác nhau, nhưng một số loại đầu cơ mua bán phổ biến nhất bao gồm:

• Chứng khoán: Cổ phiếu của các công ty đại chúng trên sàn giao dịch chứng khoán.
• Ngoại hối: Các loại tiền tệ khác nhau với hy vọng kiếm lợi nhuận từ biến động tỷ giá hối đoái.
• Hàng hóa: Các mặt hàng hóa cơ bản như vàng, dầu mỏ, ngũ cốc…
• Tiền điện tử: Các loại tiền điện tử, NFT...

Nên đầu tư hay đầu cơ?

Việc lựa chọn đầu tư hay đầu cơ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là khả năng và mong muốn tài chính của cá nhân. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đầu cơ tiềm ẩn rủi ro cao hơn so với đầu tư, đòi hỏi khả năng phân tích tâm lý giao dịch, xu hướng dòng tiền và đưa ra quyết định mua bán linh hoạt dựa trên biến động thị trường.

Đầu tư và đầu cơ là hai hoạt động phổ biến trong thị trường tài chính, tuy nhiên chúng có những điểm khác biệt rõ rệt về mục đích, phương thức và rủi ro. Với những thông tin cơ bản về khái niệm đầu cơ là gì, bạn có thể phân biệt và lựa chọn hình thức sinh lời phù hợp với bản thân.