Degen trong Crypto: Trường hợp Ape In điển hình của nhà đầu tư Degen
Degen là gì?
Degen là từ viết tắt của "degenerate", mang ý nghĩa là "thoái hóa", nhưng trong bối cảnh crypto, nó đề cập đến những nhà đầu tư liều lĩnh, có chiến lược đầu tư rủi ro cao, không ngại đổ tiền vào những dự án mới, chưa có sự kiểm chứng và thường có tính chất đầu cơ.
Họ thường không dành thời gian nghiên cứu sâu về dự án mà thay vào đó ra quyết định dựa trên cảm xúc, FOMO (Fear of Missing Out) hoặc các xu hướng ngắn hạn trên thị trường.
Những tài sản hoặc dự án mà nhà đầu tư "degen" tham gia thường bao gồm meme coin, các dự án DeFi với các giao thức yield farming lãi suất cao nhưng rủi ro, hoặc các dự án NFT không có ứng dụng rõ ràng.
Các đặc điểm chính của nhà đầu tư degen bao gồm:
- Rủi ro cao: Họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn, bỏ qua các yếu tố về tính thanh khoản hoặc phân tích kỹ thuật.
- Tìm kiếm lợi nhuận nhanh: Mục tiêu của các degen là thu về lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn, đôi khi là trong vài ngày hoặc vài giờ.
- Đầu tư dựa trên xu hướng: Thay vì dựa trên phân tích sâu, họ thường chạy theo các xu hướng ngắn hạn trên mạng xã hội hoặc các tin tức nóng hổi.
Vì sao chiến lược "Degen" phổ biến trong thị trường Crypto?
Thị trường crypto, với đặc tính biến động mạnh và không được kiểm soát, là mảnh đất màu mỡ cho các chiến lược đầu cơ rủi ro cao nhưng có thể mang lại phần thưởng lớn. Những yếu tố thu hút nhà đầu tư degen bao gồm:
Lợi nhuận nhanh chóng, nhưng rủi ro khôn lường
Trong crypto, cơ hội kiếm lời trong ngắn hạn rất lớn. Một phần của sự phổ biến của chiến lược degen đến từ khả năng giá trị của các đồng coin hoặc token có thể tăng mạnh trong thời gian ngắn.
Ví dụ điển hình là Shiba Inu (SHIB), ra mắt như một token đối đầu với Dogecoin. Những chú chó này được mệnh danh là "Dogecoin killer" và nhanh chóng thu hút nhà đầu tư nhờ sự ủng hộ từ cộng đồng meme.
Vào đầu năm 2021, giá của SHIB gần như vô giá trị, nhưng đến tháng 10/2021, nó đã đạt mức đỉnh cao nhất là 0.00008845 USD, ghi nhận mức tăng trưởng 40,000,000%.
Những nhà đầu tư vào sớm đã chứng kiến mức tăng khủng khiếp này, khiến tài sản của họ tăng lên gấp nhiều lần chỉ trong vài tháng. Tuy nhiên, giá SHIB đã giảm nhanh sau khi đạt đỉnh, cho thấy rõ rủi ro khi đầu tư vào các đồng coin không có nền tảng cơ bản vững chắc.
Sức mạnh của cộng đồng và cơn sốt “meme coin"
Chiến lược degen không chỉ được thúc đẩy bởi kỳ vọng lợi nhuận lớn mà còn bởi sức mạnh của cộng đồng.
Các đồng meme như Dogecoin (DOGE) là ví dụ điển hình cho điều này. Dogecoin vốn được tạo ra như một trò đùa vào năm 2013, nhưng nó đã trở thành một hiện tượng thực sự vào năm 2021 khi giá trị tăng mạnh nhờ vào sự ủng hộ từ Elon Musk và cộng đồng mạng.
Từ đầu năm 2021, giá DOGE đã tăng từ dưới 0.01 USD lên mức đỉnh 0.74 USD vào tháng 5/2021, tương đương mức tăng hơn 7,000%. Đây là một con số lớn đối với bất kỳ tài sản tài chính nào.
Sau khi Elon Musk xuất hiện trên chương trình Saturday Night Live vào tháng 5/2021, giá Dogecoin đã giảm mạnh hơn 40%, từ khoảng 0.70 USD xuống còn 0.44 USD, thổi bay 22 tỷ USD vốn hóa của đồng DOGE. Điều này cho thấy tính không bền vững của việc đầu tư dựa trên cảm xúc và xu hướng cộng đồng.
Sự tăng trưởng khổng lồ của DOGE chủ yếu đến từ xu hướng trên các diễn đàn như Reddit và X, cùng với tâm lý FOMO. Các nhà đầu tư đổ xô vào DOGE sau khi thấy các meme lan truyền và mong muốn nhân đôi hoặc nhân ba số tiền đầu tư của mình trong thời gian ngắn.
DeFi và Yield Farming: Cơ hội và Rủi ro
Không chỉ meme coin, các nhà đầu tư degen còn bị hấp dẫn bởi các giao thức DeFi và các dự án yield farming cung cấp mức lãi suất “khủng”. Với Yield farming có thể nhận về phần thưởng dưới dạng token, với mức lãi suất có thể lên tới hàng nghìn phần trăm mỗi năm.
Yearn Finance (YFI) là một trong những token DeFi nổi bật nhất. Sau khi ra mắt vào năm 2020, giá của YFI đã tăng từ 3,000 USD lên tới hơn 40,000 USD chỉ trong vài tháng. Những người tham gia sớm đã kiếm được lợi nhuận lớn từ việc cung cấp thanh khoản và staking, nhưng thị trường DeFi đầy rẫy rủi ro như rug pull – khi các nhà phát triển rút hết thanh khoản và để lại nhà đầu tư với những token vô giá trị.
Ngoài những dự án thành công, có hàng loạt các giao thức DeFi đã thất bại hoặc bị tấn công. Trong năm 2020 và 2021, các vụ hack DeFi đã gây thiệt hại hàng tỷ USD. Ví dụ, vào tháng 8/2021, nền tảng Poly Network đã bị hack, mất hơn 610 triệu USD, khiến nhiều nhà đầu tư mất hoàn toàn vốn.
Tâm lý FOMO và sự thiếu minh bạch
Tâm lý FOMO góp phần rất lớn trong việc thúc đẩy chiến lược degen. Khi thấy các đồng coin hoặc token tăng mạnh, nhà đầu tư mới dễ bị cuốn vào sự cám dỗ của lợi nhuận nhanh chóng mà bỏ qua các rủi ro liên quan. Đặc biệt, các dự án không minh bạch về đội ngũ phát triển, thanh khoản, hoặc mục tiêu dài hạn thường là tâm điểm của các nhà đầu tư degen.
Squid Game Token (SQUID), được lấy cảm hứng từ loạt phim nổi tiếng trên Netflix, đã tăng giá chóng mặt lên đến 2,861 USD chỉ trong vài ngày sau khi ra mắt vào tháng 10/2021. Tuy nhiên, không lâu sau, đội ngũ phát triển đã thực hiện rug pull, khiến giá token giảm xuống gần như bằng 0 và hàng ngàn nhà đầu tư mất sạch tài sản.
Đọc thêm: Nỗi sợ bỏ lỡ trong crypto và cảnh giới cuối cùng của FOMO.
Thị trường thiếu sự kiểm soát và tính phi tập trung
Crypto phát triển trong môi trường phi tập trung và thiếu sự kiểm soát từ các cơ quan quản lý truyền thống. Điều này cho phép các dự án dễ dàng ra mắt mà không cần tuân theo các quy định chặt chẽ, thu hút nhà đầu tư nhờ tính mới lạ và cơ hội kiếm lời nhanh chóng.
Theo một báo cáo từ Chainalysis vào năm 2021, các vụ rug pull chiếm hơn 37% tổng số tiền mã hóa bị lừa đảo, tương đương với khoảng 2.8 tỷ USD trong năm đó. Điều này cho thấy rằng mặc dù cơ hội lợi nhuận là có thật, nhưng nguy cơ bị lừa đảo và mất tiền cũng rất cao trong môi trường thiếu kiểm soát này.
Chiến lược đầu tư “Ape In" của những nhà đầu tư Degen
Trong ngữ cảnh thị trường crypto, "ape in" là hành động nhà đầu tư đổ tiền vào một tài sản hoặc token mà không cần nghiên cứu sâu hoặc phân tích cơ bản.
Thay vì xem xét các yếu tố như đội ngũ phát triển, ứng dụng thực tế của token, hay tính thanh khoản, các nhà đầu tư "ape in" thường dựa trên tin tức, tâm lý FOMO hoặc sự cường điệu trên mạng xã hội. Vì vậy, chiến lược này cực kỳ phổ biến với những nhà đầu tư degen.
“High risk, No return”
Chiến lược "ape in" mặc dù có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ, nhưng thường đi kèm với những rủi ro lớn. Các nhà đầu tư dễ bị lôi kéo bởi sự cường điệu và tâm lý FOMO, dẫn đến việc đầu tư vào các dự án có rủi ro cao về tính thanh khoản hoặc bảo mật. Những vụ rug pull như Squid Game Token hay sự sụp đổ của nhiều giao thức DeFi chỉ ra rằng nếu không có sự phân tích kỹ lưỡng, nhà đầu tư dễ bị mất vốn.
Tìm hiểu: Dấu hiệu nhận biết & cách phòng tránh Rug Pull.
Hoặc “High risk, High return"
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chiến lược này vẫn mang lại lợi nhuận lớn, đặc biệt nếu nhà đầu tư tham gia vào các dự án sớm. Những người mua vào Dogecoin hoặc Shiba Inu từ đầu năm 2021 đã thấy tài sản của mình tăng giá hàng chục nghìn phần trăm, biến họ trở thành triệu phú trong thời gian ngắn.
Chiến lược giảm rủi ro cho nhà đầu tư Degen
Quản lý vốn và giới hạn số tiền đầu tư
Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất là không đầu tư toàn bộ vốn vào các dự án rủi ro cao. Các nhà đầu tư degen thường bị cuốn hút bởi cơ hội lợi nhuận lớn, nhưng với tính biến động cao, cần xác định số tiền bạn sẵn sàng mất nếu tình hình xấu xảy ra.
Chỉ nên dành 5-10% tổng số vốn để đầu tư vào các dự án rủi ro như meme coins hoặc các dự án DeFi mới. Số tiền này phải là số tiền mà nhà đầu tư sẵn sàng mất hoàn toàn mà không ảnh hưởng đến tài chính cá nhân.
Nếu bạn có 10,000 USD để đầu tư, chỉ nên sử dụng 500-1,000 USD cho các dự án rủi ro. Phần còn lại nên được phân bổ vào các tài sản có tính an toàn hơn như Bitcoin hoặc Ethereum, vốn có tính thanh khoản cao và ổn định hơn.
Nếu bạn có vốn từ 0-1000 USD, chiến lược đầu tư trong thị trường crypto sẽ có những khác biệt lớn so với các nhà đầu tư sở hữu vốn lớn. Với số vốn nhỏ, khả năng tăng trưởng tài sản trong thời gian ngắn là mục tiêu hàng đầu của các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Nhà đầu tư vốn nhỏ thường sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao để đạt được lợi nhuận lớn. Thay vì đầu tư vào các đồng tiền ổn định như Bitcoin hay Ethereum, vốn yêu cầu số vốn lớn để thu lợi nhuận đáng kể, họ thường chuyển sang các dự án có tính biến động cao với hy vọng rằng một khoản đầu tư nhỏ có thể mang lại mức lợi nhuận lớn.
Trong trường hợp của nhà đầu tư có số vốn nhỏ, chiến lược “Ape In" có phần phù hợp hơn. Tuy nhiên, chắc chắn rằng bạn phải có khả năng nhận định và đầu tư dựa trên phân tích các yếu tố của dự án, không được dựa trên FOMO hay bất chấp việc DYOR.
Phân tích cơ bản và kỹ thuật trước khi đầu tư
Nhiều nhà đầu tư degen bỏ qua phân tích cơ bản và kỹ thuật khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, việc nghiên cứu cơ bản về dự án, đội ngũ phát triển và tính thanh khoản của token là yếu tố quan trọng để giảm thiểu rủi ro.
Phân tích cơ bản: Kiểm tra thông tin về dự án, lộ trình phát triển (roadmap) và ứng dụng thực tế của token.
- Dự án có đội ngũ phát triển uy tín hay không?
- Token này có giải quyết được vấn đề thực tế nào không?
- Tokenomics của dự án có thực sự hiệu quả trong thời gian dài sau khi các yếu tố lạm phát diễn ra?
- Token giữ giá như nào sau airdrop?...
Nếu bạn muốn đầu tư vào một dự án DeFi mới, hãy kiểm tra thông tin của dự án trên CoinGecko hoặc CoinMarketCap để xem xét về tính thanh khoản, vốn hóa thị trường và nguồn cung lưu thông. Nếu token có tính thanh khoản thấp và không có đội ngũ phát triển rõ ràng, đó là dấu hiệu cảnh báo rủi ro cao.
Phân tích kỹ thuật: Sử dụng các công cụ phân tích như RSI, MACD và các mức hỗ trợ/kháng cự để xác định điểm vào và thoát lệnh hợp lý.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Đa dạng hóa là một chiến lược hiệu quả để phân tán rủi ro. Thay vì chỉ đầu tư vào một dự án rủi ro, nhà đầu tư nên phân bổ vốn vào nhiều tài sản khác nhau để tránh việc mất tất cả nếu một token thất bại.
Nếu bạn có 5,000 USD để đầu tư, có thể phân bổ như sau: 4,500 USD vào các tài sản an toàn như Bitcoin và Ethereum, và 500 USD vào các dự án rủi ro cao như các đồng DeFi mới, meme coin, các đồng token theo trend của thị trường... Điều này giúp cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận tiềm năng.
Đọc thêm: Đa dạng hóa danh mục hạn chế rủi ro như thế nào?.
Cẩn trọng với các dự án mới và tránh FOMO
Những dự án mới thường không có thông tin đầy đủ và dễ dàng trở thành mục tiêu của rug pull hoặc các vụ lừa đảo. Tâm lý FOMO thường dẫn đến quyết định đầu tư không hợp lý, và nhà đầu tư cần phải thận trọng trước khi nhảy vào các dự án chưa được kiểm chứng.
Dự án Squid Game Token (SQUID) đã thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ sự nổi tiếng của loạt phim, nhưng đây thực chất là một vụ lừa đảo rug pull. Nếu đã nghiên cứu kỹ dự án và nhận ra thiếu minh bạch, nhiều nhà đầu tư có thể đã tránh được rủi ro này.
Đọc thêm: 4 cách vượt qua tâm lý FOMO trong crypto.