Hệ sinh thái Sui 2024 trước sự tăng trưởng nóng của SUI token, TVL và người dùng

Hệ sinh thái Sui chứng kiến sự bùng nổ trong giai đoạn gần đây khi vốn hoá chứng kiến sự tăng trưởng nóng vượt ra khỏi thị trường. Để có được nhiều góc nhìn hơn trong việc đưa ra những nhận định và đánh giá về hệ sinh thái này, hãy cùng Coin98 Insights tìm hiểu chi tiết về từng khía cạnh của Sui trong bài viết bên dưới.

Tổng quan về Sui Blockchain

Sui được nhiều người biết tới là một nhánh phát triển từ Diem, một dự án phát triển về blockchain của Meta (Facebook trước đây), sau này tan rã và chuyển hướng sang xây dựng Sui - monolithic layer 1, có khả năng xử lý tất cả tác vụ với:

• Hiệu năng cao: Hiện tại Sui có khả năng xử lý tối đa lên đến 297K TPS cho giao dịch cơ bản như P2P (non-shared objects) và 100K TPS cho giao dịch phức tạp như DeFi (shared objects). Solana hiện chỉ có thể chạm đến 65,000 TPS (nếu Firedancer của Solana thành công sẽ đưa con số TPS của Solana lên đến 1M).
• Độ trễ thấp: Trung bình 400ms, thấp nhất trong tất cả blockchain khi Solana với khoảng 800-1000ms.
• Phí giao dịch: Rẻ, dao động quanh 0.005 đô la trên mỗi giao dịch đồng thời luôn được giữ vững ở mức ổn định.

Để làm được điều đó, các công nghệ hình thành nên Sui có thể kể đến như:

• Ngôn ngữ Move: Xây dựng trên Object-based giúp việc xây dựng hợp đồng thông minh được linh hoạt hơn và cải thiện tính an toàn (tránh các trường hợp về hack).
• Thực thi song song: Cho phép phân loại giao dịch theo Object từ ngôn ngữ Move và được xử lý song song theo từng Object cho các giao dịch độc lập.
• Đồng thuận Mysticeti: Đối với các giao dịch phức tạp, giảm 50% số lần giao tiếp cần thiết để đồng thuận các block giữa các validator cùng với chỉ định nhiều người lãnh đạo trong mỗi vòng, giúp giao dịch đồng thuận nhanh hơn, cải thiện độ trễ.
• Cơ chế voting phí gas theo từng epoch: Để giữ phí gas được thấp và ổn định, cứ mỗi epoch 24h, một nhóm validators mới sẽ vote một mức giá gas tham khảo cố định cho cả epoch. Sau đó, protocol sẽ cung cấp cơ chế khuyến khích nhất định để các validator giữ mức phí giao dịch gần sát với giá tham khảo trong suốt epoch.
• Programmable Transaction Blocks (PTBs): Cho phép gộp lên đến 1024 giao dịch nhỏ trong một giao dịch giúp tăng TPS đồng thời tiết kiệm phí gas trên từng giao dịch.
• Cho phép thêm nhiều workers trong một validator: Ngoài việc có thể mở rộng theo chiều ngang bằng việc gia tăng validators trong xử lý song song, Sui còn cho phép mỗi validator có thể thêm workers từ đó gia tăng đáng kể TPS.

Cải thiện cơ sở hạ tầng và mở rộng hợp tác

Giai đoạn Q3/2024, Sui chứng kiến sự tăng trưởng tốt về giá token sau khi BTC có sự tăng trưởng trở lại sau giai đoạn dài im ắng thông qua việc FED cắt giảm lãi suất lần đầu tiên.

Để đón đầu xu hướng tăng trưởng, về cơ sở hạ tầng, đầu tháng 07/2024, Sui đã tiến hành mainet nâng cấp đồng thuận từ Bullshark sang Mysticeti giúp cho việc xử lý các giao dịch phức tạp (shared object) được cải thiện: TPS từ 60K lên đến 100K, độ trễ từ 2s còn 397ms.

Từ đó có thể mở ra nhiều trường hợp sử dụng trong GameFi, SocialFi và DeFi với trải nghiệm gần như Web2.

Ngay sau đó, trong tháng 08/2024, dự án SuiPlay - phần cứng máy chơi game trên Sui cũng đã lập tức được mở bán. Trước đó, vào tháng 04/2024, Sui cũng đã có hợp tác với Bytedance (công ty mẹ của Tiktok) trong việc xây dựng trải nghiệm người dùng trong các ứng dụng Game và Social.

Ngoài các điều trên, Sui còn nhận được nhiều sự chú ý từ các tổ chức tài chính:

• USDC, AUSD được phát hành trực tiếp trên mạng lưới của Sui.
• Grayscale đã hình thành quỹ đầu tư đầu tư tín thác cho Sui bên cạnh Bittensor cho phép các nhà đầu tư cá nhân (accredited investors) tiếp cận tài sản crypto qua các kênh đầu tư truyển thống.

Các thông số nổi bật của hệ sinh thái Sui

Ba nhóm thông số nổi bật gồm: Chỉ số về tài chính, mạng lưới và hệ sinh thái.

SUI Token

Tuy có sự kiện mở khóa token lớn vào tháng 04/2024 cho các nhà đầu tư vòng Series A, Series B và các Early Contributors nhưng giá SUI token vẫn được giữ ổn định so với Q1, tăng mạnh so với Q2, từ đó khiến vốn hoá của Sui chứng kiến sự tăng trưởng.

Nhìn theo một cách khác, qua sự kiện mở khoá token trên cũng cho thấy sự ủng hộ lớn từ các nhà đầu tư vào Sui và độ commit từ đội ngũ dự án.

Dù token có sự tăng giá mạnh cộng với việc sụt giảm về mức staking yields (do sự giảm về lạm phát) nhưng số SUI token được staked vẫn không được rút ra giúp cho Sui giữ được nền kinh tế bảo mật tốt, bên cạnh đó cũng cho thấy sự tin tưởng của validators và người dùng khi tham gia mạng lưới.

Mạng lưới và tài chính

Sui chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng về mặt số lượng ví hoạt động và giao dịch từ Q1-Q3/2024, cho thấy Sui đang làm tốt trong vai trò về thu hút người dùng mới.

Tuy nhiên nếu tính trên số lượng giao dịch đầu người thì Sui có sự giảm sút cộng với việc phí giảm từ đó dẫn đến doanh thu trên toàn mạng lưới gần như không có sự tăng trưởng so với Q1 2024.

Điều đó cho thấy, mặc dù Sui làm tốt trong việc thu hút người dùng mới nhưng chưa thể tận dụng tối đa được tệp người dùng này để chuyển đổi thành doanh thu.

TVL và hoạt động stablecoin

Hệ sinh thái chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về TVL khi đạt ATH tại mức $950M vào tháng 09/2024, góp phần cho sự tăng trưởng này hầu hết là các giao thức DeFi bao gồm Navi Protocol, Cetus, Suilend, Scallop và Aftermath Finance. Trong đó ấn tượng nhất có thể kể đến NAVI Protocol và Suilend khi TVL lần lượt chỉ đạt 80M và 40M ở đầu tháng 08, nhưng chỉ sau khoảng 2 tháng (cuối tháng 09) con số TVL của 2 giao thức này đã lên đến 360M và 160M. Lý do đằng sau sẽ được giải thích kỹ hơn ở phần tiếp theo. Các giao thức như Cetus và Scallop, TVL gần như được duy trì khá ổn định trong thời gian dài.

Tổng số vốn hoá stablecoin trên SUI hiện tại đạt 420 triệu đô la (50% tổng TVL của hệ) và khá đa dạng, trong đó USDC (bao gồm cả USDC và Wrapped USDC) và Wrapped USDT vẫn chiếm phần lớn trong thị phần stablecoin của Sui.

Vào tháng 09/2024, Circle chính thức công bố phát hành USDC trực tiếp trên Sui, giúp vốn hoá đồng stablecoin này tăng lên 200%.

Hoạt động gọi vốn trên Sui blockchain

Trong năm 2024, Sui chứng kiến một số thương vụ gọi vốn nổi bật như sau:

• XOCIETY: Dự án làm về GameFi trên Sui ghi nhận việc gọi vốn lên đến $7.5M cho vòng Series A vào tháng 06/2024 được lead bởi Hashed và Sui.
• Stork network: Sàn mua bán Data, đã gọi được $4M ngay từ vòng Seed vào tháng 08/2024 dưới sự dẫn dắt của Lightspeed Venture - VC Tier #2.
• Scallop: Dự án làm về Lending hàng đầu trên Sui kêu gọi thành công $3M cho vòng Strategic từ Cetus, DWF Labs, CMS.
• Navi Protocol: Một dự án khác đến từ mảng lending cũng ghi nhận thương vụ $3M đến từ các nhà đầu tư lớn đặc biệt là OKX Ventures.
• Filament Finance: Sàn giao dịch phái sinh đầu tiên trên Sui ghi nhận số tiền đầu tư $1.1M cho vòng Seed được lead bởi LIF.

Hệ sinh thái Sui

1/ Lending & Borrowing

Lending chiếm phần lớn trong toàn bộ TVL của hệ sinh thái. Top 3 giao thức NAVI Lending, Suilend và Scallop Lend đều có sự tăng trưởng mạnh về TVL kể từ đầu tháng 08/2024, chiếm gần 99% trong toàn bộ danh mục.

Các giao thức trên có sự tăng trưởng mạnh do việc đẩy mạnh về APY cho hoạt động cung cấp khoản vay ở USDC và SUI, ngoài ra còn đẩy mạnh một số hoạt động khác như:

• NAVI Lending (NAVX token): Tháng 08/2024, đã cho ra mắt NAVI Pro đồng thời ra mắt cơ chế tính điểm cho những người cung cấp khoản cho vay trên giao thức để phân loại xếp hạng, đối với từng loại xếp hạng sẽ được truy cập vào một số tính năng nâng cao của Navi. Ngày 04/10/2024, Navi lên Bybit Launchpool với tổng giá trị 2,500,000 NAVX token dành cho USDC, NAVX và SUI stakers.
• Suilend (chưa ra token): Tương tự với NAVI khi cho ra mắt cơ chế tính điểm cho việc cung cấp khoản cho vay, ngoài ra với mỗi $50 sẽ được đổi lấy 1 cơ hội để nhận được NFT Suilend Capsule. Đồng thời trong thời gian này, Suilend và Save (lending trên Solana) đã hợp tác cho ra mắt NFT Rootlet cho những người đóng góp sớm từ 2 protocols.
• Scallop (SCA token): Ra mắt Scallop V2 giúp cải thiện UI, bên cạnh đó, thực hiện airdrop 1.200.000 token SCA vào tháng 9 năm 2024 cho những người dùng stake SCA.

Từ đó có thể thấy, các dự án lending trên Sui đang phát triển khá tập trung và tăng trưởng mạnh nhờ cơ chế tính điểm, ra mắt sản phẩm mới và NFT.

2/ Decentralized Exchanges

Hiện DeFiLlama đang ghi nhận khoảng 12 DEX đang hoạt động trên Sui với đa số tồn tại dưới dạng AMM. Cetus (DEX nằm trên 2 chain là Aptos và Sui) chiếm hơn 50% tổng TVL, gấp 4 lần so với Aftermath AMM, đồng thời với volume 30 ngày cao gấp 5 lần so với Turbos.

Sự thống trị của Cetus và Aftermath AMM đến từ việc cho ra mắt Aggregators giúp tập trung thanh khoản từ nhiều sàn DEX trên Sui từ đó giảm trượt giá cho việc giao dịch các token chủ lực như SUI, USDC, USDT. Trong khi đó, Deepbook lại phát triển nhờ sự cải tiến trong Deepbook V3 giúp giảm phí giao dịch và tăng tốc độ xử lý.

Tuy có TVL khiêm tốn nhưng Turbos (dự án được back bởi Jump Crypto và Mystern Labs) lại là dự án có mức volume giao dịch rất cao chỉ sau Cetus AMM chủ yếu nhờ vào memecoin.

3/ Memecoin

Memecoin trên Sui đạt con số ấn tượng với hơn 340K memecoin hoạt động trên mạng lưới, TVL cao đạt trên 16 triệu đô la và volume hoạt động hằng ngày lớn trên 9 triệu đô la.

Trong đó, BLUB là đồng memecoin có volume giao dịch cao đứng top 5 chỉ sau các đồng token chủ lực của hệ sinh thái như SUI, USDC, USDT và CETUS.

Các sàn giao dịch có volume hàng đầu trên Sui như Turbos và Cetus cũng đang tích cực hỗ trợ memecoin thông qua việc cung cấp thêm phần thưởng khuyến khích trong pool thanh khoản với các memecoin này.

Ngay sau khi Pump.fun ra mắt và thành công trên Solana, Move pump (sàn cho phép tạo memecoin) cũng đã được ra mắt trên Sui để bắt nhịp với xu hướng này.

4/ Telegram và SocialFi

Trong sự bùng nổ của ứng dụng mining trên Telegram, Sui cũng không ngoại lệ khi cho ra mắt Wave Wallet với cơ chế mining OCEAN ngay trên chính Telegram. Giai đoạn gần nhất dự án đã phát triển sản phẩm trở thành dApps và game hub giúp cho người dùng có thể trải nghiệm hệ sinh thái Sui ngay trên Telegram. Dự án đã thu hút một lượng người dùng lớn với hơn 3 triệu khách hàng, 250 ngàn người dùng hoạt động hằng ngày và đạt được hơn 9 triệu đô la giao dịch trong một ngày tại ATH.

Một cái tên đại diện ở mảng SocialFi là FanTV, với mô hình đăng video, tiêu thụ và kiếm phần thưởng khá giống Youtube Web3, được hậu thuẫn bởi Multicoin và Sui Foundation. Trong tháng 9/2024, dự án cũng lọt vào top 10 các dự các có số lượng ví hoạt động hằng ngày cao lên đến 90,000 cùng với Wave Wallet (dự án đã có đề cập ở trên) với hơn 250,000.

Hai dự án FanTV và Wave Wallet chiếm tới hơn 50% tổng số lượng người dùng hoạt động hằng ngày trên Sui trong Q3 2024. Có thể nói đây là cánh cổng cho việc thu hút người dùng đến với hệ sinh thái bên cạnh vai trò thu hút dòng tiền được kích hoạt bởi DeFi và Memecoin.

5/ GameFi

Hiện thị trường đang ghi nhận có tổng cộng 9 sản phẩm game có mặt trên Sui. Đa số vẫn đang trong giai đoạn phát triển và testing, chỉ có Panzerdogs và The Wake đã hoàn thành.

Dù chỉ đang phát triển nhưng với tiềm lực mạnh, các sản phẩm game trên nhận được rất nhiều sự chú ý từ các cộng đồng GameFi, nhà đầu tư và Sui Foundation.

Xociety là một trò chơi bắn súng góc nhìn thứ ba đã kêu gọi thành trong vòng Series A từ các nhà đầu tư nổi tiếng bao gồm Hashed, Krafton và Spartan. Dự án được sáng lập bởi Jeffry Kim - người đã từng giữ các vị trí chủ chốt ở NEXON Korea, NCSoft...

DARKTIMES - tựa game nhập vai được phát triển bởi chính flagship studio của Animoca Brands, dự án sẽ cho ra mắt token $TIME vào trong tháng 9.

E4C: Final Salvation - tựa game MOBA trên mobile được phát triển bởi chính CEO khu vực của Riot Game Johnson Yeh, dự án cũng đã công bố vòng gọi vốn gần nhất trong Series A với sự dẫn dắt của Spartan.

Legend of Arcadia - tựa game xây dựng đội hình và thẻ bài, dự án có liên hệ với EVG Hong Kong, và được hậu thuẫn bởi Animoca Brands và OKX Ventures.

Panzerdog - tựa game đã phát hành trên Sui, được tạo ra bởi Lucky Kat Studio, cùng nhóm đứng sau Kumo NFT, Panzerdogs được biết đến là một trò chơi theo phong cách PVP. Hiện tại, trò chơi có hơn 1 triệu người dùng hoạt động cả nền tảng di động và máy tính.

Hiện tại chỉ có Darktimes đã công bố hợp tác chính thức với Suiplay - máy chơi game trên Sui.

6/ NFT

Khối lượng giao dịch NFT trong 30 ngày trên Sui ở mức thấp, chỉ khoảng 1 triệu đô la, con số này chỉ bằng 1/9 giá trị giao dịch memecoin trong 1 ngày. Điều này thể hiện sự tương đồng với thị trường NFT nói chung khi chứng kiến sự sụt giảm về khối lượng giao dịch trong năm 2024.

Tradeport là sàn NFT có khối lượng giao dịch đứng đầu ở thời điểm hiện tại, đến từ việc sàn này thu hút được rất nhiều bộ sưu tập NFT listing với trên 12,000 bộ.

Hai bộ sưu tập NFT hàng đầu của Sui là Enforcer Machin và Prime Machin đều là các bộ NFT thuộc Studio Mirai hướng vào tệp là OG Builders trên Sui. Có thể nói, chúng khá giống với cách xây dựng của SMB Gen2 trên Solana. Hai bộ sưu tập sử dụng công nghệ “Objects owned by other objects” của Sui cho phép từng nhân vật NFT có thể sở hữu thêm một số đồ vật khác nữa bên trong như token, Sui Domain Name… tạo nên sự độc đáo mà chỉ có Sui mới có thể làm được.

Tuy nhiên, nếu so với Solana thì thị trường NFT của Sui vẫn còn mới và vẫn chưa có “blue chip" NFT dẫn dắt thị trường khi vốn hoá còn rất thấp từ đó còn nhiều cơ hội để khai phá.

Tổng Kết

Sui là blockchain có tập trung vào công nghệ trong việc giải quyết các vấn đề cốt lõi về mở rộng để có thể cung cấp trải nghiệm như Web2. Hệ sinh thái này chứng kiến sự tăng trưởng mạnh về tất cả chỉ số và nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng, nhà đầu tư trong giai đoạn phát triển. Tuy nhiên, các dự án phát triển trên Sui còn phát triển khá tập trung và chưa có quá nhiều cái tên nổi bật.

DeFi, Memecoin đang đóng vai trò trong thu hút dòng tiền đi vào hệ sinh thái Sui. Trong khi đó, các ứng dụng như Social và Telegram lại giúp thu hút người dùng mới. Ngòi nổ tiếp theo có thể chờ đợi là GameFi khi hầu hết các sản phẩm đều có tiềm lực lớn cùng với sự hình thành của SuiPlay - phần cứng chơi game.