Katana: Layer 2 với lớp thanh khoản tập trung DeFi

Katana là gì ?

Katana là blockchain Layer 2 thuộc hệ ZK rollup, được thiết kế để giải quyết sự kém hiệu quả trong thị trường DeFi. Katana được ra mắt vào 01/07/2025 bởi Katana Foundation, thông qua sự hợp tác từ Polygon Labs và GSR.

Thay vì phát triển một hệ sinh thái DeFi tự do, Katana sẽ tập trung thanh khoản vào một giao thức cho vay duy nhất (Morpho) và một sàn DEX duy nhất (SushiSwap), sau đó xây dựng các dApp khác dựa trên các giao thức chính này.

Tại sao Katana được phát triển?

Thị trường DeFi hiện tại, đặc biệt là các Layer 2 đang gặp 2 vấn đề chính: phân mảnh thanh khoản và mô hình lợi nhuận không bền vững. Mặc dù cùng trong 1 hệ sinh thái, thanh khoản thường được phân tán trên nhiều dApp khác nhau, dẫn tới việc sử dụng vốn kém hiệu quả, gây trải nghiệm không tốt cho người dùng.

Bên cạnh đó, các dự án mới thường thưởng lợi nhuận cao thông qua token dự án để khuyến khích người dùng farming. Tuy nhiên, điều này có thể gây lạm phát token và khi dự án giảm lợi nhuận, người dùng có thể rời bỏ dự án.

Chiến lược của Katana là tập trung thanh khoản vào 1 nhóm dApp chính như Sushi cho trading, Morpho cho lending. Các tiếp cận này giúp tránh phân mảnh thanh khoản, tăng hiệu quả sử dụng vốn và trải nghiệm trading tốt.

Ngoài ra, với 3 sản phẩm trụ cột chính: Vault Bridge, sequencer fees, và lợi nhuận từ Agora USD, Katana có thể tối đa hóa lợi nhuận và hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “đường cao tốc cho thanh khoản và lợi nhuận”.

Tháng 8/2025, với hơn 468.11 triệu đô Total Value Secured (tổng giá trị tất cả tài sản được bảo chứng trên blockchain, bao gồm tài sản được chuyển qua cầu chính thức, cầu bên ngoài và token phát hành trực tiếp trên mạng), TVS của Katana đã tăng 2.7 so với thời điểm ra mắt, thu hút sự chú ý từ cả người dùng cá nhân và tổ chức.

DEX volume trong ngày của Katana đạt 8.53 triệu Đô, cao gấp hơn 1,000 lần so với doanh thu trực tiếp (2,311 USD) cho thấy mức phí đang ở ngưỡng thấp và chưa tạo được nguồn doanh thu bền vững.

Cấu trúc công nghệ của Katana

Cấu trúc công nghệ của Katana được xây dựng theo mô hình nhiều lớp, trong đó gồm:

• Tầng hạ tầng (cdk-opgeth-zkrollup): Katana vận hành trên phiên bản tùy chỉnh của OP Stack, gọi là cdk-opgeth, được tích hợp với Agglayer CDK của Polygon. Sự kết hợp này giúp Katana vừa kế thừa được tính mở rộng và tính linh hoạt ùy chỉnh từ Optimism, tối ưu hoá thanh khoản trong DeFi.
• Tầng kết nối (Agglayer): Trên nền tảng hạ tầng đó, Agglayer đóng vai trò cầu nối xuyên chuỗi, bảo đảm khả năng tương tác giữa các hệ sinh thái khác nhau. Nhờ vậy, các tài sản không chỉ lưu thông mượt mà mà còn có thể tạo ra doanh thu thông qua Vault Bridge, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
• Tầng bảo mật & xác thực (OP-Succinct SP1): Để tăng tính minh bạch và giảm thiểu độ trễ giao dịch, Katana sử dụng OP-Succinct SP1, một cơ chế xác thực thông qua SP1 zkVM của Succinct. Việc tích hợp SP1 zkVM giúp Katana rút ngắn đáng kể thời gian hoàn tất giao dịch và giảm chi phí xác thực, từ đó nâng cao độ tin cậy và hiệu quả vốn cho toàn bộ hệ sinh thái DeFi của mình.

Tóm lại, cdk-opgeth cung cấp khả năng tùy chỉnh Agglayer mở rộng thanh khoản đa chuỗi, và OP-Succinct SP1 bảo đảm tính tin cậy cùng tốc độ xử lý. Ba thành phần này liên kết với nhau tạo nên một kiến trúc công nghệ thống nhất, giúp Katana trở thành hạ tầng DeFi hiệu quả và an toàn.

Các cơ chế nổi bật của Katana

VaultBridge

Thông thường, khi người dùng bridge tài sản như ETH, USDC, WBTC từ Ethereum sang một chain khác, tài sản gốc sẽ bị “đóng băng” trong hợp đồng bridge và không tạo ra bất kỳ lợi nhuận nào.

Katana thay đổi điều này bằng VaultBridge: tài sản bridged không nằm yên mà được gửi ngay vào các chiến lược yield an toàn trên L1 (ví dụ: Morpho vaults được bảo đảm bằng trái phiếu kho bạc hoặc các vị thế vay rủi ro thấp).

Người dùng trên Katana sẽ nhận được vbTokens (phiên bản wrapped của tài sản) đại diện cho quyền sở hữu tài sản gốc và quyền nhận yield mà VaultBridge tạo ra và dùng chúng như tài sản on-chain trong các dApp của Katana. Sau đó, yield được tạo ra từ tài sản trên L1 sẽ được chuyển về để hỗ trợ các dApp chính trên Katana như Sushi hay Morpho.

Điểm nổi bật: Đây là mô hình bridge có khả năng tự sinh lời cho hệ sinh thái, giúp tài sản được bridge vừa cung cấp thanh khoản trên Katana, vừa tạo thêm lợi nhuận từ L1, điều gần như không tồn tại ở các chain khác.

Chain-Owned Liquidity (Thanh khoản thuộc sở hữu của mạng lưới)

Ở hầu hết các chain, thanh khoản chủ yếu do các dự án hoặc cá nhân cung cấp, nên dễ bị rút ra khi lợi nhuận giảm. Ngoài ra, trên nhiều L2, sequencer fees thường chỉ được dùng để duy trì hạ tầng hoặc mang về cho operator, không được tái phân bổ cho hệ sinh thái.

Ngược lại, Katana dùng sequencer fees cùng một phần doanh thu từ các dApp chính để xây dựng một kho thanh khoản mà Katana trực tiếp sở hữu.

Lượng thanh khoản này sau đó được phân bổ ngược trở lại vào các dApp, từ đó giúp tăng thanh khoản, giảm phí, tăng trải nghiệm người dùng và thu hút thêm nhiều người đến mạng lưới. Từ đó, Chain-Owned Liquidity tạo ra một vòng lặp khép kín nơi doanh thu của mạng và dApp hỗ trợ lẫn nhau và cùng nhau phát triển.

Điểm nổi bật: Ở Katana, vì vốn và lợi nhuận đều được chia sẻ chung, một dApp phát triển sẽ làm tăng thanh khoản chung, hỗ trợ các dApp khác cùng phát triển.

AUSD

AUSD, được phát triển bởi Agora, là stablecoin được peg 1:1 với USD thông qua quỹ dự trữ Agora, gồm tiền mặt và trái phiếu kho bạc ngắn hạn.

Lợi tức từ tài sản bảo chứng này không giữ lại cho tổ chức phát hành như Tether và Circle mà được phân phối trở lại vào hệ sinh thái Katana, giúp hỗ trợ hệ sinh thái, tăng thanh khoản, và bổ sung cho lớp thanh khoản của mạng.

Ngoài ra, AUSD giúp Katana đa dạng hóa nguồn doanh thu, phòng tránh trường hợp thị trường rơi vào downtrend, thời điểm mà các nguồn thu từ lending, trading đều sụp giảm đáng kể.

Token Katana là gì ?

Thông tin token KAT

• Tên token: Katana
• Ticker: KAT
• Tổng cung: 10 tỷ KAT

Tỷ lệ phân bổ token KAT

• Hệ sinh thái & Quỹ cộng đồng: 49.35%
• Người dùng khai thác thanh khoản: 20%
• Đóng góp cốt lõi: 15.65%
• Airdrop cho cộng đồng: 15%

Lịch phát hành token KAT

• KAT không thể chuyển nhượng tối đa 9 tháng sau khi mint, muộn nhất đến 20/02/2026.
• Một phần KAT unlock ngay khi TGE, phần lớn phân bổ theo 4 đợt hàng năm.

Trường hợp sử dụng KAT

• Người nắm giữ có thể khóa KAT để nhận vKAT, dùng để vote các chính sách cho việc phát triển các bể thanh khoản.
• Người nắm giữ vKAT sẽ được chia sẻ một phần phí từ các pool được chỉ định.
• KAT có thể được stake để nhận phí sequencer, lợi suất từ bridge và stablecoin.

Các dự án tương tự

• Arbitrum: Arbitrum One là Optimistic Rollup đa mục đích, được phát triển bởi Offchain Labs và được quản trị bởi Arbitrum DAO.
• Base: Base là Optimistic Rollup được xây dựng bằng OP Stack, cung cấp giải pháp chi phí thấp và thân thiện với nhà phát triển, cho phép bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu, có thể xây dựng ứng dụng on-chain.
• Optimism: OP Mainnet là Optimistic Rollup thuộc hệ EVM, hướng đến sự nhanh chóng, đơn giản và an toàn.