Near gọi vốn, USN ra mắt: Hệ sinh thái Near vẫn khó khăn

Trong thời gian 2-3 tháng vừa qua, hệ sinh thái Near đã có nhiều sự phát triển, nhiều sự kiện xảy ra, thúc đẩy sự phát triển chung của toàn bộ hệ sinh thái. Bài viết này sẽ cập nhật tình hình hệ sinh thái, phân tích những bước phát triển của hệ Near và mang tới những dự phóng về tương lai hệ sinh thái này cho những nhà đầu tư.

Kiến thức trọng tâm:

• Trong quý 2/2022, Near gọi vốn thành công, USN được launch, TVL Near và Aurora giảm mạnh sau khi đạt đỉnh vào tháng 5/2022.
• Hệ Near có sự sụt giảm mạnh về TVL sau khi đạt đỉnh vào tháng 5/2022.
• Trong khi các hệ sinh thái, các dự án trên hệ khác liên tục bị hack, hệ Near không có vụ hack nào, nhưng cũng có những bug được phát hiện và sửa chữa kịp thời.
• Dòng tiền đến và đi khỏi Aurora vô cùng nhanh chóng, tuy các dự án có nhiều phát triển sáng tạo và mới lạ trong DeFi.
• Hệ sinh thái Near đang trong giai đoạn khó khăn, khi “The Merge” sắp diễn ra, cũng như các chỉ số trên hệ đã đi xuống nhiều so với đầu tháng 5.

Toàn cảnh về hệ sinh thái NEAR Q2 2022

Những con số ấn tượng

Thời gian Q2 vừa qua, hệ sinh thái Near có rất nhiều con số đáng chú ý. Từ việc Near Foundation gọi vốn thành công, đến số liệu về $USN - dự án được Near tập trung chính trong 3 tháng gần đây, và cuối cùng là TVL của hệ sinh thái.

1. Near Protocol nhận đầu tư 350 triệu USD từ nhiều quỹ lớn

Vào 08/04/2022, Near nhận đầu tư 350 triệu USD từ FTX Ventures, Dragonfly Capital và nhiều quỹ khác.

Đây được coi là khoản đầu tư để giúp hiện thực hóa việc ra mắt stablecoin $USN của Near Foundation, đồng thời đặt cược vào sự phát triển của $USN trong thời gian vài năm tới của các quỹ đầu tư, bởi chỉ vài tuần sau khi họ công bố đầu tư, $USN được ra mắt.

2. Lượng $USN được in ra sau sự kiện ra mắt của stablecoin này

Sau khi stablecoin này được ra mắt, total supply của $USN chưa có sự phát triển mạnh, khi tổng cung stablecoin này mới chỉ ở mức hơn 123 triệu USD. Trong đó:

• 92 triệu USD nằm trong Ref Finance.
• 33 triệu USD còn lại nằm ở nhiều dApp khác trong hệ như Trisolaris, Bastion, Burrow, Aurigami,... 

Điều này chứng minh rằng, từ khi $USN ra mắt, việc đưa stablecoin này đến với các ứng dụng chưa được triển khai mạnh mẽ. Thật vậy, từ khi USN ra mắt, mới chỉ có Ref Finance - ứng dụng đầu tiên được tạo thanh khoản trên Near - có kế hoạch thúc đẩy việc mint ra đồng stablecoin này.

Một số lí do có thể được đưa ra để lý giải cho tình trạng này:

• $USN ra mắt đúng vào thời gian Terra sụp đổ, khiến niềm tin vào các stablecoin thuật toán bị lung lay, từ đó khiến việc phát triển USN gặp khó khăn.
• Trong thời điểm thị trường đồng loạt đi xuống, việc đẩy mạnh $USN có thể không phải ưu tiên của Near Foundation, mà là tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng để chờ đợi thời gian thích hợp.
• Thời gian vừa rồi team phát triển $USN phát hiện ra một bug trong smart contract khiến lượng $USN được mint ra nhiều hơn lượng được redeem - một lỗi khá cơ bản, khiến Treasury bị thất thoát.

Tuy lỗi này đã được dự án phát hiện ra sớm và fix ngay lập tức, nhưng cũng có thể thấy $USN vẫn đang là dự án stablecoin rất non trẻ và chưa có nhiều người dùng, chưa được “battle test”, và vẫn chưa chứng minh được sự uy tín của model so với nhiều dự án stablecoin khác.

Câu chuyện phát triển của $USN sẽ còn một chặng đường dài phía trước.

3. TVL hệ Near và Aurora

Trong phần này, mình sẽ phân tích về TVL của cả hệ Near-native và Aurora.

Về hệ Near-native, từ đầu năm 2022 tới giờ, TVL trong hệ đã nhân đôi, và đạt đỉnh là x4, đạt 600 triệu USD vào đỉnh điểm tháng 5/2022. So với ATH, TVL của hệ hiện tại đã tụt 40% - một con số lớn - cho thấy dòng tiền đi vào hệ và rút ra khi hết dòng yield hấp dẫn để farming.

Trong đó, dẫn đầu về TVL vẫn là Ref Finance - AMM DEX chính trong cả hệ, với dominance trên hệ luôn chiếm khoảng 70%. Từ đó cho thấy Ref Finance vẫn là player chính và quan trọng bậc nhất trên Near, và insights này sẽ được phân tích thêm trong phần sau của bài viết.

Về hệ Aurora, tuy trong thời gian ngắn vừa qua có sự tăng trưởng nóng và mạnh hơn Near-native rất nhiều, nhưng khi thị trường đi xuống thì dòng tiền được rút ra khỏi Aurora cũng rất nhanh, khiến TVL tụt từ 1.25 tỉ USD xuống còn 175 triệu USD ở thời điểm hiện tại.

Tương tự như trên Near-native, Aurora TVL cũng có dominance rất cao (khoảng 60%) của một protocol duy nhất xuyên suốt thời gian qua - Bastion Protocol. Đây cũng là một player lớn trên hệ Aurora, và sẽ được mình phân tích thêm trong phần tới.

Tình hình chung về hệ sinh thái Near

Trong những tháng qua, trên thị trường chứng kiến sự tụt giảm chung của các tài sản crypto. Nhiều sự kiện, tin tức xấu đến với toàn bộ thị trường crypto cũng như nền kinh tế vĩ mô khiến các tài sản crypto đồng loạt hạ giá, trong đó có những dự án trong hệ sinh thái Near ($NEAR, $REF, $AURORA, $TRI,...).

Hệ sinh thái Near hiện tại chưa rõ hướng phát triển tiếp theo trong thời gian tới. Sau khi việc tung ra $USN không mang lại hiệu quả về TVL lẫn số lượng user, DeFi và NFT trên Near cũng đang khá im hơi lặng tiếng. Ngoài việc tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng để đạt sharding toàn phần, nâng trải nghiệm người dùng và developer trong thời gian tiếp theo, không hề dễ dàng khi dự đoán hướng đi của Near trong những tháng tiếp theo.

Trong tháng 10/2022, NEARCON - sự kiện thường niên của Near - sẽ diễn ra, và có thể đây sẽ là nơi công bố nhiều bước đi quan trọng của Near trong thời gian tiếp theo.

Tuy nhiên, trong thời gian Ethereum chuẩn bị diễn ra “The Merge”, Near cần có bước phát triển nhanh chóng và hợp lí, hoặc chờ đợi “The Merge” diễn ra và có những bước đi tiếp theo. Giống như những blockchain Layer-1 và Layer-2 khác, Near và Aurora sẽ gặp nhiều khó khăn nếu Ethereum nâng cấp mạng lưới thành công và mang lại TPS thấp, fee rẻ cho người dùng.

Các mảnh ghép trên hệ sinh thái Near Q2 2022

DeFi

Hệ sinh thái Near vào Q2 2022 có một thời gian phát triển vô cùng nhanh chóng. Các protocol liên tục ra sản phẩm mới, gọi vốn liên tục diễn ra, sự chú ý của thị trường dồn cả vào Near. Tuy nhiên, sau khi đạt ATH các chỉ số vào tháng 5/2022, Near đã có một sự đi xuống đồng loạt sau sự kiện blackswan của Terra, dẫn tới sự đi xuống trầm trọng của DeFi trên Near cũng như Aurora.

Trong phần dưới đây, những insight về các mảnh ghép DeFi trong Q2 2022 của Near sẽ được phân tích, tập trung chủ yếu vào những mảng lớn như DEX, Lending, NFT Marketplace, và một số mảng khác.

AMM DEX

Trong hệ sinh thái Near, có hai DEX có nhiều user nhất đang thống trị trên hai hệ là Trisolaris và Ref Finance. TVL của Ref Finance tăng dần theo thời gian, tuy không tăng trưởng nhanh nhưng bền vững, trong khi TVL của Trisolaris tăng trưởng rất nhanh nhưng cũng giảm nhanh. Điều này cũng phần nào nói lên tính chất dòng tiền trên Aurora: nhanh đến và nhanh đi để khai thác farming reward.

Trong phần dưới, hai sàn DEX top đầu sẽ được phân tích.

1. Ref Finance

Ref Finance là sàn DEX lớn nhất trên Near từ thời điểm DeFi ra mắt trên hệ cho tới thời điểm hiện tại. Là một dự án được xây dựng bởi Proximity Labs - một dự án được các thành viên của Near Foundation tạo ra để phát triển DeFi trên Near.

Không bất ngờ khi Ref Finance là dự án dẫn đầu không chỉ mảng DEX mà còn là lượng TVL trên toàn hệ. Họ vừa có lượng user lớn vì là dự án đời đầu, vừa nhận được sự ưu đãi của Near Foundation khi được sử dụng làm nơi bootstrap cho USN những ngày đầu.

Trong quý 2 vừa qua, dự án có rất nhiều phát triển, cập nhật lớn:

• Đưa ra model veLP: đây là một dạng veToken nhưng áp dụng cho các tài sản LP của Ref Finance, giống với model của Balancer đã công bố trước đó một thời gian. Đây là một trong những sự đột phá của đội ngũ developer đằng sau dự án, cho thấy khả năng phát triển sản phẩm độc lập của họ, không chỉ là đi làm lại những ý tưởng đã có sẵn trên thị trường.
• Triển khai crosshchain liquidity giữa Near và Aurora, cho phép người dùng sử dụng Ref Finance có thể sử dụng cả thanh khoản trên Trisolaris để được giá giao dịch tốt nhất.

Tuy tổng lượng TVL vẫn được duy trì ở 250 triệu USD (ATH là 277 triệu USD), nhưng thời gian tới khi veLP được triển khai, lượng TVL của Ref Finance có thể có biến động mạnh. Mặc dù vậy, việc Ref Finance có thể duy trì TVL ở con số 250 triệu USD này đã là một sự thành công lớn trong thời gian này.

2. Trisolaris

Trong quý 2 vừa qua, Trisolaris có một số cập nhật, tuy nhiên không thể hiện được tính đột phá của dự án mà chủ yếu là lấy ý tưởng từ các dự án khác, bao gồm:

• Chú trọng triển khai crosschain liquidity với không chỉ Ref Finance, mà với cả nhiều dự án ngoài hệ Near khác như Axelar Network.
• Triển khai pTRI - một dạng stake token của TRI. 

Tuy nhiên, tất cả những cập nhật, phát triển này không thể làm dòng tiền ngừng rời khỏi ứng dụng cũng như hệ Aurora. TVL tụt giảm nặng nề kể từ tháng 1/2022, và đây cũng là tình trạng chung của các ứng dụng khác trên Aurora, khi tiền chỉ đến và đi vì lợi nhuận farming ngắn hạn, rồi sẽ rời đi khi các farming reward đã không còn hấp dẫn.

3. Các sàn DEX khác trong hệ: Wannaswap, Nearpad, Rose, Jumbo Exchange,...

Tất cả các DEX này đều có sự tăng trưởng khi hệ Near nhận được sự chú ý từ thị trường, nhưng nhanh chóng giảm mạnh khi dòng tiền đi. TVL của các DEX này đều không đáng kể so với Ref Finance và Trisolaris.

Lending

Trong hệ sinh thái Near và Aurora, hai top lending protocol là Bastion và Burrow.

Dòng tiền đổ vào hai dự án này, cũng như mảng lending của Near, thể hiện rõ tính chất đầu cơ cao: dòng tiền đến nhanh khi các thông tin gọi vốn và farming reward được công bố, và nhanh chóng rút đi khi reward hết hấp dẫn.

1. Bastion Protocol

Bastion là một dự án lending được xây dựng trên Aurora, bởi vậy cũng bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nói trên của hệ này - dòng tiền đến và đi rất nhanh. Sau khi TVL đạt đỉnh vào giữa tháng 5 với 560 triệu USD, dòng tiền lại mau chóng rút ra khi farming reward hết hấp dẫn tuy đã có hai lần gọi vốn thành công với nhiều VC lớn tham gia.

Tuy dự án có nhiều ý tưởng mới lạ trong phát triển sản phẩm, cũng như gọi được vốn từ nhiều ông lớn trong thị trường, dự án nhanh chóng bị ngó lơ bởi người dùng và dòng tiền khi dự án đã launch xong, không còn nguồn farming reward dồi dào.

2. Burrow

Burrow là một dự án lending được xây trên Near-native, được phát triển bởi Proximity Labs. Tuy nhiên, khác với Ref Finance, dự án này lại không được chú ý nhiều bởi người dùng và dòng tiền bởi họ phải cạnh tranh với Bastion, và họ cũng là người đến sau trong sân chơi lending này.

Tuy nhiên, Burrow cũng có sự hỗ trợ nhiệt tình từ Near Foundation. Bằng chứng là đây là protocol đầu tiên trên Near cho phép việc stake USN nhận 10% APR, tuy nhiên số USN deposit vào đây vẫn chưa tới 1 triệu USD.

Lượng TVL của ứng dụng này cũng cùng tình trạng với những protocol khác - đạt đỉnh vào tháng 5 và rồi dần sụt giảm nhanh chóng, và hiện tại đang ở mức 68 triệu USD.

NFT 

Trong hệ sinh thái Near, NFT đóng một vai trò tương đối lớn trong việc thu hút người dùng. Ứng dụng đứng đầu mảng NFT marketplace là Paras. Tuy thời gian đầu năm, Paras có sự hoạt động mạnh mẽ với volume 24h đạt trên dưới 1 triệu USD, nhưng hiện tại volume mỗi ngày chỉ còn quanh quẩn 10 ngàn USD.

Vài tháng trở lại đây, các dự án NFT nổi bật trên Near cũng không còn hoạt động sôi nổi, và topic NFT trên Near đã không còn hot. 

Cơ sở hạ tầng

Hệ sinh thái Near từ lâu được biết đến với việc vô cùng tạo điều kiện cho các developer phát triển ứng dụng, minh chứng là rất nhiều các chương trình thu hút developer được đưa ra, Aurora được phát triển để hỗ trợ EVM developer, cũng như các tool được tạo ra cũng ưu tiên dành cho các developer.

Bởi vậy, về phía các nhà phát triển, cơ sở hạ tầng trên Near rất thân thiện với họ để họ có thể code trên hệ.

Tuy nhiên, khi phát triển giao diện thân thiện cho developer, hệ Near-native lại không thân thiện với người dùng. block explorer chính của hệ khó sử dụng dành cho retail user, trải nghiệm người dùng trên Near-native không tốt, và đây chính là điểm hệ Near cần tiếp tục cải thiện trong tương lai.

Kết luận

Hệ sinh thái Near đang trong giai đoạn khó khăn, bởi nhiều chỉ số đã tụt giảm nghiêm trọng so với đầu tháng 5, cũng như “The Merge” của Ethereum sắp diễn ra. Để tiếp tục phát triển trong thời gian tới, ngoài việc Near Foundation cần làm tốt trong việc phát triển hệ sinh thái là chưa đủ, mà cũng cần sự thuận lợi của các yếu tố bên ngoài như hoạt động của Ethereum, của tổng quan thị trường thời gian tới. 

Đọc thêm:  Near gọi vốn 350 triệu đô, Sky Mavis sau vụ hack lớn nhất crypto