NFT-Fi | Xu hướng mới của thị trường NFT

Chỉ trong 2 năm 2021 - 2022, giá trị vốn hoá của thị trường NFT đã tăng 100 lần lên đến 10 tỷ USD. Với những đặc tính công khai minh bạch, bảo mật và không thể thay thế, NFT đã có mặt từ hoạt động sưu tập, gaming,... đến “tài chính”.

NFT-Fi là không thể tránh khỏi?

Trước đây NFT chỉ được sử dụng với nhu cầu cơ bản là nắm giữ, sưu tập, sau đó là sử dụng để giao dịch, ứng dụng vào các dự án game... Khi thị trường NFT ngày một lớn mạnh, người dùng có nhu cầu cao hơn để tối ưu thanh khoản khi sử hữu NFT thay vì nắm giữ đơn thuần.

Đây là thời điểm các dự án NFT Finance (NFT-Fi) được ra mắt. NFT Finance là nhóm các dự án áp dụng các cơ chế DeFi vào thị trường NFT. NFT trong trường hợp này được coi là các loại tài sản và có thể tham gia vào các giao thức phi tập trung giống như các coin/token truyền thống.

Theo ước tính từ NftValuation và tài khoản Punk6529, hiện tại thị trường NFT đang có vốn hoá khoảng 10 tỉ USD, nhỏ hơn rất nhiều so với vốn hoá thị trường crypto (hiện đang có vốn hoá khoảng 1 nghìn tỉ USD) và nhỏ hơn 5 tổng giá trị khoá trong thị trường DeFi.

Điều này có nghĩa các dự án b còn rất nhiều không gian để phát triển. Tuy nhiên, giống như các dự án DeFi đời đầu, nhóm dự án này mới đang ở giai đoạn bắt đầu.

Một số mảng NFT-Fi đã xuất hiện và hứa hẹn trở thành xu hướng trong thị trường tài chính phi tập trung: NFT Lending, NFT AMM, perpetual trading, collateralized debt position (CDP), NFT aggregator…

Các mảng NFT Finance đáng chú ý

NFT Lending

Hiện tại thị trường NFT-Fi đang ở những bước phát triển đầu tiên. Ở giai đoạn này, các dự án tập trung giải quyết vấn đề nhức nhối nhất của NFT, đó là vấn đề thanh khoản.

Người dùng mua một NFT blue-chip với giá hàng trăm ngàn USD, tuy nhiên lại không thể làm gì với NFT đó hoặc gặp khó khăn khi muốn bán lại. Với nhu cầu cấp thiết này, NFT Lending là nhóm dự án có sự phát triển mạnh nhất.

Nhóm NFT Lending đã bắt đầu xuất hiện từ cuối 2021 và bùng nổ vào đầu 2022, tuy nhiên sau đó đã thoái trào cùng thị trường NFT nói chung. Tới thời điểm đầu 2023 lại cho thấy dấu hiệu khởi sắc trở lại, đã có nhiều dự án mới xuất hiện.

Dựa theo khối lượng cho vay hàng tuần, các dự án nổi bật nhất trên thị trường bao gồm:

• BendDAO: P2Pool Lending
• NftFi: P2P Lending
• X2Y2: P2P Lending
• ParaSpace: P2Pool, Hybrid Lending
• Jpeg: Colletaralized Debt Position (CDP)

Trong đó, BendDao đang là dự án lớn nhất, có khối lượng cho vay mỗi tuần cao nhất và cũng là dự án hiện có FDV cao nhất (~187 triệu USD). BendDAO là dự án cung cấp thanh khoản cho thị trường NFT, cho phép người dùng vay ETH bằng cách deposit các NFT thuộc nhóm blue-chip NFT (BAYC, Azuki...) vào Lending pool.

Người dùng cũng có thể stake ETH trên nền tảng này và nhận 5.1% APR. Sau nhiều phải thay đổi cơ chế để phù hợp với thị trường NFT, BendDAO vẫn đang cho thấy phong độ ổn định với các cơ chế đơn giản mà hiệu quả. Hiện tại dự án đang có TVL cao nhất với 208.11 triệu USD được nạp lên nền tảng.

Dự án đáng chú ý tiếp theo là ParaSpace, dù chỉ mới ra mắt phiên bản mainnet chưa tới 3 tháng, ParaSpace đã vươn lên vị trí thứ 2 xếp hạng ranking các dự án NFT Lending.

ParaSpace cũng sử dụng cơ chế Lending Pool gần giống với BendDAO, ngoài ra dự án còn cho phép người dùng deposit các token ERC-20 thông thường, Uniswap v3 LP token, Aave aToken, Compound cToken để ra các loại tài sản khác.

ParaSpace ở thời điểm hiện tại đang tập trung vào nhóm sản phẩm của Yuga Labs, đây cũng là dự án đầu tiên cho phép sử dụng đất metaverse Otherdeed làm tài sản thế chấp.

MAYC là bộ sưu tập được nạp lên nhiều nhất, cAPE là token được vay ra nhiều nhất. Ngoài vị trí thứ 2 về TVL, dự án cũng xếp vị trí thứ 2 về khối lượng tài sản được vay ra.

Về mảng P2P (Peer to Peer) Lending, NFTfi là dự án nổi bật nhất. Người dùng đi vay trên NFTfi sẽ là người chủ động được chọn loan offer cho NFT của mình, sau đó nhận về WETH, DAI hoặc USDC.

NFTfi hỗ trợ khá nhiều loại NFT do các người dùng sẽ tự thương lượng về giá cả với nhau.

Không chỉ có vậy, người dùng giờ còn có thể sử dụng NFT để mở vị thế CDP (collateralized debt position) và mint pETH hoặc pUSD. Sau đó người dùng có thể sử dụng pETH và pUSD để farming hoặc swap qua ETH, LP 3pool Curve (3CRV) qua pool thanh khoản trên Curve.

Tính về tổng khối lượng cho vay, NFTfi vẫn là dự án dẫn đầu do sự xuất hiện từ sớm.

Có thể thấy các dự án NFT đang sử dụng mô hình giống với các dự án DeFi thời điểm ban đầu. BendDAO giống như Aave của NFT, Jpeg giống như MakerDAO với stablecoin riêng. Các dự án nổi bật thuộc nhóm này có ParaSpace, NFTfi chưa có token.

NFT DEX

Tương tự như mảng Lending, các dự án thực hiện AMM NFT DEX cũng sử dụng model của một ông lớn DeFi là Uniswap. Hiện tại mảng này có 2 dự án đáng chú ý là Sudoswap trên Ethereum và Hadeswap trên Solana.

Xem thêm: Sudoswap là gì?

Cả 2 dự án đều sử dụng Liquidity Pool để người dùng cung cấp thanh khoản, giao dịch giữa 2 loại tài sản (NFT & token) và NFT trong pool được định giá theo bonding curve.

Đây cũng chính là cách hoạt động cơ bản của Uniswap, với cách này người dùng có thể giao dịch mà không thể bị block, ngay lập tức có thể mua bán NFT cũng như kiếm được trading fee từ việc cung cấp thanh khoản.

Tuy cùng giải một bài toán nhưng 2 dự án đang có 2 kết quả khác nhau:

• Sudoswap gặp phải sự cạnh tranh từ chính Uniswap và một vài NFT Aggregator khác, thậm chí là sự nổi lên của NFT Marketplace Blur khiến lượng người dùng và khối lượng giao dịch đang ngày một giảm trên Sudoswap.
• Uniswap đã hứa hẹn sẽ tích hợp với Sudoswap khi dự án này mới nổi lên, tuy nhiên sau đó vài tháng đã triển khai NFT Trading trên chính nền tảng này sau khi mua lại Genie - NFT Aggregator đầu tiên của thị trường, biến Uniswap trở thành đối thủ cạnh tranh thị phần với Sudoswap.

Trong khi đó, do ít gặp phải sự cạnh tranh hơn, cũng như chương trình 0% phí protocol, ưu đãi cung cấp thanh khoản trả bằng SOL đã giúp cho Hadeswap đang có sự tăng trưởng tương đối ổn định và trở thành NFT DEX tốt nhất hiện tại trên Solana.

NFT Perpetual

Các dự án perpetual ở thị trường crypto có thể mở ra rất nhiều công dụng, khả năng kiếm thêm lợi nhuận cũng như bảo toàn vị thế cho người dùng. Tương tự như vậy, dự án Nftperp cũng hướng tới mục đích này với các NFT.

Đây là dự án nổi bật nhất ở mảng này và mở ra nhiều ứng dụng mới cho NFT. Dự án cho phép người dùng long/short dựa trên giá sàn của các bộ sưu tập blue-chip NFT với đòn bẩy 10x. Nhờ vậy Nftperp giải quyết các vấn đề:

• Phí giao dịch, phí protocol trên một số sàn
• Không cần vốn lớn để có thể trade blue-chip NFT
• Người dùng có thêm công cụ hedging cho khoản đầu tư lớn

Ở phiên bản beta, dự án đã có hơn 144 triệu tổng khối lượng giao dịch, số lượng người dùng quan tâm ngày một gia tăng theo từng tháng.

Nftperp được triển khai trên Arbitrum để tối ưu về tốc độ giao dịch, ngoài ra dự án cũng sử dụng mô hình vAMM (pool thanh khoản ảo) giống với Perpetual Protocol trên Optimism.

Nftperp cũng chưa phát hành token, dự án đã xác nhận sẽ có token và đang sử dụng vNFTP (voucher NFTP) để khuyến khích người dùng. Ngoài ra, dự án cũng cho phép người dùng sử dụng mock ETH để trải nghiệm giao dịch future với NFT miễn phí.

Sự xuất hiện của Nftperp có thể mở ra nhiều cơ hội mới:

• Arbitrage NFT: Người dùng có thể giao dịch chênh lệch giá giữa các sàn NFT và Nftperp
• Airdrop farming: Dự án đang có nhiều chương trình khuyến khích người dùng và NFTP chắc chắn sẽ được ra mắt
• News trading: Người dùng có thể giao dịch ngắn theo tin tức và tối ưu lợi nhuận bằng đòn bẩy
• Hedging: Mua NFT sau đó mở vị thế short để hedging, trong thời gian sở hữu NFT có thể nhận các quyền lợi đặc biệt hoặc được airdrop bộ sưu tập mới.

Các mảng khác

Giống như thời kì đầu trong chu kì phát triển của DeFi, các nhóm dự án phục vụ nhu cầu cơ bản sẽ được chú trọng phát triển trước, do đó nhóm Lending và DEX sẽ luôn là nhóm dự án dẫn đầu.

Sau khi đã có những mảnh ghép vững chãi và tối ưu về mặt thanh khoản, thị trường NFT-Fi có thể sẽ tiếp tục phát triển các mảng sau:

• NFT Options: Nifty Options, Hook Protocol
• NFT Index: NFTX, Muse DAO
• NFT Aggregator: Genie, Gem.xyz, Flip.xyz
• NFT Staking: Liquid staking
• NFT Pricing.
• Khác...

Trên thực tế, một số mảng đã có các dự án bắt đầu xuất hiện, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại các dự án này chưa nhận được nhiều sự quan tâm, các sản phẩm chưa hoàn thiện dẫn tới chưa có người dùng. Để phát triển đầy đủ về nhiều mảng như vậy cần nhiều thời gian hơn trong tương lai.

Cơ hội và tiềm năng của NFT-Fi

Hệ sinh thái NFT-Fi vẫn còn rất mới đồng nghĩa với việc còn nhiều cơ hội ở phía trước. Nhiều dự án mới ra sản phẩm nhưng chưa có token, đây là nhóm dự án rất cần người dùng và sẵn sàng airdrop cho người dùng sớm.

Mới nhất đã có trường hợp của Sudoswap. Nên chọn những dự án có nền tảng tốt, có gọi được vốn, sản phẩm hoạt động hiệu quả và nên ưu tiên trên Ethereum.

Nếu so sánh vốn hoá cũng như TVL của các dự án NFT Lending với dự án cốt cán trong mảng này của Ethereum có thể thấy tiềm năng phát triển lớn trong tương lai.

TVL dự án NFT Lending lớn nhất hiện tại (BendDAO) là 200 triệu USD, dự án tương ứng ở DeFi (Aave) là khoảng 4 tỉ USD, tức lớn hơn khoảng 20 lần. Trong khi đó tổng TVL của DeFi chỉ lớn tổng giá trị thị trường NFT khoảng 5 lần, nếu trong tương lai giá trị NFT trên một dự án NFT Lending rơi vào mức 800 triệu - 1 tỉ USD câu chuyện sẽ trở nên rất khác.

NFT-Fi trong thời gian tới nhiều khả năng sẽ vẫn chủ yếu phát triển mạnh ở mảng Lending/Renting và Perpetual Trading bởi những dự án này đánh vào nhu cầu cần thiết nhất của NFT: tăng công dụng và thanh khoản.

Hơn nữa, các dự án thuộc mảng NFT DEX sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi phải cạnh tranh với các NFT Marketplace có tiềm lực tài chính hùng hậu, airdrop khủng cũng như thói quen sử dụng đã đi vào tiềm thức của người dùng. Đặc biệt, khi các Marketplace này còn đang trong cuộc cạnh tranh, thi đua giảm phí royalty về 0% (Blur vs OpenSea).

Tổng kết

Các dự án NFT-Fi mở ra rất nhiều hướng đi mới trong tương lai. Đã có nhiều quỹ đầu tư, KOL nhận định NFT-Fi sẽ là một xu hướng lớn trong 2023 và góp phần giúp thị trường NFT nóng trở lại.

Các dự thuộc mảng NFT Lending, NFT DEX, NFT Perpetual đã dần xuất hiện, trong đó NFT Lending là mảng có nhiều tiềm năng phát triển nhất. Trong tương lai sẽ còn có nhiều dự án và nhiều ứng dụng mới của NFT hoàn toàn có thể trở nên trending như NFT Options, NFT Music, NFT Index…

Nếu các dự án NFT Finance dần chứng minh được sự hiệu quả và cần thiết với người dùng, chúng ta có thể được chứng kiến những dự án kỳ lân của NFT trong tương lai gần.