Phân tích Bittensor (TAO) - Dự án AI được Grayscale đầu tư

Cấu trúc của Bittensor

Bittensor - dự án blockchain Layer 1 thực hiện lưu trữ và chuyển đổi dữ liệu AI qua các subnet, từ đó tạo nên một mạng lưới phi tập trung dành cho các loại hàng hóa kĩ thuật số nói chung. Đây là một trong những dự án nổi bật trong nhóm giải pháp crypto và AI.

Xem thêm: Bittensor là gì? Tổng quan dự án Bittensor và TAO token.

Mô hình hoạt động của Bittensor (TAO)

Vận hành chung

Bittensor vận hành với sự tham gia của 3 thành phần: Miner, Validator và User. Trong đó, 2 thành phần đầu có vai trò nòng cốt trong việc duy trì ổn định mạng lưới:

Validator:

• Đảm nhiệm nhiệm vụ gửi yêu cầu suy luận (inference request) tới thợ đào, sau đó xem xét lại đầu ra từ phía họ và xếp hạng dựa trên chất lượng phản hồi. Để đảm bảo thứ hạng của các validator đáng tin cậy, họ được cấp điểm “vtrust” dựa trên đánh giá xếp hạng của bản thân và các validator khác.
• Validator có càng nhiều điểm vtrust sẽ kiếm được càng nhiều TAO. Đây là mô hình khuyến khích validator đạt đồng thuận về thứ hạng theo thời gian.

Miner (hay còn gọi là server): Là những người tham gia chạy mạng lưới với các mô hình học máy (machine learning model). Các miner này sẽ cạnh tranh với nhau để cung cấp trình xác thức đầu ra chính xác nhất cho các truy vấn của validator. Kết quả của miner càng chính xác, miner có thể kiếm càng nhiều TAO.

Hiện tại, mô hình vận hành của Bittensor chủ yếu xoay quanh 2 thành phần này, quy trình diễn ra như sau:

1/ Validator gửi xác thực dữ liệu đầu vào cho miner và yêu cầu đầu ra (VD: mô hình machine learning).

2/ Miner cung cấp đầu ra cho truy vấn của validator.

3/ Validator sau khi nhận được phản hồi sẽ xếp hạng thứ hạng của miner và gửi thứ hạng này lên mạng lưới.

Quy trình tương tác qua lại này của validator (chạy cơ chế PoS) và miner (chạy cơ chế Proof of Model, một dạng mở rộng của PoW) được gọi chung là Cơ chế đồng thuận Yuma.

Cơ chế này khuyến khích miner tạo ra kết quả tốt nhất để kiếm TAO và validator xếp hạng chính xác chất lượng đầu ra của miner để có điểm vtrust cao hơn, cũng làm tăng phần thưởng của validator.

Cơ chế Yuma cũng tạo ra một nền kinh tế đóng được hỗ trợ bởi TAO và có sự tham gia chủ yếu của validator và miner.

Subnet và các ứng dụng

Sau chất lượng sản phẩm đầu ra của miner ngày càng tăng và nhu cầu của validator cũng trở nên phức tạp hơn, Bittensor cần một lớp ứng dụng trên các stack đã có sẵn để các nhà phát triển tận dụng.

Tháng 10/2023, Bittensor đưa ra bản cập nhật Revolution, giới thiệu khái niệm subnet mới trên mạng lưới. Subnet (các mạng con) là các mạng riêng lẻ trên Bittensor khuyến khích các mục đích cụ thể. Ai cũng có thể tham gia tạo subnet, với các mục đích như tạo văn bản, thu thập dữ liệu, tạo hình ảnh và lưu trữ.

Tìm hiểu thêm: Subnet là gì? Các đặc điểm của Subnet.

Khi các subnet đã sẵn sàng về mặt sản phẩm, những người tạo ra subnet có thể xây dựng các ứng dụng để tận dụng dữ liệu từ subnet đó. Một vài ứng dụng đã được đưa ra bao gồm chatbot, bot tạo hình ảnh, bot trả lời Twitter, thị trường dự đoán… Việc mở ra lớp ứng dụng thu hút người dùng cho mạng lưới, khi đó quy trình hoạt động diễn ra như sau:

• Người dùng gửi yêu cầu suy luận
• Validator chuyển tiếp yêu cầu suy luận cho miner
• Miner thực hiện training model, gửi trả kết quả cho validator
• Các validator xếp hạng kết quả của miner
• Kết quả được xếp hạng tốt nhất được gửi lại cho người dùng, đồng thời xếp hạng miner được gửi lên blockchain
• Miner có thể tham khảo kết quả để cải thiện model.

Số lượng TAO kiếm được của một subnet sẽ dựa trên đánh giá hiệu suất chung từ Root Network (mạng gốc). Root network là phiên bản đặc biệt của subnet, được quản lý bởi 64 subnet validator có lượng stake TAO lớn nhất.

Root network sẽ đánh giá và xếp hạng subnet, quyết định phân bổ TAO cho các subnet này. Khi đó, các subnet đơn lẻ sẽ giống nhưng miner của Root network.

Hiện tại, trên Bittensor đã có hơn 32 subnet được khởi động, trong đó đã có những subnet đưa ra được sản phẩm thực tế. Một số subnet đáng chú ý bao gồm:

• Vision (SN19): suy luận cho hình ảnh/văn bản
• Pretraining (SN9): tạo ra các mô hình học máy chất lượng
• Text Prompting (SN1): AI phục vụ mục đích hội thoại
• Proprietary Trading Network (SN8): khuyến khích các trader bằng các chiến lược kỳ vọng mang lại lợi nhuận cao (hiện có 66% win rate)
• Open Kaito (SN5): đào tạo các mô hình nhúng văn bản để xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), từ đó đánh giá mức độ tích cực/tiêu cực của các dự án được nhắc đến trên thị trường

Flywheel của mô hình Bittensor (TAO)

Trong trường hợp hoạt động như dự kiến với quy trình trên, Bittensor có thể tạo ra một flywheel đem lại giá trị cho token TAO.

Bắt đầu từ việc các validator đánh giá chính xác, xếp hạng hợp lý các sản phẩm đầu ra của miner (digital commodities) → Những miner làm tốt được thưởng xứng đáng, động lực duy trì chất lượng → Giá trị chung của mạng lưới Bittensor tăng → Thu hút nhiều miner mới tham gia kiếm thưởng → Tăng chi phí thao túng mạng lưới và lặp lại.

Vai trò của TAO token

TAO của Bittensor được lấy cảm hứng từ Bitcoin với một số đặc điểm như:

• 21,000,000 TAO tổng cung
• Chia đôi phần thưởng mạng lưới theo chu kỳ 4 năm một lần (halving), lần halving gần nhất sẽ là 18/11/2025.
• TAO sẽ được dùng để làm phần thưởng cho miner và validator. Token được khởi động thông qua fair-launch, không có ICO, VC, pre-mine token, advisor...
• Mỗi block sẽ có 1 TAO làm phần thưởng chia đều cho miner và validator.
• Hiện tại 7,200 TAO được tạo ra mỗi ngày (ở lần halving đầu tiên, con số này sẽ giảm xuống còn 3,600 TAO mỗi ngày). Điều này có nghĩa càng có nhiều miner, cạnh tranh cho phần thưởng TAO càng khó khăn.

Mỗi TAO sẽ có liên quan trực tiếp tới sản phẩm trí tuệ được đóng góp vào mạng lưới bởi một miner nào đó và được xác minh bởi validator. Mô hình này sẽ phát triển giống với thị trường hàng hóa phi tập trung, người nắm giữ TAO sẽ có quyền truy cập vào mạng lưới tài nguyên kĩ thuật số kết nối với nhau qua hệ thống subnet.

Giá trị của TAO ảnh hưởng bởi cung cầu sử dụng TAO trong mạng lưới, nhu cầu tăng sẽ giúp giá tăng và ngược lại. Một số nhu cầu sử dụng TAO:

• Validator cần phải stake TAO để tham gia xác thực
• Miner muốn tham gia mạng lưới phải đóng phí đăng ký dưới dạng TAO (khoảng 1.5M USD ở thời điểm hiện tại)
• Nhu cầu sử dụng TAO phải theo được mức lạm phát được xác định trước để ổn định giá trị.

Một số vấn đề có thể gặp phải của Bittensor (TAO)

Thị trường mà Bittensor tạo ra hiện vẫn còn khá nhỏ so với những gì mà dự án nhắm tới, để hướng tới tầm nhìn một trường dành cho hàng hóa, mô hình kĩ thuật số, Bittensor phải đối mặt với một số thách thức tồn tại trong cơ chế:

1/ Root Network Validators (đánh giá và phân bổ TAO cho các subnet) có thể không đại diện cho tất cả TAO holder và kết quả đánh giá mà họ cung cấp có thể thiếu khách quan. Ngay cả khi phát hiện ra các trường hợp thiên vị, cũng không sửa được ngay lập tức.

2/ Validator sẽ không muốn chuyển sang các subnet mới với tương lai chưa được khẳng định, khi đó validator sẽ phải chịu chi phí cơ hội rất lớn so với việc tiếp tục nhận thưởng tại subnet cũ.

3/ Vì là mô hình bán nhu cầu sử dụng dịch vụ AI model, flywheel của TAO phụ thuộc vào nhu cầu truy vấn dịch vụ của người dùng và đồng thời xử lý nhu cầu đó (miner). Nguồn cầu chính của TAO là phí đăng ký cho các miner.

Tại thời điểm đã có nhiều miner, mức độ cạnh tranh sẽ làm giảm nhu cầu đăng ký của miner mới, hoặc sản phẩm của miner không đạt kỳ vọng của user, khi đó flywheel có thể sẽ đảo chiều.

4/ Chi phí tham gia cao có thể là rào cản ngăn cản miner mới đến với mạng lưới. Miner là thành phần nòng cốt trong nền kinh tế của Bittensor.

5/ Tỷ lệ lớn token được stake nằm trong tay các validator lớn, giúp những validator này kiếm được nhiều tiền nhất trong mạng lưới. Điều này cũng đặt ra câu hỏi về tính phi tập trung của mạng lưới và khả năng thúc đẩy thị trường dịch vụ AI mở.

6/ Hiện tại, TAO đang phát thải khoảng 7200 token (khoảng hơn 4 triệu USD/ngày và gần 1.4 tỷ USD/năm). Để duy trì sự bền vững của mạng lưới, dự án cần đảm bảo nhu cầu theo kịp mức lạm phát của token.

Bittensor hiện đang là một trong những dự án đáng chú ý nhất trong việc kết hợp AI và nền kinh tế crypto thông qua thị trường giao dịch dịch vụ phi tập trung. Dự án đang chứng kiến sự phát triển tốt về các subnet, tuy nhiên đồng thời cũng vẫn phải đối mặt nhiều thách thức liên quan tới vận hành và duy trì nguồn cầu.