Phân tích Pump.fun: Bệ phóng dành cho memecoin
Thời điểm thị trường uptrend các dự án memecoin nhận được chú ý, các dự án như Pump.fun sẽ giúp người dùng tiếp cận được nhiều loại memecoin khác nhau. Tuy vậy, đi cùng với đó là không ít rủi ro.
Mô hình hoạt động của Pump.fun
Pump.fun có thể hiểu đơn giản là nền tảng bệ phóng cho nhiều dự án memecoin khác phát hành trên Solana và Blast. Nhờ Pump.fun, người dùng có thể đóng vai developer, phát hành ra một memecoin theo ý thích mà không cần phải biết code, tổng chi phí để tạo một memecoin cũng không quá 2 USD. Pump.fun mới đây đã mở rộng sang Ethereum Layer 2 là Blast.
Những người dùng khác có thể đóng vai trò nhà đầu tư, lựa chọn và mua các memecoin được tạo ra trên Pump.fun qua mô hình Bonding Curve. Như vậy, các thành phần chính tạo nên nền tảng Pump.fun bao gồm:
- Tradable Token: Khác với quá trình tạo ra một token thông thường cần trải qua nhiều vòng private/public sale, tạo contract, thêm thanh khoản… token được tạo ra trên Pump.fun gần như có thể trade ngay lập tức.
- Mô hình bonding curve: Giá của memecoin khi được tạo ra ban đầu sẽ được tính dựa theo Bonding Curve - khái niệm toán học được sử dụng để mô tả mối quan hệ giữa giá và lượng cung tài sản.
- Hiểu một cách đơn giản, khi tổng cung token càng cao, những người mua sau sẽ phải trả giá đắt hơn vì tổng cung giới hạn.
- Cơ chế an toàn: Các memecoin trên Pump.fun sẽ sử dụng cơ chế an toàn chống rủi ro rug-pull (rủi ro phổ biến nhất khi phía dự án rút thanh khoản trong pool). Như vậy, các token trên nền tảng này đều được phát hành theo hướng fair launch, không có pre-sale, private sale, phần token cho dự án… sẽ giúp người dùng ít gặp phải các token scam hơn.
Từ các thành phần trên, quy trình phát triển một memecoin trên Solana sẽ diễn ra như sau:
- 1/ Nền tảng hỗ trợ người dùng tạo memecoin từ việc tạo tên, thiết kế logo… Nhà đầu tư lựa chọn memecoin theo sở thích.
- 2/ Mua memecoin đó dựa trên giá tính toán theo cung cầu bonding curve.
- 3/ Người mua có thể bán lại cho contract của bonding trong trường hợp muốn chốt lời hoặc cắt lỗ.
- 5/ Token sau đó sẽ được trade trên DEX thay vì giá theo bonding curve.
Sau khi khởi động một memecoin, điều quan trọng để khiến memecoin này được chú ý là tạo ra một cộng đồng xung quanh memecoin đó. Pump.fun cũng thiết kế diễn đàn để các nhà đầu tư tham gia thảo luận. Đồng thời là những công cụ giúp nhà đầu tư theo dõi các thông tin như người nắm giữ token, biểu đồ giá, người nắm giữ nổi bật…
Về cơ bản, Pump.fun sẽ là nền tảng fair launch, sau khi token được bán hết sẽ được thêm thanh khoản và burn LP trên DEX. Burn LP sẽ giúp các token có giá trị hơn, nhà đầu tư tránh khỏi sự thao túng.
Đọc thêm: Meme coin - Văn hoá, may rủi và sự chú ý.
Ưu và nhược điểm của Pump.fun
Với các đặc điểm trên, Pump.fun đóng vai trò là bệ phóng cho những người thích trade memecoin trên Solana. Nền tảng này mang lại cả những ưu và nhược điểm cụ thể.
Ưu điểm
- Tất cả memecoin là fair-launch, không có VC, private sale, team, giá trị của token hoàn toàn do cộng đồng quyết định.
- Công cụ giúp người dùng tiếp cận memecoin dễ hơn.
- Thu hút lượng lớn khối lượng giao dịch và phí giao dịch dù chưa triển khai chương trình incentive nào.
Nhược điểm
- Mô hình bonding curve vẫn khá đơn giản, có thể dễ dàng bị các dự án khác sử dụng ý tưởng.
- Thao tác dễ dàng dẫn tới có quá nhiều memecoin, người dùng sẽ khá khó lựa chọn và cũng gặp phải nhiều rủi ro khi cộng đồng không thể duy trì.
- Người dùng vẫn chịu nhiều rủi ro, có thể bị scam theo nhiều cách thức. Nên sử dụng ví phụ khi tham gia trade.
- Cần thêm các yếu tố social để phát triển cộng đồng quanh memecoin đó.
Một vài chỉ số đáng chú ý
Tổng quan về doanh thu
Dù mô hình khá đơn giản cũng như tồn tại nhiều rủi ro bên cạnh những lợi ích, Pump.fun cho thấy độ hot của mình qua các chỉ số về khối lượng giao dịch giao dịch và doanh thu. Pump.fun sẽ thu phí giao dịch bonding curve 1% từ người dùng.
Sau hơn 2 tháng hoạt động, Pump.fun đã thu về 24.6 triệu USD doanh thu từ phí giao dịch. Tại thời điểm đỉnh cao (đầu T5/2024), dự án đã vượt qua Uniswap về doanh thu phí giao dịch trong tuần.
Sau khi tăng trưởng của một số memecoin trong tháng 5 năm 2024, số người dùng tham gia tạo và giao dịch memecoin trên Pump.fun đã tăng khá mạnh. Tuy nhiên sự cố bị hack vào ngày 17/5 đã khiến đà tăng này giảm rõ rệt.
Một số memecoin hot
- TEST: là memecoin đầu tiêu được triển khai trên Pump.fun. Dự án đã xác nhận đây là đồng memecoin được phát hành bởi chính Pump.fun. TEST đã mang về doanh thu hơn 5 triệu USD phí giao dịch cho nền tảng.
- BaoBaoSol: là token đầu tiên trên Pump.fun được chuyển sang pool thanh khoản trên Raydium, điều này đánh dấu cột mốc đầu tiên cho các dự án fair-launch trên Pump.fun
- Shark Cat (SC), Hobbes: một số memecoin thành công với vốn hóa hiện tại lần lượt khoảng 100 triệu USD và 35 triệu USD.
Rủi ro
Pump.fun là nền tảng dành cho các memecoin, dự án vẫn còn tồn tại các rủi ro liên quan tới memecoin. Việc có quá nhiều memecoin được tạo ra trên nền tảng sẽ khiến cộng đồng phân mảnh, người sáng lập cũng khó có thể duy trì văn hóa cho các cộng đồng đó. Giá của các token này ngay tại giai đoạn fair-launch cũng đã là rất biến động.
Không chỉ có các rủi ro liên quan tới memecoin, do dự án còn mới và chưa thực sự hoàn thiện, chính phía dự án cũng tồn tại rủi ro. Ngày 17/5, dự án đã bị tấn công bonding curve contract dẫn tới tổn thất 2 triệu USD. Nguyên nhân được xác định là do sự tấn công của một nhân viên cũ, quy trình thực hiện qua flashloan:
- B1: Truy cập vào tài khoản dịch vụ của Pump.fun nhờ private key có được khi còn làm việc.
- B2: Hacker vay SOL qua các Lending Platform.
- B3: Sử dụng số SOL đó để mua nhiều memecoin nhất có thể để các memecoin này đạt giới hạn 100% trên bonding curve. Khi đó sẽ có thể rút thanh khoản từ bonding curve.
- B4: Rút thanh khoản từ bonding curve, trả nợ flashloan và donate SOL đến các tài khoản khác thay vì tạo pool trên Raydium.
Đội ngũ dự án đã ngay lập tức cập nhật contract và quay trở lại hoạt động với 0% phí giao dịch trong 7 ngày tiếp theo. Dự án đã tìm ra hacker và trừng trị theo pháp luật, dù vậy việc tập trung vào vấn đề bảo mật với một protocol mới như Pump.fun là điều vô cùng cần thiết.
Tổng kết
Pump.fun đang tạo ra một xu hướng mới trong bối cảnh thị trường đổ dồn sự quan tâm tới memecoin. Dự án thể hiện tiềm năng khi đạt doanh thu hơn 24 triệu USD dù chưa có bất kì chưa trình incentive nào. Dù vậy, cũng như nhiều dự án memecoin trên thị trường, người dùng có thể phải đối mặt với rất nhiều rủi ro.