Restaking sẽ mang tới sự đột phá mới cho Solana?

Restaking đã trở thành xu hướng thu hút nhiều sự chú ý trong thời gian gần đây, đặc biệt với sự bùng nổ từ dự án Eigen Layer trên Ethereum. Điều này đã kích thích sự phát triển tương tự trên các hệ sinh thái khác, bao gồm Solana. Tuy nhiên, liệu Solana có thực sự cần restaking và nếu có, hệ sinh thái này sẽ thay đổi ra sao?

Phần dưới bài viết sẽ cung cấp bức tranh restaking hiện tại trên Solana và những tác động tới hệ sinh thái.

Restaking trên Solana đang ở giai đoạn đầu

Hiện tại, Solana mới chỉ có một dự án restaking là Solayer, với tổng giá trị tài sản khóa (TVL) đạt hơn 206 triệu USD

Hai token được restake nhiều nhất trên Solayer là Marinade Staked SOL (mSOL) và Jito Staked SOL (JitoSOL). Cả hai đều là sản phẩm của các giao thức liquid staking hàng đầu trên Solana, cho thấy sự kết nối chặt chẽ giữa restaking, liquid staking và số lượng token stake của blockchain proof of stake.

Ngoài mSOL và JitoSOL, TVL của Solayer đến chủ yếu từ việc stake SOL sau đó restake trực tiếp trên nền tảng.

Bên cạnh đó, Solayer vừa hoàn thành vòng gọi vốn 12 triệu USD từ các quỹ lớn như Polychain Capital và Binance Labs, và đang hợp tác với Open Eden để ra mắt stablecoin sinh lãi $SUSDC.

Đã có nhiều dự án sau Solayer thông báo ra mắt sản phẩm liên quan đến restaking. Nổi bật trong đó là Jito với việc phát triển hạ tầng giúp đơn giản hoá việc restaking trên Solana. Theo đó dự án có thể dễ dàng hơn trong việc tạo ra các liquid restaking token cũng như áp dụng các mô hình bảo mật liên quan đến tính phân quyền và kinh tế. Một số dự án thông báo sử dụng hạ tầng của JitoSOL để phát triển liquid restaking token bao gồm: fragSOL của Fragmetric, ezUSDC của Renzo Protocol.

Dù chưa có xác nhận chính thức, khả năng cao Jito sẽ tận dụng thị phần lớn của JitoSOL để ra mắt token liquid restaking riêng trong tương lai.

Vị thế của Solana restaking trên thị trường

Giống như cấu trúc kim tự tháp, tầng nền cần vững chắc mới có thể xây các tầng cao hơn. Tương tự, việc staking phải phát triển ổn định mới thu hút được giá trị cho liquid staking, sau đó mới đến restaking.

Hiện tại, Solana đang thu hút hơn 59 tỷ USD giá trị SOL được stake. Con số này bỏ khá xa những hệ sinh thái đến sau và chỉ thua Ethereum với gần 90 tỷ USD trị giá ETH được stake.

Tuy nhiên, mảng liquid staking của Solana vẫn kém phát triển, chỉ đạt 5.5 tỷ USD TVL, so với 49 tỷ USD của Ethereum. Khoảng cách càng lớn ở nhánh restaking, khi Solana chỉ có hơn 200 triệu USD so với 14.1 tỷ USD trên Ethereum.

Mặt tích cực là TVL của liquid staking trên Solana đang tăng trưởng mạnh mẽ, trong khi Ethereum có dấu hiệu chững lại. Nhiều tên tuổi lớn như Binance đã tham gia với sản phẩm BNSOL, thu hút hơn 62 triệu USD trị giá SOL chỉ sau một tháng ra mắt (tháng 9). Các dự án liquid restaking sắp ra mắt cũng hứa hẹn đẩy mạnh giá trị TVL của hệ sinh thái này.

Liệu Solana có cần restaking?

Có nhiều tranh luận xoay quanh việc liệu Solana có cần đến restaking hay không. Về cơ bản, restaking giúp bảo mật các hạ tầng khác và tối ưu hiệu quả sử dụng vốn của các tài sản đã được stake. Ở góc độ người dùng, họ có thể sử dụng tiếp các staked token cho những dịch vụ khác và nhận thêm lợi nhuận.

Để đánh giá tính cần thiết của restaking trên Solana, cần xem xét cả góc độ kỹ thuật và kinh tế.

Về mặt kỹ thuật 

Solana hướng tới mục tiêu trở thành một blockchain đủ mạnh để xử lý các nhu cầu mở rộng mà không cần đến các layer 2 như Ethereum. Vì vậy theo lý thuyết, việc sử dụng restaking để bảo mật các layer 2 trên Solana là không cần thiết.

Tuy nhiên, trong thực tế, Solana vẫn thiếu sự ổn định. Đang có những dự án phát triển appchain và layer 2 trên hệ sinh thái để tối ưu hiệu năng hơn như Zeta phát triển layer 2 Bullet, Pythnet của Pyth Network, Hybrid CEX chain bởi Cube…  Mặc dù phần lớn chưa ra mắt sản phẩm nhưng có thể thấy đây là một hướng phát triển được nhiều dự án tên tuổi chọn lựa.

Đọc thêm: Solana Network Extension và hướng tiếp cận modular blockchain của Solana.

Các công dụng khác như oracles, crosschain… hoàn toàn có thể tận dụng khả năng bảo mật từ restaking. Tuy nhiên các dự án phát triển trên Solana khả năng cao sẽ cạnh tranh với Eigen Layer khi nền tảng hiện tại hỗ trợ restake nhiều loại tài sản trên nhiều chain. Nếu như không tìm ra được lợi thế cạnh tranh, những dự án làm về restaking sẽ khó có thể chiếm được thị phần đáng kể trên thị trường.

Về mặt kinh tế 

Giống với restaking trên Ethereum, động lực kinh tế khả năng cao sẽ là nguyên nhân thúc đẩy cho sự tăng trưởng. Việc tối ưu hiệu quả sử dụng vốn đã, đang và sẽ luôn là thứ dễ thu hút sự chú ý trong thị trường crypto.

Nếu tính đến mức yield, việc stake SOL hiện đang cho lợi nhuận cao hơn ETH. Mức chênh lệch này khả năng sẽ càng lớn nếu người dùng chọn lựa restake trên Solana. Bên cạnh đó, phí giao dịch thấp sẽ khuyến khích cả người dùng vốn nhỏ tham gia stake và restake token trên Solana.

Số lượng dự án làm về mảng liquid staking và liquid restaking tăng trưởng trên Solana là dấu hiệu tốt. Tuy nhiên nhìn từ Ethereum, ta có thể thấy việc phát triển các dự án sử dụng dịch vụ restaking sẽ tốn nhiều thời gian và chưa kiểm chứng được mức độ thu hút giá trị.

Rủi ro hệ thống 

Restaking tương tự việc dùng đòn bẩy tài sản, giúp tạo ra nhiều lợi nhuận hơn nhưng cũng tăng thêm rủi ro. Nếu một dự án gặp sự cố, có thể dẫn đến hiệu ứng dây chuyền và ảnh hưởng toàn hệ sinh thái.

Nhìn chung, hệ sinh thái restaking của Solana đang đi theo lộ trình khá giống Ethereum. Việc stake SOL đã thu hút lượng giá trị đáng kể, nhánh liquid staking đang phát triển, và sự chú ý đang dần chuyển sang restaking.

Thị phần của mảng restaking hiện tại còn nhỏ, số lượng dự án có sản phẩm ít và sẽ cần nhiều thời gian để thu hút giá trị. Tuy nhiên việc tối ưu hiệu quả sử dụng vốn có tiềm năng khuyến khich dòng tiền tham gia trong tương lai.

Đọc thêm: Toàn cảnh về hệ sinh thái Restaking hiện tại.