Tranh chấp giữa zkSync và Polyhedra: Từ ticker tới nhãn hiệu ZK
Nguồn gốc sự việc
Tại thời điểm ra mắt token vào cuối tháng 3/2024, Polyhedra đã chọn ticker cho token là ZK. Ticker ZK được cho là không quá liên quan tới tên dự án (thay vì HEDRA), và được sử dụng để tận dụng cơn sốt liên quan tới công nghệ Zero-Knowledge (ZK).
Polyhedra sau đó thực hiện airdrop, tuy nhiên phía cộng đồng phản ánh cho rằng số lượng airdrop quá ít và chỉ để cho có. Token ZK của Polyhedra lên các sàn giao dịch với vốn hoá ~100 triệu USD.
Ngày 24/5/2024, Bybit bất ngờ đưa ra thông báo sẽ thay đổi ticker của dự án đang được listing là Polyhedra, ticker mới chưa được công bố. Quyết định này được đưa ra từ một phía.
Cùng ngày, Bybit thông báo list token mới zkSync với ticker là ZK. Thông tin về tokenomics và thời gian chưa được tiết lộ.
Ngay sau khi sự việc diễn ra, Polyhedra cho rằng Bybit đã thiên vị zkSync và tố cáo zkSync ăn trộm ticker.
Tại thời điểm này, zkSync nhận được sự ủng hộ nhiều hơn do có cộng đồng lớn mạnh và là dự án nổi bật trong mảng ZK. Polyhedra cho rằng bản thân đang bị dự án khác “bắt nạt”. Dự án cũng đã lên tiếng về việc theo đuổi nghiên cứu về ZK-P và ZK bridge từ 2019 và ticker ZK là để thể hiện sự đam mê dành cho công nghệ ZK.
Cuối cùng, Polyhedra đã phải nhượng bộ zkSync, kết hợp với sàn giao dịch Hashkey để đổi ticker token từ ZK sang ZKJ, với ý nghĩa được giải thích là ZK Join, thay đổi này sẽ được cập nhật trên các sàn giao dịch. Một số sàn giao dịch lớn như OKX, Kucoin thông báo delist cặp giao dịch margin & futures của Polyhedra ZK.
Ý kiến trái chiều
Mọi việc tưởng chừng đã kết thúc khi Polyhedra đổi ticker, tuy nhiên, một số dự án cùng theo đuổi công nghệ ZK khác như Polygon, StarkWare, Kakarot và chính Polyhedra đã đồng thời lên tiếng tố cáo zkSync về việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ nhãn hiệu ZK tại 9 quốc gia khác nhau.
Co-founder của Polygon là Sandeep Nailwal và CEO Eli Ben-Sasson của StarkWare cho rằng ZK nên được coi là tài sản công cộng, cơ sở hạ tầng dành cho tất cả mọi người và ai cũng có thể truy cập hay sử dụng, thay vì trở thành một nhãn hiệu được sở hữu bởi một công ty.
Một khi đã trở thành nhãn hiệu được đăng ký sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu đó sẽ bảo hộ cho thương hiệu của cá nhân công ty thay vì ý nghĩa của một sản phẩm công cộng. Đồng thời việc thương mại hoá cụm từ được sử dụng rộng rãi như ZK cũng đi ngược với nguyên tắc hoạt động phi tập trung của thị trường crypto.
Mới đây nhất, một dự án khác thuộc mảng zkEVM là Linea đã lên tiếng đồng tình với Starknet về quan điểm bản quyền nhãn hiệu. Công nghệ ZK được sáng tạo và phát triển bởi nhiều nhà nghiên cứu trên toàn cầu, vì vậy việc chiếm quyền sở hữu này đi ngược với nguyên tắc tự do vốn có của cộng đồng Ethereum.
Các dự án lớn này đồng loạt phản đối hành động của zkSync và kêu gọi dự án thu hồi các yêu cầu đăng ký nhãn hiệu.
Quan điểm của zkSync
CEO của Matter Labs (công ty đứng sau zkSync) đã đưa ra quan điểm về đăng ký nhãn hiệu, cho rằng việc đăng ký này chỉ mang tính chất phòng ngừa, giúp người dùng tránh khỏi những dự án gây hiểu nhầm và dễ nhầm lẫn với các sản phẩm Matter Labs cung cấp.
Phía dự án cũng khẳng định việc giữ nguyên tinh thần open-source (công khai mã nguồn), và đang liên hệ hợp tác với đội ngũ pháp lý của Ethereum Foundation để xây dựng khung pháp lý đảm bảo việc sử dụng cụm từ "ZK" trong phạm vi công cộng.
Việc Matter Labs đăng ký nhãn hiệu là để tránh việc các dự án khác sử dụng cái tên này trong các sản phẩm của họ. Matter Labs cam kết sẽ tìm ra cách sử dụng nhãn hiệu ZK hợp lý nhất và có thể sử dụng được bởi tất các các dự án đang xây dựng công nghệ ZK.
Sau cùng, căng thẳng liên quan tới ticker ZK đã chuyển sang tranh cãi về mặt nhãn hiệu. zkSync dù đã dành được ticker ZK nhưng đang gặp phải rất nhiều phản đối về việc đăng ký nhãn hiệu ZK.
zkSync làm như vậy để tránh những tranh chấp liên quan tới ticker ZK trong tương lai, tuy nhiên điều này đã động chạm tới nhiều dự án khác đang xây dựng xoay quanh ZK.