Dự án Blockchain kiếm tiền như thế nào?
Nếu dùng 1,000 USD để mua ETH vào tháng 8/2015, bạn sẽ có trong tay 2.23 triệu USD, mức tăng trưởng 2,230 lần sau 6 năm, theo Forbes Advisor.
Nếu đầu tư vào SOL bạn sẽ nhận về mức tăng trưởng 110 lần chỉ sau 1 năm, theo Nasdaq. Nếu mua BNB bạn sẽ có thể đạt ROI 7,000 lần sau 4 năm.
Một nhân vật nổi bật trong thế giới Blockchain, Vitalik Buterin - anh đã trở thành tỷ phú năm 27 tuổi. Doanh nghiệp của anh - Ethereum từng có giá trị vốn hóa lên đến 500 tỷ USD. Số tiền này lớn hơn tổng giá trị hàng hóa Việt Nam tạo ra trong cả 1 năm (GDP).
Vậy tại sao Blockchain có thể tạo ra những con số không lồ như vậy? Doanh nghiệp Blockchain tạo ra lợi nhuận từ những nguồn nào? Có phải phí giao dịch là nguồn tiền lớn nhất hay không?
Rất dễ nhận ra phí giao dịch là một nguồn thu cho Blockchain. Nhưng đây chưa bao giờ là nguồn doanh thu chính. Mỗi giao dịch trên Blockchain đều phải trả một khoản phí nhỏ. Nhưng khoản phí này không "chạy" trực tiếp đến với doanh nghiệp Blockchain.
Thay vào đó, những khoản phí này sẽ được nhận bởi thợ đào. Đây là những người sở hữu dàn máy tính “trâu cày" (đối với Blockchain PoW), hay stake lượng lớn token (đối với Blockchain PoS) để vận hành mạng lưới và nhận thưởng. Đây được xem là khoản thu đáng kể khi thợ đào Ethereum kiếm được 217 triệu USD từ phí giao dịch và 1.77 tỷ USD từ phần thưởng khai thác vào tháng 11/2021.
Nhà phát triển Blockchain với lượng lớn token trong tay cũng có thể trích ra một phần để trở thành thợ đào trên Blockchain PoS. Thế nhưng, đây thường không phải mô hình kinh doanh mà các nhà phát triển Blockchain theo đuổi.
Đó là điểm thú vị của Blockchain - tính phi tập trung. Mạng lưới Blockchain có thể vận hành bởi tất cả mọi người và mọi người xứng đáng nhận được phí giao dịch.
Vai trò của doanh nghiệp Blockchain là tạo ra nền tảng và phát triển hệ sinh thái bên trong. Đó mới là cách một Blockchain kiếm tiền.
Vào năm 2015, ông lớn công nghệ Microsoft đã hợp tác cùng ConsenSys, công ty Blockchain thành lập bởi đồng sáng lập Ethereum, cho ra mắt EBaaS (Ethereum Blockchain as a Service) trên Microsoft Azure. Đây là phần mềm cho phép doanh nghiệp thử nghiệm ứng dụng Blockchain mà không cần đầu tư cơ sở hạ tầng.
Rất nhanh chóng, EBaaS thu hút được sự chú ý của ngân hàng lớn nhất nước Mỹ J.P. Morgan, nhà cung cấp động cơ phản lực GE Aviation, hãng hàng không Singapore Airlines, thương hiệu cà phê Starbucks và hãng game sở hữu bởi Microsoft tên Xbox.
Khởi đầu thuận lợi, tính đến 2022, ConsenSys đã nâng mức định giá lên 7 tỷ USD sau khi nhận khoản đầu tư 450 triệu USD từ Microsoft, SoftBank và Temasek.
Các “ông lớn” trong ngành ngân hàng và điện tử cũng bắt đầu sử dụng dịch vụ do các dự án Blockchain cung cấp, hay thậm chí tự phát triển dịch vụ riêng.
IBM giới thiệu Ledger Connect vào 2018 với khách hàng đầu tiên là 2 ngân hàng Citi và Barclays. Amazon cũng giới thiệu Amazon Managed Blockchain, cung cấp dịch vụ giúp người dùng phát triển và quản lý Blockchain của riêng mình. Nhận lại từ những nỗ lực này là khoản doanh thu khổng lồ hay sự gia tăng doanh số.
Có thể kể ra hàng trăm ví dụ khác về việc sử dụng dịch vụ Blockchain từ các doanh nghiệp truyền thống ở trên thế giới nói chung hay ở Việt Nam nói riêng.
Nhu cầu về một cơ sở dữ liệu an toàn, bảo mật, phi tập trung càng gia tăng. Tiềm năng lợi nhuận từ loại hình kinh doanh BaaS càng lớn.
Không chỉ "thu tiền" từ các doanh nghiệp truyền thống, các dự án Blockchain còn có thể bán giải pháp cho doanh nghiệp khác trong ngành.
Trong đó, các dự án đặc biệt tập trung vào những giải pháp bảo mật hoặc mở rộng Blockchain trong 2 năm gần đây.
Optimism là một trong những dự án Blockchain đầu tiên nhìn ra cơ hội kinh doanh này. Bằng việc phát triển OP Stack, Optimism cung cấp cơ sở hạ tầng cho phép các doanh nghiệp cùng ngành phát triển Blockchain Layer 2 - một trong những từ khóa “hot" nhất thời gian qua.
Ngay sau khi ra mắt, OP Stack đã được Base, opBNB, Zora, Celo và DeBank sử dụng để phát triển Layer 2. Một số khách hàng lớn khác của Optimism là Coinbase, Binance, Worldcoin…
Base tạo ra doanh thu 1.5 triệu USD trong 1 tháng. Nếu không thay đổi, doanh thu hàng năm của Base là 45 triệu USD, theo The Defi Investor. Trong đó, 10% doanh thu của Base sẽ được đóng góp vào Optimism Treasury, tương ứng mức 4.5 triệu USD, theo AmbCrypto.
Khoản tiền này có thể vượt mức 20 triệu USD nếu thị trường đi vào xu hướng tăng giá. Đây có thể là khoản lợi nhuận đáng kể cho Blockchain Optimism, chỉ với việc cung cấp sản phẩm OP Stack.
Bên cạnh Optimism, Avalanche cũng đã phát triển Subnet (hay Subnetwork), một giải pháp mở rộng cho phép bất kì ai có thể tạo một Blockchain Layer 1 của riêng họ. Những sản phẩm hỗ trợ phát triển Blockchain đều đang tạo ra nhu cầu lớn cho các doanh nghiệp cùng ngành.
Các doanh nghiệp truyền thống vẫn gặp khó khăn khi áp dụng Blockchain. Do đó, cung cấp dịch vụ phát triển dApp, tư vấn, hỗ trợ kiểm tra chất lượng phần mềm, các vấn đề pháp lý hay kiểm toán là những gì các dự án Blockchain đưa ra thị trường.
Vào 2015, Hyperledger ra mắt, cho phép người dùng đo lường hiệu suất, sử dụng công cụ dịch vụ, xây dựng mạng lưới kinh doanh Blockchain. Các ông lớn ngành công nghệ thương mại như Hitachi, IBM, Tencent, Ant Financial và Walmart nhanh chóng trở thành khách hàng của Hyperledger và phát triển nhiều sản phẩm Blockchain.
Sau 3 năm, con số khách hàng của Hyperledge lên tới hơn 200 doanh nghiệp. Theo Growjo, mức doanh thu Hyperledger đạt được có thể hơn 20 triệu USD mỗi năm.
Đối với những khách hàng không muốn mất nhiều thời gian vào việc nghiên cứu phát triển sản phẩm, hay đầu tư trang thiết bị để gia nhập thị trường Blockchain, các dự án Blockchain còn cung cấp “dịch vụ trọn gói", xây dựng một sản phẩm Blockchain tùy chỉnh hoàn thiện cho khách hàng.
Những sản phẩm này có thể là một Blockchain, một hay nhiều dApp, hay cả một hệ sinh thái. Nhờ vậy, các doanh nghiệp truyền thống có thể dễ dàng sở hữu sản phẩm Blockchain của riêng mình chỉ với một mức phí không đáng kể.
Calibraint, Visiontech, Antier… là những cái tên nổi bật trong lĩnh vực này. Theo RocketReach, mô hình kinh doanh này đã mang lại mức doanh thu 17.4 triệu USD cho Antier Solutions, 12 triệu USD cho Calibraint và 7 triệu USD cho Visiontech.
Trên đây chỉ là những mô hình kinh doanh mang lại mức doanh thu chưa đáng kể của các dự án Blockchain. Phần lớn số tiền mà những nhà phát triển kiếm được từ Blockchain lại đến từ điều rất quen thuộc với các nhà giao dịch crypto. Đó chính là dApps - các ứng dụng phi tập trung.
Blockchains là một mạng lưới. Giống như tất cả các mạng lưới khác, giá trị của chúng đến từ những người sử dụng. Bằng cách xây dựng một hệ sinh thái, hay một “sân chơi" cho token, các dự án Blockchain tạo ra nhu cầu sở hữu, trao đổi token của mình.
Token đóng vai trò quan trọng trong việc trung chuyển giá trị trong Blockchain, là phương tiện để tạo và thực thi các dApp hay smart contract và là tài sản chung của Blockchain đó. Token tăng giá giúp các nhà phát triển nhận được trái ngọt sau những cố gắng của mình.
Những token như Bitcoin và Ethereum cũng thu được sự chú ý của nhiều gã khổng lồ trong giới tài chính. Điều này được thể hiện qua việc các tổ chức tài chính lớn liên tục nộp đơn đăng ký quỹ Ethereum ETF như Grayscale, Proshares, Bitwise… hay nộp đơn đăng ký Bitcoin ETF như BlackRock, Fidelity, Valkyrie…
Hệ sinh thái càng lớn mạnh và có nhiều người dùng, nhu cầu sở hữu và giá của token đó càng cao, số tiền Blockchain đó có thể kiếm được càng lớn.
Blockchain Ethereum hoạt động như hệ điều hành, một phiên bản nâng cao của iOS và Window. Càng có nhiều ứng dụng và người dùng, lợi nhuận thu được càng cao.
Với hơn 4,000 dApp trong hệ sinh thái của mình, người dùng có thể sử dụng ETH cho nhiều mục đích khác nhau như staking, cho vay, thế chấp, trao đổi… thay vì chỉ dùng để trả phí gas.
Chẳng hạn, người dùng có thể dùng ETH để cung cấp thanh khoản trên Uniswap, cho vay trên Aave và MakerDAO, trao đổi (swap) với token khác trên Curve Finance, stake và nhận thưởng trên Lido và Lybra Finance, hay farm yield trên Pendle…
Nhu cầu sở hữu ETH tăng cao tạo ra dòng tiền khổng lồ đổ vào Blockchain Ethereum. Nhờ vậy, giá ETH đã tăng 223,000% chỉ sau 6 năm.
Tiếp nối Bitcoin và Ethereum, nhiều Blockchain khác ra đời. Mỗi Blockchain lại có thế mạnh công nghệ, mục tiêu phát triển khác nhau. Chúng có thể tập trung vào tốc độ, bảo mật, khả năng mở rộng, hoặc vào một nhánh cụ thể.
Mục tiêu cuối cùng của tất cả Blockchain này đều là thu hút lượng người dùng khổng lồ để tạo ra doanh thu tương tự như Blockchain Ethereum và Bitcoin.
Với Blockchain, chúng ta đang xây dựng thế giới mà chúng ta sẽ sống vào ngày mai. Và có lẽ, Blockchain sẽ không dừng lại ở đây, mà còn sẽ tiến xa, tạo ra nhiều thành quả, gây tác động lớn hơn đến thế giới.
Câu nói của Changpeng Zhao không chỉ đúng trong thị trường Blockchain mà còn đúng trong cuộc sống mỗi người. Đây chính là kim chỉ nam cho những ai đang nuôi mộng start-up trong thị trường Blockchain.
Tất cả doanh nghiệp theo đuổi công nghệ non trẻ này đều trải qua những thử nghiệm trên con đường dài và đơn độc của việc vừa học vừa làm, nơi mà thành công là điều rất ngọt ngào nhưng không thiếu những thất bại chực chờ.