Tổng quan hệ sinh thái Flow - Thế giới của NFT và Collectibles
Trong thời gian vừa qua, các hệ sinh thái liên tục tăng trưởng mạnh mẽ, và sự chú ý dành cho các dự án NFT cũng không hề ít. các dự án mảng NFT đang tăng trưởng khá nhanh và tương đối nóng, việc tìm kiếm cơ hội đầu tư ở các blockchain chuyên về NFT là một lựa chọn vô cùng đáng cân nhắc. Trong bài viết này, mình sẽ cùng anh em đi qua một hệ sinh thái chuyên về NFT vô cùng nổi bật trên thị trường - Flow.
Liệu trên blockchain này có những mảng nào? Có những dự án NFT nào đáng chú ý trên hệ sinh thái Flow? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài viết sau!
Tổng quan về Flow Blockchain
Blockchain Flow là gì?
Flow là một blockchain có khả năng mở rộng cao, với tốc độ giao dịch nhanh, phí giao dịch thấp và đảm bảo về mặt bảo mật. Ngay từ ban đầu, Flow tập trung nhắm vào mảng Dapps Games (Game phi tập trung), collectibles (bộ sưu tầm) và các ứng dụng tương tác với chúng.
Flow được xây dựng bởi Dapper Labs, team phát triển CryptoKitties - một trò chơi nuôi thú ảo trên Blockchain vô cùng nổi tiếng vào năm 2018.
Flow có điểm gì nổi bật?
Điểm nổi bật chính của Flow là kiến trúc đa tầng của Flow. Trong đa số các Blockchain, các Node trong trình xác thực (Validation) đều lưu trữ toàn bộ thông tin (account balances, Smart Contract Code,...) và thực hiện tất cả các công việc liên quan đến xử lý giao dịch trên chuỗi. Tuy nhiên với Flow thì khác, họ tách các nhiệm vụ kia thành 4 vai trò:
- Collection: Các node thu thập tăng hiệu quả.
- Consensus: Các node đồng thuận đảm bảo phân cấp.
- Execution: Các node thực thi cho phép tốc độ và quy mô.
- Verification: Các node xác minh đảm bảo tính đúng đắn.
Các thông số nổi bật
Các thông số nổi bật của blockchain Flow (13/3/2022):
- Số node: 391 Nodes;
- Số delegators: 19,780 Delegators;
- Average Block Time: 2.91s;
- Block Height: 25,809,770;
- Số giao dịch: 96,898,395;
- Số địa chỉ ví: 4,036,874;
- Số smart contract: 805;
- Staking Ratio: 66.01%;
- Marketcap: 1.9 tỉ đô
- Beta Mainnet v0.1: tháng 6/2020.
Lịch sử, tình hình hiện tại và roadmap
Flow đã trải qua nhiều giai đoạn testnet và mainnet mạng lưới trong quá khứ:
- Flow Developer Preview (tháng 12/2019): Cho phép phát triển Dapp và smart contract trên mạng lưới, được sử dụng bởi Dapper Labs để phát triển NBA Topshot;
- Flow MVP (tháng 1/2020):
- Dev Portal (tháng 3/2020): Chiêu mộ thêm nhà phát triển lên Cadence bằng hackathon;
- Multi-Node (tháng 3/2020): Kích hoạt cơ chế chạy node với các chức năng mỗi node khác nhau, cho phép độ tối ưu và sự chuyên môn hoá cao;
- Beta Mainnet v0.1 (tháng 6/2020): Bắt đầu chạy các smart contract với lượng user thật, khởi động mạng lưới;
- Token Generation Event (tháng 9/2020): Token FLOW chính thức được mở bán trên Coinlist;
Nhà đầu tư và đội ngũ phát triển dự án
Flow có rất nhiều nhà đầu tư vào nền tảng, bao gồm nhiều VC lớn trong thị trường. Danh sách của tất cả các VC anh em có thể xem tại đây.
Đặc biệt, Flow có sự tham gia của nhiều VC lớn như Animoca Brands, a16z crypto, CoinFund, Coinbase Ventures, Digital Currency Group, Dapper Labs, Union Square Ventures,...
Với sự tham gia đầu tư của nhiều quỹ lớn trong thị trường, chắc chắn đây sẽ là nhân tố vô cùng lớn tham gia vào sự bùng nổ trong tương lai của hệ sinh thái Flow.
Các mảnh ghép trên hệ sinh thái Flow
Tổng quan về các mảnh ghép trên Flow được mình thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả Flowverse - một website về ecosystem của Flow có khá đầy đủ thông tin về các dự án trên hệ.
Tổng quan về Flow và hệ sinh thái Flow
DEX
Flow đang có một sàn DEX duy nhất đó là BloctoSwap:
BloctoSwap - một sàn DEX đã đang hoạt động trên Flow Ecosystem, với 4 tài sản chính được giao dịch là token BLT của dự án, FLOW, FUSD (stablecoin trên Flow), và tUSDT.
BloctoSwap là sàn DEX duy nhất đã ra sản phẩm và đã chạy beta trên Flow. Ngoài chức năng swap và cung cấp thanh khoản cơ bản, sàn DEX này còn có bridge để mang USDT từ Ethereum qua Flow, và wrap thành tUSDT. Tuy là sàn DEX duy nhất, nhưng thanh khoản và volume của AMM DEX này còn rất bé: volume 24h chỉ đạt 250,000 đô. Chứng tỏ, đây mới chỉ là giai đoạn sơ khởi của các sàn DEX trên hệ sinh thái Flow.
Ngoài ra, dự án Bloctoswap còn có nhiều sản phẩm khác như NFT market (một NFT cơ chế tương tự OpenSea, mang tên BloctoBay, mình sẽ viết rõ hơn ở phần sau). Dự án vừa mới launch token trên nhiều chain khác nhau (bao gồm Solana, BSC).
Trải nghiệm cá nhân của mình với sàn DEX này tương đối tốt, hơn nữa, dàn backer của Blocto cũng rất nhiều VC lớn như Alameda Reseach, Amonica, CMS, AppWork,... Vậy nên, anh em hoàn toàn có thể tin tưởng rằng, Blocto sẽ là một nhân tố lớn trong hệ sinh thái Flow thời gian tới.
Anh em có thể trải nghiệm Bloctoswap ngay tại: https://swap.blocto.app/#/swap
Bloctoswap
Lending
Flow đang có những mảnh ghép sau ở mảng Lending:
- Flowty - một dự án P2P lending platform trên Flow dành cho các NFTs (dự án chưa launch sản phẩm), trải nghiệm tại đây.
- NFTfi - một dự án lending trên Flow cho phép người dùng thế chấp NFTs như các collectibles trong bộ sưu tập NFT nổi tiếng (NBA Topshots,...) để vay ra tài sản khác (Chưa chạy trên Flow), trải nghiệm tại đây.
Anh em có thể thấy, bởi là hệ sinh thái thiên về NFT, các dự án chủ yếu cho người dùng thế chấp bằng các NFT có tính thanh khoản cao hoặc P2P lending. Các ứng dụng này có tác dụng rất lớn trong việc mang lại utility và độ thanh khoản cho các NFTs.
Tuy nhiên, chưa dự án nào đi vào hoạt động, nên hiện tại chưa thể theo dõi thông số hay tình hình hoạt động của các dự án. Anh em hãy cùng mình chờ đợi sự ra mắt của các ứng dụng này trong tương lai.
Stablecoin
Stablecoin là một phần vô cùng quan trọng của tất cả các hệ sinh thái, kể cả các hệ sinh thái thiên về NFT như Flow, bởi người dùng luôn muốn giao dịch bằng các token có giá trị không đổi để lưu giữ giá trị. Flow đang có những đồng stablecoin sau:
- USDT - Token USDT được bridge từ Ethereum qua Flow, trở thành tUSDT. Bridge này được phát hành bởi Bloctoswap.
- FUSD - Đồng stablecoin trên Flow được phát hành bởi Prime Trust.
- USDC, BUSD sẽ được sử dụng trên hệ sinh thái này trong thời gian tới.
Các stablecoin trên hệ Flow đều chưa có số lượng lớn. Marketcap các token này trên hệ Flow vẫn đang ở con số rất thấp, có lẽ bởi chưa có nhiều Dapp sử dụng các token stablecoin này làm phương tiện thanh toán.
Cơ sở hạ tầng
Flow đang có các mảnh ghép sau ở mảng explorer và dashboard trong hệ sinh thái:
- Flowverse: Dashboard tương đối đầy đủ về các mảnh ghép của hệ Flow, kèm theo tình hình của từng dự án (đã mainnet hay testnet hay chưa có gì).
- Flowscan: Block Explorer của hệ sinh thái Flow.
- Big Dipper: Explorer cho các smart contract, tokens trên Flow, hoạt động trên nhiều hệ sinh thái.
- Add More Funds: Dự án làm các tools hỗ trợ người chơi tính toán kết quả, thu nhập khi chơi game.
- CryptoSlam: Dashboard track volume các dự án NFT.
- Các tools và dashboard xung quanh game NBA Topshot bao gồm: Flowmarketcap; Evaluate.market; LiveToken; MomentRanks; The First Mint; Rayvin; Rookshot.Market; TopShoters; Topshot Explorer;...
Nhìn chung, các tool và explorer trên hệ sinh thái đã đạt được điều kiện cần căn bản. Các tool xung quanh game NBA Topshot - quân bài chủ đạo của hệ sinh thái hiện tại - cũng rất nhiều, với các chức năng đa dạng khác nhau.
Trong mảng Wallet, hệ sinh thái có các dự án hỗ trợ sau:
- Dapper: DapperLabs phát triển một wallet riêng để tương tác với Dapp trong hệ sinh thái;
- Ledger, Math Wallet, Finoa Wallet: Các ví dùng để lưu trữ token và tương tác với Dapp trong hệ sinh thái;
- Talken (chưa hoạt động trên Flow): Ví cho phép lưu trữ NFT trên nhiều hệ sinh thái khác nhau;
- Blocto: Ví Blocto hoạt động trên hệ sinh thái Flow.
Với bộ ví hỗ trợ hệ sinh thái đông đảo trong đó có ví native được phát triển bởi Dapper Labs, mình thấy rằng hệ sinh thái đã có đầy đủ các mảnh ghép trong mảng Wallet để phát triển hệ sinh thái. Cá nhân mình cảm thấy sử dụng ví Blocto trên DEX của Blocto và dùng Dapper Wallet có UI/UX tương đối tốt.
Về mặt Oracle, Flow blockchain đã sử dụng Chainlink làm một trong các giải pháp oracle cho nền tảng. Việc này sẽ giúp việc theo dõi dữ liệu giá và cung cấp dữ liệu để phục vụ sự phát triển của nền tảng được bền vững và chắc chắn hơn, bởi Chainlink là một oracle top đầu thị trường, đã có trên 800 khách hàng - con số ấn tượng bỏ xa các đối thủ cùng ngành.
Tiếp theo, các bridge lên hệ sinh thái Flow hiện tại mới chỉ có một bridge do Blocto phát triển, cho phép đưa token USDT từ Ethereum lên Flow. Trong tương lai, nhiều token hơn như BUSD, USDC sẽ được hỗ trợ, nhưng không biết rằng liệu có bridge từ một hệ sinh thái nào bớt đắt đỏ hơn Ethereum như BSC, Polygon, Solana,... không nhỉ? Nếu có, hệ sinh thái sẽ có nguồn tiền đổ vào dễ dàng hơn và dồi dào hơn? Anh em hãy cùng mình theo dõi nhé!
NFT Marketplace
Trong hệ sinh thái Flow, NFT Marketplace đóng vai trò vô cùng quan trọng, bởi hệ sinh thái này tập trung vào phát triển NFT và các collectibles.
Hệ sinh thái Flow đang có 28 dự án NFT Marketplace, với 12 dự án đã đi vào hoạt động, 16 dự án vẫn đang ở giai đoạn testnet hoặc chưa ra sản phẩm. Trong đó, các sàn NFT Market nổi bật bao gồm:
- BloctoBay: Như mình đã nói, đây là một dự án có bao gồm protocol NFT Market, được đầu tư bởi rất nhiều quỹ đầu tư lớn. Bởi vậy, đây có thể sẽ là một nhân tố có nhiều ảnh hưởng trong hệ sinh thái Flow.
BloctoBay có cơ chế hoạt động tương tự Opensea - sàn NFT lớn nhất thị trường hiện nay. Với 8 triệu đô raise được từ nhiều quỹ (thông tin được công bố vào 21/5/2021), BloctoBay hiện đang ở giai đoạn Beta và chưa ra mắt sản phẩm chính thức.
Ngoài ra, Blocto cũng là staker lớn thứ 3 của hệ sinh thái Flow (với gần 2 triệu FLOW stake), và là validator được delegate nhiều nhất, với 10,649/12,712 delegators.
- OpenSea: Sàn NFT lớn nhất thị trường hiện tại - đã có kế hoạch đưa dự án lên Flow.
- Rarible: Một NFT market lớn khác, cũng công bố họ sẽ đưa dự án lên Flow trong thời gian tới.
- RCRDSHP: Một NFT Market về mảng âm nhạc, được đầu tư 5 triệu đô bởi nhiều quỹ trong đó có Dapper Labs.
- NBA Topshot: NFT Market của game NBA Topshot đình đám.
Ngoài ra, các sàn NFT Market khác đang chưa gây được nhiều tiếng vang, không có lượng user hay dàn backer lớn để thúc đẩy sự tăng trưởng về mặt user hay doanh thu.
Game & Collectibles
Trong hệ sinh thái Flow, có rất nhiều mảnh ghép trong mảng game & collectibles. Các gương mặt tiêu biểu trong hệ sinh thái có thể kể đến như:
- NBA Topshot (đã hoạt động): Dự án NFT Collectibles làm mưa làm gió thị trường vào thời gian nửa đầu năm 2021.
- Dark Country (đã hoạt động): Dự án NFT có lượng user cũng tương đối đông đảo trên Flow.
- UFC Collectibles (chưa ra mắt): Sự kết hợp của UFC với Flow để ra mắt các collectibles trên nền tảng;
- NFL x Dapper Labs (chưa ra mắt).
- LaLiga (chưa ra mắt).
Trong hệ sinh thái, NBA Topshot đang là ứng dụng dẫn đầu trong cả hệ, với lượng người tham gia đông đảo và volume giao dịch vô cùng lớn. Marketcap của các collectibles trong game đã đạt con số 915 triệu đô (theo MomentRanks). Theo mình, NBA Topshot là người mang user về cho cả hệ sinh thái, sau đó các ứng dụng đang phát triển trong hệ sẽ phát triển để giữ chân người dùng.
Nhận định chung
Như anh em có thể thấy, hệ sinh thái Flow là hệ sinh thái tập trung vào NFT và Collectibles, nên có cấu trúc tương đối lạ. Cụ thể thì các sàn AMM DEX trên hệ chỉ có tác dụng bootstrap cho thanh khoản của các đồng token dùng để giao dịch thanh toán trong hệ như các stablecoin, coin nền tảng,... Các ứng dụng lending cũng hướng tới việc sử dụng các NFTs làm tài sản thế chấp.
Hệ sinh thái tập trung chủ yếu vào NFT và Collectibles, vậy nên những người dẫn đầu nền tảng chắc chắn là các dự án game hoặc các NFT Marketplace. Tuy nhiên, mảng NFT Marketplace lại đang khá trống vắng, chưa có sản phẩm mainnet hoàn thiện nào thực sự thu hút được sự chú ý của người dùng.
Dự phóng về hệ sinh thái Flow
Bởi là một hệ sinh thái thiên về NFT, nên các innovations về NFT chắc chắn sẽ dần xuất hiện trên hệ sinh thái này. Nếu các sản phẩm đó thành công trên Ethereum, không có lí do gì các dự án với sản phẩm tương tự lại không thể thành công trên Flow. Anh em có thể chú ý và tìm cơ hội ở các mảng sau của thị trường NFT:
- NFT Fractionalization: Các giao thức cho phép chia nhỏ NFT ban đầu thành nhiều phần, nhằm tăng tính thanh khoản và đáp ứng được nhu cầu sở hữu ngày càng gia tăng của thị trường.
- NFT Liquidity Pools: Mục đích của các NFT Liquidity Pools cũng khá tương tự với NFT Fractionalization, nhưng thay vì việc deposit chỉ một NFT, thì anh em có thể deposit nhiều NFTs vào Vault. Cơ chế Redeem của của các nền tảng này cũng phức tạp hơn so với NFT Fractionalization một chút.
Tìm hiểu thêm: NFT Fractionalization & Liquidity Pools là gì?
Ngoài ra, các mảng cũ cũng có thể xuất hiện các key players mới nếu có sự sáng tạo trong cách triển khai, các marketing hay tiềm lực của backers, investors của dự án. Hơn nữa, mảng NFT Marketplace trên hệ Flow cũng chưa có key player, anh em có thể xem xét để tìm cơ hội cho bản thân.
Lời kết
Hy vọng rằng qua bài viết trên, anh em đã có cái nhìn toàn cảnh hơn về hệ sinh thái Flow, hiểu về tình hình các mảng và bắt đầu tìm kiếm được cơ hội đầu tư trên hệ sinh thái Flow.
Liệu hướng đi tiếp theo của hệ sinh thái Flow là gì? Anh em muốn tìm hiểu về tổng quan hệ sinh thái nào tiếp theo? Hãy comment ở dưới bài viết cho mình biết nhé!