Blockchain Platform là gì? Đặc điểm và ứng dụng

Blockchain có tốc độ phát triển rất nhanh và đang dần trở thành một chuẩn mực của sự phát triển công nghệ trên toàn thế giới. Rất nhiều công ty, tập đoàn, ngân hàng thậm chí chính phủ cũng đang phát triển hoặc ứng dụng công nghệ blockchain để giải quyết các vấn đề khó khăn hiện tại.

Vậy Blockchain Platform là gì? Phân loại như thế nào? Người dùng hãy tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Blockchain Platform là gì?

Blockchain Platform (có thể gọi tắt là Blockchain) là các dự án làm về nền tảng Blockchain, cho phép các nhà phát triển (developer) có thể lập trình trên đó để tạo ra các Dapp (ứng dụng phi tập trung) khác.

Ví dụ để người dùng dễ hình dung:

• Các Blockchain Platform như những hệ điều hành điện thoại, ta có IOS, Android, Window Phones.
• Còn các dApp (ứng dụng phi tập trung) là các App được phát triển trên các hệ điều hành kể trên, nó có thể là các trò chơi, 1 ứng dụng xem phim, nghe nhạc (Youtube, Vimeo, Zing Mp3...).

Nếu như trong năm 2017, blockchain chỉ đơn thuần cho phép gửi và nhận token thì hiện nay, blockchain đã phát triển thành blockchain platform với hệ sinh thái riêng. Điều này cho thấy blockchain đã trưởng thành hơn với sự tham gia của rất nhiều đối thủ. Vậy bối cảnh Blockchain Layer 1 sẽ ra sao trong tương lai?

Đặc điểm của Blockchain Platform

Khả năng mở rộng

Khả năng mở rộng của Blockchain chính là tốc độ thực hiện giao dịch mà Blockchain Platform đó có thể đáp ứng được và có đơn vị là TPS (số giao dịch/giây). 

Ví dụ: 

• Bitcoin có thể xử lý khoảng 7 TPS (giao dịch mỗi giây).
• Ethereum (mạng lưới đang dành được nhiều sự quan tâm nhất hiện nay với sự hỗ trợ cho các smart contract), có thể xử lý 20 TPS. 
• Stellar, một nền tảng thanh toán, xử lý tới 1,000 TPS.
• Và còn rất nhiều gương mặt mới nhưng mang trong mình khả năng mở rộng rất ấn tượng như blockchain Solana (65,000 TPS), Avalanche (4,500 TPS),...

Fact: Visa đang xử lý trung bình 1,500 giao dịch/giây.

Khi đánh giá một blockchain platform, chúng ta phải nhìn xem khả năng xử lý giao dịch có thể đáp ứng nhu cầu của dự án hay không. 

Ví dụ: Một dự án phát triển phần mềm thanh toán dựa trên công nghệ blockchain sẽ cần TPS lớn hơn 7. Nhưng có những ứng dụng không cần phải xử lý quá nhiều giao dịch như hệ thống quản lý dữ liệu trong phạm vi nào đó, có thể không cần một tỉ lệ TPS quá cao.

Khả năng mở rộng là một trong những vấn đề nan giải của công nghệ blockchain và cần phải được chú ý. Nói một cách ngắn gọn, khi nhắc tới khả năng mở rộng của blockchain có ba yếu tố mà người dùng cần quan tâm đó là: Tốc độ, độ bảo mật, tính phi tập trung. 

Với hầu hết các blockchain nếu như đáp ứng được hai yếu tố thì yếu tố còn lại sẽ không được tốt. Vì vậy phát triển nền tảng để đáp ứng được tất cả sẽ là mục tiêu mà các blockchain hướng tới trong tương lai.

Tính thích ứng và chức năng

Trong khi các blockchain platform cùng dựa trên một nguyên lý chung, tính năng mà chúng mang lại có thể khác biệt rất lớn.

Ví dụ: Ethereum và Ripple đều là công nghệ blockchain nhưng chúng lại được sử dụng với những mục đích khác biệt hoàn toàn.

• Ethereum là smart contract platform với mục đích sử dụng như thỏa thuận giữa hai bên.
• Ripple là công nghệ giao dịch tiền tệ với mục tiêu biến việc thực hiện những giao dịch xuyên biên giới dễ dàng với mức giá hợp lý.

Một điều cũng rất quan trọng là đánh giá về mức độ thích ứng và độ hỗ trợ cộng đồng cho những blockchain này. Mức độ thích ứng là tỉ lệ ứng dụng thực tế mà công nghệ blockchain đó mang lại. 

Chọn một công nghệ có độ thích ứng cao sẽ là quyết định đúng đắn hơn nhiều so với việc lựa chọn công nghệ có độ thích ứng thấp. Lí do đơn giản là những công nghệ blockchain mang tính ứng dụng cao tất nhiên sẽ nhận được nhiều sự chú ý, cập nhật và phát triển trong các năm tiếp theo.

Ngoài ra hiệu ứng cộng đồng là một điều rất quan trọng. Ethereum không phải là blockchain platform với khả năng mở rộng tốt nhất, nhưng đó là platform có nhiều người sử dụng nhất, số lượng Dapp được xây dựng nhiều nhất, lượng giao dịch, lượng tiền lưu thông lớn nhất... tất cả giúp Ethereum giữ vững chỗ đứng của mình mặc dù có hàng tá đối thủ tiềm năng ngoài kia.

Ngoài ra rất nhiều blockchain platform mã nguồn mở đang hoàn toàn hoặc phụ thuộc một phần vào cộng đồng để xác định, sửa lỗi và bảo mật hệ thống.

Bảo mật

Đây là một yếu tố quan trọng đối với nhiều người, nhất là khi công ty hoặc tổ chức đó phải làm việc với nhiều thông tin yêu cầu độ bảo mật cao. 

Để đảm bảo việc không có sự rò rỉ thông tin, người dùng nên lựa chọn một platform với lịch sử giao dịch rõ ràng và được cộng đồng tin dùng vì độ bảo mật. 

Các platform nổi tiếng với nhiều người dùng như Bitcoin, Ethereum, EOS, NEO đều là những sự lựa chọn không tồi với lịch sử giao dịch rõ ràng.

Riêng tư hay mang tính cộng đồng

Một mạng lưới cộng đồng sẽ cho phép bất kỳ ai truy cập và tham gia bên trong mạng lưới. Bitcoin chính là cái tên nổi tiếng nhất về mạng lưới blockchain mở. Mọi người đều có thể thực hiện và xác minh giao dịch trên mạng lưới. 

Một blockchain tư sẽ cần cấp phép bởi người tạo ra mạng lưới để truy cập. Người dùng nên tìm hiểu kỹ đối tượng sẽ tham gia mạng lưới và đưa ra đánh giá cho mình.

Phân loại Blockchain Platform

Có nhiều cách để phân loại Blockchain, nhưng phổ biến nhất là việc dựa vào smart contract (hợp đồng thông minh) hoặc cách thức hoạt động.

• Smart contract: Blockchain có thể có smart contract hoặc không. Nếu có, blockchain sẽ hỗ trợ xây dựng các ứng dụng ở trên, và tạo thành hệ sinh thái. Ví dụ như Ethereum, Solana, Terra,...
• Cách thức hoạt động: Proof of Work (PoW), Proof of Stake (PoS) là hai cách phổ biến nhất, ngoài ra còn có Proof of History, Proof of Concept, Proof of Authority...

Ứng dụng của Blockchain Platform trong thực tế

Nhờ tính ưu việt của mình các Blockchain Platform đã được tích hợp vào nhiều mặt cuộc sống như FinTech, AI, Crypto, Internet vạn vật (IoT), phần mềm bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe,... Một ví dụ gần gũi nhất là Bộ Giáo Dục và Đào Tạo ở Việt Nam đã áp dụng Tomochain để lưu trữ văn bằng quốc gia.

Ngoài ra, Blockchain giúp người dùng chuyển tiền nhanh hơn, không bị kiểm soát bởi bên thứ ba. Thực tế, khi người dùng gửi tiền qua lại giữa các ngân hàng, tiền sẽ không chuyển ngay, mà phải được rà soát bởi ngân hàng, nhưng số dư thì có thể được cộng ngay dựa trên những dữ liệu đang có.

Nhưng với Blockchain, không ai có thể ngăn cấm giới hạn việc chuyển tài sản của người dùng. Điều này được thấy rõ nhất không chỉ chuyển tiền trong nước, mà còn xuyên biên giới. Hãy thử tưởng tượng, vì một lý do không rõ, tài khoản ngân hàng của người dùng bị đóng băng tạm thời, thì không thể gửi tiền được. Nhưng điều này không thể xảy ra với Blockchain.

Ngoài ra, phí chuyển tiền cũng là một vấn đề đáng quan tâm nếu người dùng chuyển tiền sang nước ngoài. Giả sử người dùng muốn chuyển 100,000 VNĐ từ Việt Nam sang Mỹ, sẽ phải tốn rất nhiều phí. Trong khi với phí giao dịch của Solana (chỉ vài trăm đồng), thì cực kì tiện lợi để gửi tài sản với trị giá tương đương, sau đó đầu bên kia có thể bán trên sàn để đổi sang tiền USD.

Tìm hiểu chi tiết hơn: Ứng dụng của công nghệ Blockchain trong đời sống

Tổng kết

Công nghệ blockchain đã khiến cộng đồng dậy sóng. Với khả năng giải quyết những vấn đề phức tạp một cách hiệu quả, giảm thiểu chi phí và tiết kiệm thời gian, một điều gần như chắc chắn rằng trong tương blockchain sẽ ngày càng được ứng dụng rộng rãi hơn nữa với mọi mặt của đời sống. 

Và với người dùng những người có ý định đầu tư hoặc phát triển một dự án, hay mong muốn tự xây dựng một blockchain riêng. Việc hiểu rõ những yếu tố tác động đến platform là một việc cần thiết để đưa ra những quyết định chính xác phục vụ cho bản thân mình.