Có nên đầu tư vào những dự án đứng đầu các nhánh trong crypto?
Cơ hội đầu tư vào những dự án đứng đầu của các nhánh
Trong một số lĩnh vực của thị trường crypto, có những dự án sở hữu thị phần vượt trội so với phần còn lại. Những dự án đó có nhiều ưu điểm như:
- Là kẻ tiên phong, được đánh giá cao về mặt công nghệ
- Đội ngũ dự án/quỹ đầu tư chất lượng
- Có hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ
- Tài chính ổn định
- Có các chỉ số vượt qua những dự án khác
Việc đầu tư vào những dự án đứng đầu có độ rủi ro thấp hơn vì dự án đã bỏ nhiều nguồn lực cộng thêm sự may mắn để phát triển được như hiện tại. “Nước lên thuyền lên” và token dự án đứng đầu cũng dễ thu hút dòng tiền hơn khi nhánh trở thành xu hướng.
Những lợi thế trên là ưu điểm, nhưng nếu chỉ dựa vào chúng để đầu tư sẽ tồn tại nhiều rủi ro. Chúng ta đầu tư vào token chứ không phải dự án, những dự án có sản phẩm được đánh giá tốt chưa chắc token có tỷ suất lợi nhuận cao. Điều này có thể thấy được từ những dự án FDV cao, nguồn cung lưu thông thấp gần đây. Các dự án đều được đánh giá tích cực về mặt công nghệ và được các quỹ đầu tư (VC) hàng đầu rót vốn với số tiền lớn.
Trong lịch sử đã có nhiều dự án nổi lên như một hiện tượng và đứng đầu nhánh trong một khoảng thời gian. Tuy nhiên sự cố xảy ra sau đó và khiến nhà đầu tư thiệt hại về tài sản. Ví dụ có thể kể tới như USDT của Terra từng đứng đầu mảng Algorithmic Stablecoins, MT.Gox từng là sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới,... Ở góc độ đầu tư, ta cần cân nhắc một cách toàn diện để đưa ra lựa chọn ít rủi ro những vẫn có tiềm năng tăng trưởng lớn.
Phần tiếp theo của bài viết sẽ đưa ra khung cơ bản để phân tích những dự án đứng đầu các nhánh và một vài ví dụ trên thị trường.
Phân tích những dự án đứng đầu các nhánh trong crypto
Khung cơ bản để phân tích những dự án đứng đầu các nhánh trong crypto bao gồm:
- Tổng quan về dự án: Dự án làm về gì?
- Tokenomics: Token có thu hút giá trị hay không?
- Thông số nổi bật: Lợi thế mà dự án có khi so sánh với các dự án khác cùng nhánh là gì?
- Kế hoạch phát triển: Dự án có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai hay không?
- Tổng kết: Những insights từ thông tin tổng hợp được
Ethereum (ETH) | Nhánh Smart Contract Platform
Tổng quan
Blockchain đầu tiên hỗ trợ smart contract và smart contract platform phát triển nhất thời điểm hiện tại chính là Ethereum.
Tokenomics
Nguồn cung ETH thay đổi linh hoạt tuỳ vào mức độ sử dụng. Tỷ lệ thay đổi nguồn cung sau một năm của ETH hiện là -0.14% giúp ETH trở thành một loại tài sản giảm phát. Con số này tương đối ấn tượng nếu so sánh với tỷ lệ lạm phát của các chain khác như 0.81%/năm của Bitcoin, 5.16% của Solana,...
ETH được sử dụng làm phí gas trên Ethereum và các layer 2. Những layer 2 đưa dữ liệu về layer 1 Ethereum cũng cần trả phí gas. Với cơ chế Proof of stake, ETH có thể được stake để trở thành validator trên Ethereum. ETH cũng có thể được sử dụng để tham gia các nền tảng và dapp hỗ trợ ETH. Ethereum không có cơ chế quản trị, thay đổi liên quan đến mạng lưới sẽ do một nhóm nhà phát triển cốt lõi quyết định.
Thông số nổi bật
- Vốn hoá ETH đạt 409.77 tỷ USD, chiếm 16.75% tổng vốn hoá thị trường
- Ethereum hiện có hơn 1 triệu validators với gần 33 triệu ETH được stake.
- Đã có hơn 276 triệu địa chỉ ví được tạo trên Ethereum với trung bình 1 triệu giao dịch được thực hiện hàng ngày.
- Có 66.5 tỷ USD giá trị tài sản được khóa trên Ethereum, chiếm 60.3% tổng TVL của toàn bộ thị trường crypto.
- Ethereum đã tạo ra hơn 19.12 tỷ USD tiền phí, vượt xa các smart contracts platform đứng sau.
Kế hoạch phát triển
Ethereum hiện đã chuyển sang lộ trình tập trung vào Rollup. Thay vì cố gắng tự xử lý mọi thứ, Ethereum sẽ tập trung củng cố lợi thế đang có như tính bảo mật, tính phân quyền và trao quyền cho các layer 2 trong việc mở rộng.
Để hiểu hơn về lộ trình phát triển của Ethereum, bạn đọc có thể tham khảo chi tiết tại Ethereum Roadmap.
Với việc trở thành một hệ sinh thái tập trung vào layer 2, việc phát triển của Ethereum phụ thuộc đáng kể vào sự thành công của các layer 2. Giá trị tài sản khoá trên các layer 2 hiện đạt 43.68 tỷ USD, trong đó đứng đầu là Arbitrum với 16.86 tỷ USD.
Optimistic Rollup là giải pháp mở rộng thu hút được đa số giá trị, tuy nhiên các layer 2 sử dụng giải pháp ZK Rollup cũng đang phát triển rất nhanh. ZK Rollup được coi là giải pháp toàn diện hơn nhưng có độ khó kĩ thuật cao và không được kỳ vọng ra mắt trong thời gian ngắn. Mặc dù vậy, các layer 2 sử dụng giải pháp ZK rollup đang dần ra mainnet và có tốc độ phát triển tương đối nhanh.
Ngoài các layer 2 sử dụng cho mục đích chung, ngày càng có nhiều layer 2 được phát triển với mục đích chuyên biệt như layer 2 cho AI, Game, DeFi,... Việc tập trung phát triển cho một mục đích nào đó giúp layer 2 tối ưu các chức năng sản phẩm cũng như giảm sự cạnh tranh.
Ngoài những phát triển nền tảng, ETH đang được chú ý nhiều bởi các tổ chức tài chính truyền thống. Khả năng cao Ethereum ETF sẽ chính thức được giao dịch trong thời gian gần và tạo ra hiệu ứng tích cực giống cách mà Bitcoin ETF nhận được dòng tiền lớn.
Tổng kết
- Ethereum có vai trò quan trọng trong thị trường crypto.
- Từ việc ETH đang giảm phát, có thể thấy nhu cầu mua ETH để sử dụng là cao.
- Với lộ trình phát triển tập trung vào layer 2, càng có nhiều layer 2 được phát triển và thu hút được giá trị thì Ethereum càng được hưởng lợi.
- Giống BTC với Bitcoin ETF, ETH có khả năng thu hút dòng tiền thông qua Ethereum ETF.
Lido (LDO) | Nhánh Liquid Staking
Tổng quan
Lido Finance - dự án tiên phong cho khái niệm liquid staking và đang giữ thị phần lớn nhất trong mảng liquid staking.
Tokenomics
LDO token được dùng cho việc quản trị dự án. Phần lớn token đã được mở khoá.
Thông số nổi bật
- Hơn 9.7 triệu ETH trị giá 32.46 tỷ USD được stake thông qua Lido. Con số này tương đương gần 30% lượng ETH đang được stake trên Ethereum.
- Khối lượng giao dịch của liquid staked token (LST) stETH cũng cao hơn nhiều những LST khác.
- Doanh thu tích luỹ của Lido đạt 168 triệu USD, vượt xa những cái tên cùng nhánh và là một trong các dự án có doanh thu cao nhất thị trường. Hiện tại treasury của Lido đang nắm giữ hơn 305 triệu USD.
Kế hoạch phát triển
Lido đặt mục tiêu mở rộng số lượng node vận hành nhằm tăng tính phi tập trung và giảm thiểu những rủi ro về slashing. Để làm điều đó, Lido đã hợp tác với Obol và SSV Network thử nghiệm công nghệ Distributed Validator Technology (DVT) bên cạnh cơ chế gốc là Curated Module.
Với sự tăng trưởng mạnh mẽ của nhánh liquid restaking dẫn đầu bởi Eigen Layer, đội ngũ phát triển Lido cũng như quỹ đầu tư lớn vào Lido là Paradigm đã hậu thuẫn cho Symbiotic. Đây là dự án có mô hình giống Eigen Layer cho phép người dùng có thể restake LST. Hiện tại Symbiotic đang chạy chương trình point và thu hút 1.23 tỷ USD giá trị tài sản khoá.
Tổng kết
- Lido có thị phần đáng kể trong Ethereum staking
- Lido có hiệu ứng mạng lưới tốt, stETH được sử dụng nhiều
- LDO token dù đã mở được mở khoá gần hết nhưng dự án vẫn tích cực phát triển
- Sức hấp dẫn của việc quản trị Lido đến từ số lượng ETH staked và một treasury dồi dào.
Binance (BNB) | Nhánh CEX
Tổng quan
Sàn CEX Binance đứng đầu trong thị trường crypto, cung cấp cho người dùng một hệ sinh thái sản phẩm đa dạng và là điểm đến hàng đầu cho người dùng crypto.
Tokenomics
BNB có cơ chế burn token hàng quý dựa vào giá BNB và số block được tạo trên BNB chain. Mục tiêu hướng tới việc giảm tổng cung BNB xuống còn 100 triệu BNB.
Theo whitepaper của Binance, BNB coin sẽ được dùng để thanh toán phí niêm yết của dự án trên sàn Binance. Sở hữu đủ BNB cho phép người dùng nhận những ưu đãi như giảm phí giao dịch, miễn phí rút tiền, tham gia các hoạt động như IEO, nhận airdrop trên sàn Binance. Bên cạnh đó BNB cũng được sử dụng để làm phí gas trên những mạng lưới phát triển bởi Binance và có thể được sử dụng để tham gia các nền tảng và dapp hỗ trợ BNB.
Thông số nổi bật
- Tổng giá trị tài sản hiện có trong Binance đạt 113 tỷ USD, con số này gấp 5 lần sàn CEX đứng thứ hai là OKX và lớn hơn giá trị tài sản khoá on-chain của cả thị trường (97 tỷ USD).
- Khối lượng giao dịch hàng tháng của Binance trung bình chiếm 36% - 45% khối lượng giao dịch của các sàn tập trung
- Binance thường xuyên đổ nguồn lực vào những sản phẩm thuộc xu hướng thị trường như Binance NFT marketplace, mạng lưới opBNB, Binance Wallet,... Tuy nhiên đa số chúng không quá thành công.
Kế hoạch phát triển
- Sàn Binance tiếp tục duy trì các thế mạnh như việc niêm yết các loại tài sản mới, chạy campaign, giveaway và đẩy mạnh các chiến dịch quảng cáo để thu hút người dùng.
- Ra mắt thêm các sản phẩm tiếp cận thị trường on-chain.
- Giải quyết những vấn đề liên quan đến luật pháp như cáo buộc BUSD là chứng khoán hay luật cấm từ các nước sở tại.
Tổng kết
- Binance là lựa chọn hàng đầu để gửi tài sản và giao dịch của người dùng crypto.
- Tổng cung BNB giảm dần theo thời gian và nắm giữ đủ BNB cho nhiều quyền lợi.
- Binance tập trung duy trì và củng cố vị thế hiện tại. Binance có đổ nguồn lực vào những lĩnh vực xu hướng nhưng đa số không thu hút được giá trị.
Uniswap (UNI) | Nhánh DEX
Tổng quan
Là sàn Dex AMM lớn nhất thị trường nhưng thực chất Uniswap không phải là sàn AMM đầu tiên được ra mắt. Tuy nhiên với thiết kế đơn giản, dễ tiếp cận và thiết kế phân bổ lợi ích đồng đều giữa các bên tham gia, Uniswap đã vươn lên trở thành sàn giao dịch AMM hàng đầu crypto.
Tokenomics
UNI token sẽ được mở khoá 100% vào tháng 9 năm 2024. Sau đó UNI token sẽ lạm phát 2%/năm, số token này sẽ được thưởng cho những ai tham gia vào việc quản trị Uniswap.
Đội ngũ Uniswap đang có những động thái hướng tới việc bật công tắc phí, theo đó sẽ có một phần phí giao dịch được chia lại cho UNI holders.
Thông số nổi bật
- Khối lượng giao dịch trên DEX đang chiếm 13.7% khối lượng giao dịch trên CEX. Tỷ lệ này đang trên đà tăng trưởng.
- Uniswap từ khi ra mắt luôn đứng đầu về khối lượng giao dịch trong mảng DEX. Khối lượng giao dịch hàng tháng của Uniswap trung bình chiếm 35% - 50% khối lượng giao dịch của các sàn DEX.
- Tổng giá trị tài sản khóa của Uniswap thuộc nhóm các dự án đứng đầu với hơn 5.68 tỷ USD.
- Lượng phí Uniswap tạo ra cũng lớn nhất trong số các DEX. Tuy nhiên phần phí hiện tại của Uniswap được phân phối lại hoàn toàn cho nhà cung cấp thanh khoản (LP) chứ không phân phối một phần cho token holders.
Kế hoạch phát triển
Uniswap tích cực xuất hiện trên nhiều mạng lưới khác nhau. Hiện tại sàn đã hỗ trợ 11 mạng lưới và những mạng lưới được hỗ trợ đều có TVL cao trên thị trường.
Uniswap đang phát triển phiên bản V4 với nhiều cải tiến như việc tuỳ chỉnh pools hay tiết kiệm phí gas. Sau những tính năng và sản phẩm mới được thêm vào trực tiếp như NFT aggregator, đặt lệnh limit,... Uniswap đang phát triển thêm ví Uniswap wallet và tính năng giao dịch cross-chain.
Cộng đồng quản trị cũng đã thông qua đề xuất thành lập Uniswap Foundation và cam kết dành 60 triệu USD để hỗ trợ các dự án phát triển xung quanh Uniswap trong các năm tiếp theo.
Tổng kết
- Uniswap có vị thế tốt khi chiếm thị phần lớn và việc giao dịch thông qua DEX dần trở nên thu hút hơn
- UNI holder sẽ nhận được nhiều giá trị nếu đề xuất bật công tắc phí được thông qua
- Ngoài việc phát triển theo chiều sâu với những cập nhật xoay quanh sản phẩm chính là sàn Dex, Uniswap cũng hướng tới việc phát triển một hệ sinh thái nhiều sản phẩm.
Chainlink (LINK) - Nhánh oracle
Tổng quan
Chainlink - dự án oracle đầu tiên và có thị phần đứng đầu thị trường. Chainlink ra đời trong thời điểm những khái niệm về DeFi vẫn còn xa lạ. Mô hình hoạt động của Chainlink cũng là tiêu chuẩn cho nhiều dự án oracle về sau.
Tokenomics
LINK được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ và tham gia quản trị trên mạng lưới Chainlink. Với mô hình kinh tế 2.0, LINK có thể được stake để nhận token LINK và token của những dự án sử dụng dịch vụ của Chainlink, tuy nhiên số lượng stake hiện tại có giới hạn.
Thông số nổi bật
- Trong năm 2023, trị giá giao dịch được Chainlink oracle đảm bảo đạt 9.3 nghìn tỷ USD và có hơn 2,000 dự án sử dụng giải pháp của Chainlink.
- Chainlink đang bảo đảm cho hơn 25.2 tỷ USD trị giá tài sản on-chain của gần 400 dự án.
Kế hoạch phát triển
Chainlink vẫn đang đi đúng với 3 chiến lược đề ra là BUILD, SCALE và Staking. Chainlink BUILD sẽ liên kết với các dự án để các dự án có thể sử dụng dữ liệu của Chainlink, đổi lại họ sẽ trích một phần token để trả phí cho Chainlink và LINK Staker.
Chainlink SCALE sẽ liên kết với blockchain foundation để tạo ra làn riêng trên blockchain dành cho các dữ liệu phổ biến. Từ đó giúp phí Oracle giảm đến mức tối thiểu để các dự án có thể sử dụng.
Bên cạnh đó Chainlink cũng dành nguồn lực để phát triển giải pháp cross-chain CCIP, hỗ trợ đẩy mạnh mảng RWA và nghiên cứu về những ứng dụng tiềm năng sử dụng sản phẩm của Chainlink như Dynamic NFT, VRF,...
Tổng kết
- Đội ngũ Chainlink có tầm nhìn xa. Sản phẩm của Chainlink chiếm thị phần lớn và đóng vai trò quan trọng đối với nhánh DeFi.
- Chainlink là dự án đi chậm nhưng chắc
- Những sản phẩm mới của Chainlink có khả năng mở ra những đột phá mới trong các lĩnh vực khác như cross-chain, game on-chain,...
- LINK hiện tại được nhận nhiều giá trị hơn thông qua staking.
Các yếu tố để lựa chọn dự án hàng đầu cho việc đầu tư
Những dự án hàng đầu có độ rủi ro thấp hơn vì số nguồn lực mà dự án đã phải bỏ ra để có được thành quả như hiện tại. Việc sở hữu thị phần lớn cũng giúp token trở thành lựa chọn đầu tiên của dòng tiền khi lĩnh vực liên quan trở thành xu hướng.
Từ những ví dụ ở phần trên, mặc dù tất cả đều là những dự án hàng đầu và chiếm thị phần lớn của nhánh, nhưng mỗi một dự án lại có tính chất phát triển khác nhau.
Có những dự án đi chậm mà chắc. Có những dự án gặp khó khăn để tìm ra hướng phát triển mới và phải học tập những đối thủ đi trước. Có những dự án chủ yếu duy trì thị phần. Việc hiểu được tiến độ phát triển của dự án sẽ cho nhà đầu tư tìm kiếm những cơ hội có tiềm năng tăng trưởng tốt nhất.
Để lựa chọn dự án hàng đầu cho việc đầu tư ta cần nắm được
- Tiềm năng tăng trưởng của dự án: Liệu dự án có tiếp tục phát triển hay đang đi vào ngõ cụt, kế hoạch phát triển của dự án có tiềm năng hay không?
- Tokenomics: Liệu token dự án có khả năng thu hút giá trị? Những dự án hàng đầu thường sẽ tập trung củng cố thị phần thay vì tập trung thu hút giá trị cho token. Khi thị trường phát triển, token của những dự án sở hữu thị phần lớn tự nhiên sẽ hấp dẫn hơn.
- Tỷ lệ lợi nhuận: Token của những dự án hàng đầu thường chỉ cho tỷ lệ lợi nhuận vừa phải và thời gian chờ đợi dài do thu hút giá trị cho token không phải là mục tiêu hàng đầu của dự án. Nhà đầu tư cần phải hiểu phương pháp đầu tư của bản thân để xem có phù hợp hay không.
Tạm kết
Dù có hàng ngàn dự án có sản phẩm trên thị trường nhưng giá trị thường chỉ tập trung ở một số ít dự án. Việc đầu tư vào những dự án hàng đầu giúp hạn chế rủi ro nhưng cũng yêu cầu nhà đầu tư nắm được các đặc tính liên quan.