Web3 Game: Cuộc cách mạng quyền sở hữu tài sản số

Web3 Game là gì?

Web3 game là các trò chơi điện tử được xây dựng trên nền tảng blockchain và sử dụng blockchain cho nhiều khía cạnh của trò chơi. Điều này không chỉ dừng lại ở việc sở hữu tài sản thông qua NFT, mà còn tích hợp nhiều tính năng khác như token quản trị, hợp đồng thông minh, DeFi và DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung).

Có nhiều cách gọi về Game trong Web3 như Game Crypto, Web3 Gaming, Game Blockchain. Tuy nhiên về bản chất chúng là game có ứng dụng công nghệ blockchain được phát triển trong môi trường Web3.

Sự phân biệt Game Web3 được thể hiện rõ nhất khi so sánh với các thể loại game trong thị trường truyền thống. Cái tên này được dùng cho mục đích phân biệt đó.

Game blockchain không chỉ đơn thuần là một phiên bản "tài chính hóa" của game truyền thống. Nó mang lại một hệ sinh thái mới với nhiều yếu tố nổi bật, bao gồm:

• Blockchain
• NFT
• Tokenomics
• DeFi
• DAO
• Metaverse

Tìm hiểu thêm: Game NFT là gì? 3 mô hình Game NFT nổi bật.

Tại sao Web3 Game được đặt lên bàn cân với game truyền thống?

Web3 game đang được so sánh với game truyền thống vì mang lại nhiều đột phá nhờ sự tích hợp của blockchain. Blockchain cung cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật để hỗ trợ tính minh bạch, bảo mật, phân quyền và khả năng giao dịch tài sản số.

Trong Web3 game, token không chỉ đóng vai trò là phương tiện thanh toán, mà còn có thể tham gia vào các hoạt động như staking, yield farming và cho vay. Tất cả các giao dịch đều được ghi nhận trên blockchain, đảm bảo sự minh bạch và an toàn.

Một điểm nổi bật là khả năng sở hữu thực sự tài sản số. Trong các tựa game như Axie Infinity và The Sandbox, người chơi có thể sở hữu và giao dịch các tài sản như vật phẩm, nhân vật và đất đai dưới dạng NFT, mang lại giá trị thực tế. Các tài sản này không còn bị giới hạn trong trò chơi mà có thể chuyển nhượng hoặc bán trên các sàn giao dịch phi tập trung, tạo ra một nền kinh tế mở và tự do hơn.

Sự “mở” trong tính kinh tế của Web3 game tác động lên người chơi như thế nào? 

Web3 game tạo điều kiện cho người chơi kiếm tiền thông qua nhiều hoạt động khác nhau, từ việc hoàn thành nhiệm vụ trong game cho đến giao dịch tài sản số. Điều này tạo ra một nền kinh tế phi tập trung, nơi người chơi kiểm soát một phần nền kinh tế, không chỉ nhà phát triển. Đây chính là điểm sáng thúc đẩy sự tò mò và kích thích người chơi du nhập Web3 game.

Axie Infinity là một ví dụ nổi bật về sự phát triển và tác động của game blockchain vào năm 2021. Khi đại dịch COVID-19 bùng nổ, nhiều người mất việc làm và gặp khó khăn về tài chính, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển như Philippines.

Axie Infinity đã trở thành một nguồn thu nhập quan trọng, người dân có thể kiếm được từ 200 đến 400 USD mỗi tháng, và một số người thậm chí còn kiếm được nhiều hơn, vượt qua mức lương trung bình tại nhiều khu vực. Điều này đã biến trò chơi không chỉ thành một hình thức giải trí mà còn là công cụ kinh tế tại thời điểm đó.

Trong giai đoạn đỉnh cao, giá trị của các NFT Axie đã tăng mạnh, đặc biệt là những Axie hiếm. Những tài sản số này có thể được giao dịch với giá từ vài trăm đến hàng ngàn USD. Đáng chú ý, vào tháng 8/2021, một Axie siêu hiếm đã được bán với giá 300 ETH (tương đương khoảng 564 nghìn USD vào thời điểm đó). Tổng doanh thu của Axie Infinity trong năm này đạt hơn 1.3 tỷ USD, minh chứng cho tiềm năng kinh tế của mô hình Play-to-Earn.

Nhận thức và cải thiện trong quá trình phát triển Web3 Game

Mặc dù Web3 games có tiềm năng kinh tế mạnh mẽ, nhưng không phải tất cả người chơi đều thu được lợi nhuận. Axie Infinity trong ví dụ trên có mô hình Play-to-Earn (P2E) phụ thuộc vào việc thu hút người chơi mới để duy trì giá trị tài sản và token, dẫn đến sự mất cân bằng khi nhu cầu giảm, gây ra lạm phát token và sụt giảm giá trị NFT.

Khi thị trường tiền mã hóa bước vào giai đoạn downtrend vào cuối năm 2021, giá trị của token giảm mạnh, và nhiều người chơi không thể thu hồi vốn, khiến mô hình này trở nên không bền vững.

Khi thị trường gặp khủng hoảng, Axie Infinity và nhiều dự án Play-to-Earn khác buộc phải tái cấu trúc mô hình kinh tế của mình, đồng thời hướng tới việc phát triển các sản phẩm mới.

Tuy nhiên, một điểm sáng là thị trường game blockchain bắt đầu thu hút lượng lớn người dùng và nhà đầu tư, thúc đẩy sự phát triển. Bài học từ Axie Infinity cho thấy rằng, để đảm bảo sự bền vững, các trò chơi Web3 cần có mô hình kinh tế chặt chẽ hơn và khả năng chống chịu tốt hơn trước các biến động của thị trường chung. Muốn tồn tại thì phải liên tục cải tiến sản phẩm.

Năm 2022, mặc dù thị trường tiền mã hóa gặp khó khăn, nhưng đầu tư vào Web3 gaming vẫn tăng, đạt 7.6 tỷ USD, tăng 59% so với năm 2021. Các tựa game như Gods Unchained và Alien Worlds tiếp tục thu hút hàng trăm nghìn người chơi hàng ngày, góp phần duy trì đà phát triển.

Đến năm 2023, đầu tư vào lĩnh vực này vẫn tăng trưởng, với Polygon ghi nhận mức tăng 340%, đạt 97,000 người dùng hàng ngày. Các trò chơi như Benji Bananas và Crazy Defense Heroes cũng góp phần đáng kể vào sự phát triển này. Đồng thời, ImmutableX ghi nhận 87 triệu USD giao dịch NFT, tăng 250% so với năm trước.

Năm 2024 đánh dấu sự hồi sinh của nhiều dự án game blockchain. Các dự án này không chỉ tiếp tục phát triển mô hình Play-to-Earn, mà còn kết hợp với các yếu tố xã hội, tài chính và tương tác cộng đồng để mở rộng trải nghiệm người chơi. Ngày càng nhiều mô hình game được phát triển, chúng được gọi bằng nhiều cái tên như free-to-play, click-to-earn, tap-to-earn, play-to-airdrop…

Tuy nhiên, để duy trì sự bền vững, các mô hình game cần phải xem xét yếu tố bền vững trong dài hạn, đặc biệt ở các thị trường đang phát triển, nơi mà những mô hình này có thể trở thành nguồn thu nhập quan trọng cho nhiều người chơi.

Nhìn chung, ngành game Web3 đang trên đà phát triển, và các số liệu về đầu tư và người dùng cho thấy sự quan tâm lớn từ cả người chơi và nhà đầu tư. Từ những mô hình P2E ban đầu đến các trò chơi phức tạp hơn, tương lai của game trong Web3 hứa hẹn sẽ tiếp tục mở rộng và cách mạng hóa trải nghiệm chơi game toàn cầu.

Đọc thêm: Góc nhìn toàn diện về sự đa dạng trong Web3 Gaming 2017 đến hiện tại.

Loại hình Hybrid Web3 Game và hình thành xu hướng triển khai game mới

Trong giai đoạn đầu, các trò chơi Web3 này chủ yếu tận dụng công nghệ blockchain cho mục đích sở hữu và giao dịch tài sản số như NFT hoặc token, giúp người chơi có thể thực sự nắm giữ các vật phẩm trong game và trao đổi chúng trên các nền tảng phi tập trung.

Tuy nhiên, hầu hết các tác vụ trong game như di chuyển, chiến đấu hay tương tác giữa người chơi vẫn được xử lý off-chain, tức là trên các máy chủ tập trung truyền thống. Điều này có nghĩa là mặc dù blockchain đảm bảo quyền sở hữu và giao dịch tài sản, nhưng trải nghiệm chơi game chủ yếu vẫn tương tự như game truyền thống, phụ thuộc vào máy chủ tập trung.

Đó là lí do mà chúng ta gọi chúng là loại hình Hybrid Web3 Game. Chúng vẫn chưa hoàn toàn đáp ứng được các đặc điểm và tính chất để trở thành game trong thị trường crypto.

Mô hình hybrid có ưu điểm là giảm tải cho blockchain, giúp tối ưu hóa chi phí và mang lại trải nghiệm mượt mà hơn. Điều này đặc biệt quan trọng khi các blockchain như Ethereum phải đối mặt với phí giao dịch cao và thời gian xử lý chậm nếu thực hiện mọi thao tác nhỏ đều trên chuỗi. Nếu yêu cầu mỗi lần di chuyển hoặc chiến đấu trong game phải là một giao dịch on-chain, người chơi sẽ gặp phải vấn đề chi phí quá cao và không khả thi trong trải nghiệm hiện tại.

Tuy nhiên, vì phần lớn tác vụ được xử lý off-chain, điều này làm giảm tính phi tập trung của trò chơi. Sự phụ thuộc vào máy chủ tập trung dẫn đến các vấn đề như bảo mật, rủi ro bị tấn công (như DDoS) và khả năng can thiệp từ bên thứ ba, khiến người chơi không thể kiểm chứng một cách minh bạch các kết quả trong trò chơi. Điều này cũng gây ra sự nghi ngờ về tính công bằng của hệ thống.

Để giải quyết những hạn chế của hybrid game, một số dự án đã bắt đầu triển khai game theo hướng hoàn toàn on-chain, nơi tất cả các tác vụ trong game đều được xử lý trên blockchain. Và chúng được gọi bằng cái tên fully on-chain game.

Mặc dù khái niệm này đã được giới thiệu từ 2022 nhưng chúng vẫn đang được nghiên cứu và chưa có quá nhiều tựa game đạt được mức độ hoàn toàn on-chain. Thách thức về kỹ thuật, cơ sở hạ tầng và bảo mật là những yếu tố phải ưu tiên hàng đầu. Một số tựa game fully on-chain như Dark Forest, Dope Wars.

Hybrid Web3 game hiện vẫn là lựa chọn phổ biến do lợi thế về chi phí và tốc độ xử lý. Tuy nhiên, với sự phát triển của các công nghệ Layer 2 và các blockchain có khả năng mở rộng cao hơn, mô hình fully on-chain đang dần trở nên khả thi. Điều này có thể mở ra kỷ nguyên mới cho Web3 gaming, nơi tất cả các trò chơi có thể vận hành hoàn toàn phi tập trung và minh bạch trên blockchain.

Một số xu hướng game nổi bật trong tương lai

Trong tương lai, Web3 gaming sẽ tiếp tục phát triển với nhiều xu hướng mới, dựa trên sự kết hợp giữa công nghệ blockchain, tài sản kỹ thuật số và các công nghệ AR, VR. Dưới đây là các thể loại game đang tạo ra nhiều sự chú ý:

Play-to-Airdrop – Sự chuyển mình từ Play-to-Earn (P2E)

Mô hình mới này đang nổi lên như một sự phát triển của Play-to-Earn (P2E). Thay vì chỉ tập trung vào việc kiếm tiền từ các hoạt động trong game, mô hình này khuyến khích người chơi tương tác xã hội và quảng bá game để nhận token thông qua các đợt airdrop.

Những tựa game như Nyan Heroes và MixMob trên Solana đã chứng minh hiệu quả của mô hình này với số liệu ấn tượng. Trong giai đoạn thử nghiệm, Nyan Heroes đã đạt tới 200,000 lượt tải và thu hút 45,000 người chơi hoạt động hàng ngày.

AI-Driven Games – Tương lai của thế giới game động và cá nhân hóa

Các trò chơi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để cá nhân hóa trải nghiệm. Người chơi sẽ đào tạo các nhân vật AI, từ đó tham gia vào các trận đấu PvP (Player vs. Player) hoặc các hoạt động khác. AI có thể được sử dụng để tạo ra các cuộc đối thoại và tương tác tự động trong game, giúp người chơi cảm thấy như đang tham gia vào một thế giới sống động và đầy đủ cảm xúc.

AI Arena là một ví dụ tiêu biểu cho sự kết hợp giữa AI và blockchain. Trong thể loại này, người chơi sẽ đào tạo và phát triển các AI do chính mình điều khiển để tham gia vào các trận chiến PvP, nơi AI tự động chiến đấu dựa trên những chiến thuật mà người chơi đã rèn luyện.

Hybrid Social Games

Xu hướng Social Gaming đang phát triển mạnh, nơi người chơi không chỉ tham gia vào game với bạn bè mà còn tham gia vào những trải nghiệm xã hội sâu rộng trong các thế giới ảo. Những không gian này không chỉ là nơi chơi game mà còn là nơi để tham gia các sự kiện, tạo nội dung và tham gia vào các hoạt động kinh tế phi truyền thống, tương tự như mạng xã hội.

Xu hướng này làm mờ ranh giới giữa trò chơi và các hoạt động xã hội trực tuyến, khuyến khích người chơi chia sẻ, tương tác và xây dựng cộng đồng ngay trong khi chơi game.

Như xPet.tech, nơi người chơi không chỉ chăm sóc thú cưng ảo mà còn nhận phần thưởng thông qua việc tương tác trên các nền tảng truyền thông xã hội.

Cross-Platform Metaverse Games và bảo mật quyền riêng tư

Các trò chơi metaverse đang phát triển để trở nên liên nền tảng, nơi tài sản số như NFT và token có thể được chuyển giữa các trò chơi khác nhau và thậm chí giữa các nền tảng blockchain khác nhau.

Bên cạnh đó, Zero-Knowledge Proof (ZKP) đang trở thành một công nghệ quan trọng, giúp bảo vệ quyền riêng tư của người chơi khi tham gia vào các giao dịch mà không cần tiết lộ thông tin cá nhân.

Những xu hướng này đang tạo ra một tương lai mới cho ngành game Web3, nơi mà người chơi không chỉ tham gia vào trò chơi mà còn trở thành một phần của nền kinh tế số đầy tiềm năng.

Đọc thêm: Nếu nói game Web3 tệ hại so với game truyền thống, có thể bạn đã lầm.

Các công ty Game Web3 hàng đầu trong Crypto

Sky Mavis (Axie Infinity)

• Trụ sở chính: Việt Nam
• Sky Mavis là công ty phát triển Axie Infinity, một trong những trò chơi play-to-earn thành công nhất. Người chơi có thể nuôi, chiến đấu và giao dịch Axies, các sinh vật ảo có giá trị. Axie Infinity đã thu hút hơn 2 triệu người chơi hoạt động hàng ngày và tạo ra doanh thu hơn 1 tỷ USD từ việc bán Axie và các vật phẩm trong game.

Animoca Brands

• Trụ sở chính: Hồng Kông
• Animoca Brands - công ty game blockchain nổi tiếng với việc phát triển và đầu tư vào nhiều dự án game Web3. Các dự án nổi bật bao gồm The Sandbox, một thế giới metaverse phi tập trung nơi người chơi có thể mua, bán và xây dựng trên đất trong game. The Sandbox đã hợp tác với nhiều thương hiệu lớn và tổ chức các sự kiện trong thế giới metaverse, thu hút sự chú ý lớn từ cộng đồng game.

Dapper Labs

• Trụ sở chính: Canada
• Công ty phát triển trò chơi nổi tiếng CryptoKitties và nền tảng NBA Top Shot chính là Dapper Labs, nơi người chơi có thể sưu tầm và trao đổi các khoảnh khắc video của NBA dưới dạng NFT. NBA Top Shot đã tạo ra hàng trăm triệu USD doanh thu và trở thành một trong những dự án NFT phổ biến nhất.

Immutable

• Trụ sở chính: Úc
• Công ty Immutable đứng sau Gods Unchained - một trò chơi thẻ bài blockchain. Immutable cũng phát triển Immutable X, một giải pháp mở rộng quy mô layer 2 cho Ethereum. Gods Unchained đã trở thành một trong những trò chơi thẻ bài blockchain phổ biến nhất, với hàng nghìn người chơi và giao dịch thẻ bài trên thị trường thứ cấp.

Gala Games

• Trụ sở chính: Mỹ
• Nền tảng Gala Games cung cấp nhiều trò chơi khác nhau từ RPG đến chiến lược. Gala Games cho phép người chơi sở hữu tài sản trong game dưới dạng NFTs. Gala Games đã huy động được hàng triệu USD từ các nhà đầu tư và xây dựng một cộng đồng người chơi trung thành.

Enjin

• Trụ sở chính: Singapore
• Enjin là nền tảng blockchain cho phép người phát triển game tích hợp các tài sản kỹ thuật số vào trò chơi của họ. Enjin cung cấp các công cụ để tạo, quản lý và giao dịch NFT.

Mythical Games

• Trụ sở chính: Mỹ
• Mythical Games là công ty phát triển Blankos Block Party, một trò chơi online đa người chơi cho phép sưu tầm, chơi và bán các nhân vật Blankos dưới dạng NFT.

Đọc thêm: Top 10 dự án Game Crypto nổi bật.