Equity Perps: Xu hướng mới của hệ Perp Dex có gì?

Equity Perps là gì?

Equity Perpetuals (equity perps) là các hợp đồng phái sinh mô phỏng giá của một cổ phiếu trên sàn NASDAQ như AAPL (Apple), TSLA (Tesla) hay NVDA (Nvidia), cho phép trader giao dịch biến động giá cổ phiếu mà không cần sở hữu tài sản gốc.

Khác với futures truyền thống, equity perps không có ngày đáo hạn, vị thế có thể được giữ vô thời hạn và lãi/lỗ được tính dựa trên giá tham chiếu, trong khi funding rate đóng vai trò giữ cho giá perp bám sát giá spot của cổ phiếu trên thị trường Mỹ.

Nhờ được xây dựng trên blockchain, equity perps có thể giao dịch 24/7, không bị giới hạn bởi giờ mở cửa của Nasdaq hay NYSE, đồng thời hỗ trợ đòn bẩy và ký quỹ bằng stablecoin.

Trong DeFi, Hyperliquid thông qua chuẩn HIP-3 đang dẫn đầu xu hướng này, ghi nhận hơn 100 triệu USD volume/ngày ngay trong giai đoạn đầu ra mắt equity perps vào tháng 10/2025, cho thấy nhu cầu lớn đối với sản phẩm phái sinh mô phỏng cổ phiếu trên nền tảng phi tập trung.

Đọc thêm: Định giá HYPE: Phân tích chiến lược Hyperliquid và cơ hội đầu tư HYPE (P.3)

Tại sao Equity Perps ra đời?

Equity Perps quan trọng vì chúng mở ra cách giao dịch cổ phiếu linh hoạt và toàn cầu hơn so với thị trường truyền thống. Thay vì bị giới hạn bởi giờ mở cửa Nasdaq hay NYSE, nhà đầu tư có thể giao dịch cổ phiếu 24/7, phản ứng ngay với tin tức và biến động thị trường bất cứ lúc nào. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thông tin vận động liên tục, còn TradFi lại không hoạt động phần lớn thời gian trong ngày.

Một điểm quan trọng khác là equity perps phá vỡ ranh giới tiếp cận của thị trường TradFi. Trader ở bất kỳ quốc gia nào cũng có thể long hoặc short cổ phiếu Mỹ chỉ bằng ví crypto, không cần broker, không yêu cầu KYC phức tạp và không bị hạn chế đòn bẩy. Nhờ đó, equity perps trở thành cánh cửa đưa hàng triệu người tiếp cận thị trường vốn lớn nhất thế giới theo cách đơn giản hơn.

Equity perps cũng mang lại hiệu suất vốn vượt trội so với giao dịch cổ phiếu truyền thống. Thay vì cần 100% vốn để mua NVDA hay TSLA, trader chỉ cần một phần nhỏ ký quỹ nhưng vẫn có thể mở vị thế tương đương. Khả năng long/short linh hoạt giúp họ hedge danh mục một cách chủ động mà không cần bán cổ phiếu thật, rất phù hợp trong giai đoạn thị trường biến động.

Ở góc nhìn thị trường, equity perps còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành giá. Vì thị trường perp hoạt động liên tục và thu hút thanh khoản toàn cầu, giá cổ phiếu trên perp dần trở thành tham chiếu quan trọng hơn so với sàn truyền thống vốn chỉ giao dịch 6,5 giờ/ngày. Arthur Hayes cho rằng trong tương lai, giá của các chỉ số lớn như Nasdaq 100 hay S&P500 có thể được quyết định trước tiên trên perp market.

Cuối cùng, sự bùng nổ của equity perps thúc đẩy quá trình hợp nhất giữa TradFi và thị trường onchain. Khi cổ phiếu được giao dịch như một perp, các sản phẩm tài chính mới từ basket perps đến cross-asset hedging, có thể được tạo ra dễ dàng nhờ smart contracts. Điều này mở ra một hệ sinh thái “Internet Capital Market”, nơi tài sản truyền thống và tài sản crypto cùng tồn tại trong một thị trường duy nhất, minh bạch và hoạt động liên tục.

Tính đến tháng 12/2025, equity perps đã chiếm khoảng 7-10% tổng volume perp DEX, tăng mạnh từ dưới 1% đầu năm, với các thị trường như Nasdaq 100, TSLA hay NVDA thường xuyên đạt hàng trăm triệu USD volume mỗi ngày.

Trên Hyperliquid HIP-3, thị trường equity như XYZ100 (Nasdaq100) đã đạt khối lượng giao dịch hàng ngày lên tới 300-500 triệu USD, đóng góp đáng kể vào tổng volume HIP-3, minh chứng cho nhu cầu giao dịch cổ phiếu ngoài giờ truyền thống.

Cách hoạt động của Equity Perps

Equity Perp vận hành dựa trên một cơ chế tương tự perpetual futures trong crypto, với tài sản tham chiếu là giá cổ phiếu thật. Giá này được lấy từ thị trường chứng khoán truyền thống như Nasdaq hoặc NYSE, sau đó được chuyển on-chain thông qua các oracle như Pyth hoặc Chainlink.

Một số nền tảng còn sử dụng chỉ số tổng hợp từ nhiều sàn giao dịch để tăng độ tin cậy. Trong số này, Pyth được ưu tiên nhờ tốc độ cập nhật dưới một giây, giúp hạn chế việc giá bị trễ, yếu tố đặc biệt quan trọng khi giao dịch tài sản mô phỏng cổ phiếu trên blockchain.

Cơ chế perpetual cho phép nhà giao dịch giữ vị thế vô thời hạn mà không cần quan tâm đến ngày đáo hạn. Lãi/lỗ (PnL) được tính dựa trên giá tham chiếu để hạn chế biến động bất thường, giúp quá trình giao dịch ổn định hơn.

Điểm cốt lõi giữ cho giá perp không lệch khỏi giá spot là funding rate, khoản phí trao đổi định kỳ giữa người giữ vị thế long và short. Khi giá perp cao hơn giá spot, người long sẽ trả funding cho người short; ngược lại, khi giá perp thấp hơn spot, short sẽ trả khoản phí này cho người long. Vì cổ phiếu có mức biến động thấp hơn crypto, funding rate của equity perps thường ổn định hơn, dao động khoảng 5-11% mỗi năm nhưng có thể tăng mạnh trong các kỳ công bố earnings hoặc tin tức lớn.

Việc giao dịch equity perps còn đi kèm hệ thống đòn bẩy và ký quỹ tương tự perps của crypto. Trader có thể mở vị thế với margin bằng USDT, USDC hoặc token native của nền tảng, với mức đòn bẩy dao động từ 10x đến 50x tùy giao thức và mức rủi ro chấp nhận được.

Khi giá biến động bất lợi và giá trị tài sản ký quỹ giảm xuống dưới mức margin, hệ thống sẽ kích hoạt cơ chế thanh lý để bảo vệ nền tảng. Trong trường hợp xảy ra thâm hụt hoặc vị thế bị âm quá sâu, insurance fund (quỹ bảo hiểm) được sử dụng để hạn chế nợ xấu và giữ thị trường vận hành ổn định.

Một số dự án nổi bật trong mảng Equity Perps

Hyperliquid

Hyperliquid đang trở thành tâm điểm của làn sóng equity perps nhờ kiến trúc L1 tối ưu cho giao dịch perp và chuẩn HIP-3 cho phép niêm yết tài sản mới theo cơ chế permissionless. HIP-3 đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thị trường khi cho phép các builder triển khai perp markets mới và niêm yết tài sản như Nasdaq100, TSLA hay NVDA thông qua oracle tốc độ cao từ Pyth và RedStone.

Funding rate ổn định, margin cao và thanh khoản sâu giúp equity perps trên Hyperliquid ít biến động bất thường và phù hợp cả với trader lẫn tổ chức. Điều này giúp nền tảng nhanh chóng thu hút thanh khoản lớn, với volume equity perps vượt 500 triệu USD/ngày và hơn 1.3 tỷ USD tích lũy chỉ trong tháng đầu tiên, góp phần kéo các market maker từ TradFi và cộng đồng retail vào hệ sinh thái.

Nhờ tốc độ phát triển và chất lượng thanh khoản, Hyperliquid đang dần giúp người dùng làm quen với việc giao dịch cổ phiếu on-chain, đặc biệt tại các thời điểm ngoài giờ giao dịch truyền thống của Nasdaq/NYSE. Điều này biến Hyperliquid thành trung tâm của “Internet Capital Markets”, thị trường tài chính toàn cầu vận hành liên tục, phi biên giới và cạnh tranh trực tiếp với hạ tầng futures của TradFi.

Aster

Ngoài ông lớn Hyerliquid đang dẫn đầu trong mảng này, hệ sinh thái equity perpetuals trong DeFi đang mở rộng nhanh chóng, với nhiều mô hình cạnh tranh khác nhau về thanh khoản, phí và trải nghiệm giao dịch.

Aster là một perp DEX trên BNB Chain (được hỗ trợ bởi YZi Labs và CZ), cho phép giao dịch cổ phiếu Mỹ, RWA và crypto perps 24/7 với hai chế độ rõ ràng: Simple Mode cho nhà đầu tư cá nhân và Pro Mode cho trader chuyên nghiệp. Đến tháng 12/2025, Aster ghi nhận khoảng 223 tỷ USD volume trong 30 ngày, thậm chí có thời điểm vượt Hyperliquid về daily volume, cho thấy sức hút mạnh của Aster.

Điểm khác biệt cốt lõi của Aster là mô hình hybrid kết hợp order book on-chain và liquidity pool, giúp cân bằng giữa cơ chế khớp lệnh chính xác như CEX và thanh khoản tức thì như AMM. Pro Mode phục vụ equity perps như NVDA, TSLA với công cụ giao dịch đầy đủ và đòn bẩy vừa phải, trong khi Simple Mode cho phép thực thi tức thì, chống MEV và đòn bẩy rất cao (tới 1001x).

ApeX

ApeX Protocol là nền tảng equity perps đa chuỗi đang mở rộng sang RWA perps, hỗ trợ các cổ phiếu lớn như TSLA, AAPL cùng vàng, bạc và FX với đòn bẩy cao. Điểm khác biệt của ApeX nằm ở ApeX Omni, sản phẩm chủ lực được xây dựng trên kiến trúc omni-chain dựa vào zkLink X, cho phép trader tiếp cận thanh khoản tổng hợp từ nhiều blockchain mà không cần bridge hay chuyển mạng thủ công, đồng thời vẫn giữ được giá chính xác và độ sâu thanh khoản ổn định.

Nhờ cơ chế tối ưu hóa khớp lệnh xuyên chuỗi, ApeX Omni hợp nhất thanh khoản vốn bị phân mảnh trên nhiều blockchain thành một lớp thanh khoản thống nhất, giúp equity và RWA perps duy trì độ sâu ổn định ngay cả khi thị trường Mỹ đóng cửa, một yếu tố then chốt để hạn chế trượt giá và thanh lý ngoài giờ.

Ostium

Ostium Labs theo đuổi hướng tiếp cận khác biệt trong mảng equity và RWA perps thông qua mô hình RFQ (request-for-quote), cho phép trader gửi yêu cầu giao dịch và được market maker báo giá trực tiếp sát với giá spot, giúp khớp lệnh ngay mà không cần order book công khai, từ đó giảm nhiễu thị trường và giữ funding rate ổn định hơn.

Được xây dựng trên Arbitrum, Ostium tập trung vào nhóm nhà đầu tư muốn tiếp cận biến động vĩ mô toàn cầu một cách đơn giản, không cần hiểu cấu trúc phức tạp của options hay sử dụng broker truyền thống.

Nhờ UX gọn nhẹ, tự lưu kí và khả năng khớp lệnh đáng tin cậy từ oracle tốc độ cao của Chainlink Data Streams, Ostium ghi nhận tăng trưởng nhanh trong năm 2025, với volume tích lũy vượt 25 tỷ USD và daily volume thường xuyên đạt 180 triệu USD. Cách tiếp cận này giúp Ostium trở thành cầu nối giữa equity perps và giao dịch vĩ mô on-chain, khác biệt rõ rệt so với các perp DEX thiên về tốc độ và đòn bẩy cao như Hyperliquid hay Aster.

Rào cản của Equity Perps

Mặc dù equity perps mở ra nhiều cơ hội mới cho thị trường on-chain, chúng vẫn đi kèm một số rủi ro cần lưu ý. Rủi ro lớn nhất là oracle risk, khi dữ liệu giá cổ phiếu bị trễ hoặc sai lệch có thể dẫn đến thanh lý không chính xác. Bên cạnh đó, funding rate có thể tăng cao khi giá perp và giá spot chênh lệch mạnh, đặc biệt trong giai đoạn thị trường biến động hoặc ngoài giờ giao dịch Mỹ.

Việc thị trường chứng khoán truyền thống đóng cửa trong khi perp vẫn giao dịch 24/7 cũng tạo ra nguy cơ bị thanh lý nếu giá di chuyển bất lợi trong thời gian spot không phản ứng kịp. Ngoài ra, bản chất cổ phiếu là tài sản chứng khoán khiến các nền tảng triển khai equity perps đối mặt với rủi ro pháp lý, và các thị trường có thanh khoản thấp dễ bị long/short squeeze hoặc bị thao túng giá.

Tuy vậy, triển vọng dài hạn của equity perps rất đáng chú ý. Khi thị trường perp hoạt động liên tục và thu hút thanh khoản ngày càng sâu, price discovery của cổ phiếu có khả năng dịch chuyển lên on-chain, đặc biệt vào ngoài giờ giao dịch truyền thống. Cả CeFi lẫn DeFi đều đang cạnh tranh để niêm yết asset mới và mở rộng cơ sở người dùng, thúc đẩy sự phát triển của một thị trường phái sinh đa dạng hơn. Đồng thời, sự kết hợp giữa RWA (Real World Assets) và perpetuals đang hình thành một thị trường vốn on-chain hoàn chỉnh, nơi cổ phiếu, chỉ số, trái phiếu hay thậm chí pre-IPO đều có thể được giao dịch 24/7.

Theo nhiều dự báo, đến năm 2026, equity perps có thể trở thành mảng lớn nhất của thị trường crypto phái sinh, vượt cả crypto perps truyền thống nhờ khả năng kết nối TradFi và DeFi, thu hút dòng vốn từ các nhà đầu tư toàn cầu và duy trì hoạt động liên tục không phụ thuộc vào thời gian của thị trường chứng khoán truyền thống.