Phân tích Lens Protocol - Cơ hội và thách thức của Web 3.0 Social

Trong năm 2021, thị trường Crypto đã chứng kiến sự tăng trưởng của nhiều xu hướng trong thị trường như DeFi, GameFi, Metaverse,... Tuy nhiên, khi nhìn lại tất cả những xu hướng đó, người dùng hay nhà đầu tư chỉ quan tâm đến giá của token pump dump như thế nào mà chưa bao giờ trải nghiệm hay hiểu về sản phẩm/dự án đó.

Chính vì thế, trong xu hướng sắp tới đây, chúng ta sẽ quan tâm nhiều hơn đến những dự án có tính ứng dụng, mang lại giá trị thực cho người dùng và hơn hết là thúc đẩy sự phát triển của không gian Web3.

Key Insights

• Lens Protocol là dự án cơ sở hạ tầng Social Graph cho phép nhiều dự án khác có thể xây dựng trên Lens và tạo nên hệ sinh thái đa dạng.
• Web3 Social là mảng đang phát triển trong thị trường Web3 với nhiều đối thủ. Nhưng đối thủ đáng gờm nhất với Lens là các dự án Web2 đang nhắm đến Web3.
• Lens Protocol có lợi thế phát triển khi có backer là Aave. Stani cũng là builder có tầm nhìn chiến lược với Lens.
• Lens Protocol kết hợp nhiều mảng trending bao gồm Web3 Social, Name Service (Tên miền), SocialFi, Identity.
• Lens Protocol vẫn còn thiếu sót rất nhiều tính năng, nên học hỏi thêm từ Facebook, Twitter, Tiktok, Instagram nhưng phải chọn nhánh phát triển mũi nhọn.
• Hiện tại, người dùng đang có cơ hội kiếm tiền với Lens Protocol thông qua nhiều cách khác nhau, đa dạng và sáng tạo hơn.

Thuật ngữ cần nắm

• Identity (Xác thực): Trong Web3 là Xác thực danh tính cá nhân bao gồm tên tuổi, email, tài khoản mạng xã hội, đôi khi sẽ yêu cầu CMND hoặc Passport như hình như KYC.
• Social Graph (Biểu đồ xã hội): Trong Lens, thuật ngữ này đề cập đến tất cả các sự liên kết của tên miền .lens. Ví dụ: followers, nội dung họ đăng tải,...
• SocialFi: Là sự kết hợp giữa Social và Finance, mang lại phần thưởng nhiều hơn cho người dùng thông qua việc tài chính hóa nội dung, sức ảnh hưởng trên mạng xã hội.
• Creator Economy: Nền kinh tế hình thành bởi những nhà sáng tạo nội dung.

Tổng quan về Lens Protocol

Lens Protocol

Theo thông tin dự án công bố

Lens Protocol là giao thức social graph Web3 và cũng là mạng xã hội mã nguồn mở với khả năng kết hợp tốt, được sở hữu bởi cộng đồng và được phát triển trên Polygon. Dự án được thiết kế để trao quyền cho người sáng tạo sở hữu các liên kết giữa họ và cộng đồng của họ, tạo thành một biểu đồ xã hội hoàn toàn có thể được tổng hợp. 

Lens protocol có 3 thành phần chính cấu tạo nên giao thức này mà mình sẽ lấy hình tượng từ dự án để dễ tóm gọn: 

• Phần gốc rễ (roots): Sẽ bao gồm việc mint các hồ sơ cá nhân, việc tạo và thu thập các ấn bản đã được đăng như comment, post, tất các đều on-chain. 
• Phần đất dinh dưỡng (soils): Lens Protocol là nền tảng Web3 native nên về cốt lõi thì giao thức được xây dựng với những tính năng để phục vụ cộng đồng Web3. 
• Phần vươn lên lấy nắng và tỏa sáng (soak up the sun): Lens Protocol đặt các quyền lợi của người dùng ở trung tâm. Vì vậy, các quyền về kiểm soát và quản lý các nội dung liên quan đến mạng lưới xã hội phi tập trung của người dùng sẽ được sở hữu và toàn quyền xử lí bởi họ. 

Từ đó, người dùng có nền tảng để phát triển nội dung đồng thời kiếm được lợi nhuận từ chính nội dung, mạng lưới xã hội, dữ liệu của mình.

Theo góc nhìn Coin98 Insights

Tuy nhiên, góc nhìn phía trên khá khó hiểu đối với một người dùng mới. Chính vì thế, Coin98 Insights sẽ đơn giản hóa các khái niệm trên.

Lens Protocol là dự án hoạt động trong mảng Mạng xã hội tương tự như Facebook, Twitter, Instagram. Sự khác biệt lớn nhất chính là Lens Protocol không tạo ra các ứng dụng Mạng xã hội đó. Thay vào đó, họ đóng vai trò là nền tảng/cơ sở hạ tầng, cho phép nhiều dự án khác nhau có thể xây dựng trên Social Graph (biểu đồ xã hội) mà họ đã tạo ra.

Các dự án xây dựng trên Lens Protocol phổ biến nhất vẫn là các dự án Mạng xã hội. Tuy nhiên, họ sẽ hoạt động ở nhiều nhánh. Dưới đây là ví dụ một số dự án:

• Mạng xã hội nội dung & hình ảnh: Lenster (tương tự Facebook, Twitter)
• Mạng xã hội video: Lenstube (tương tự Tiktok, Youtube)

Điểm nổi bật của Lens Protocol

Lens Protocol có một số điểm nổi bật như sau:

• Giải quyết tính phi tập trung/quyền sở hữu dữ liệu của người dùng.
• Tạo ra nền tảng cho những nhà sáng tạo nội dung (Creator Economy).
• Biểu đồ Social Graph giúp kết nối nhiều dự án Web3 với nhau, tăng tính tương tác so với dự án Web2.
• Kết hợp nhiều mảng Trending: Name Services (Tên miền .lens), Mạng xã hội Web3, Identity, SocialFi.

Social Graph là tính năng nổi bật nhất của Lens. Ví dụ với Social Graph:

Đối với các dự án Web2 như Facebook, Twitter, Tiktok,... khi xây dựng mạng xã hội ở nền tảng nào, số follower chỉ được ghi nhận ở nền tảng đó, không có sự đồng bộ. Tuy nhiên với biểu đồ Social Graph của Lens, họ sẽ đóng vai trò như Big Data để giải quyết vấn đề này.

Mỗi người dùng sẽ có một Profile, Profile này sẽ chứa tất cả bao gồm thông tin cá nhân, mối quan hệ xã hội, thành tích, nghề nghiệpvà tất cả các thông tin liên quan khác như followers,... Điều này giúp mỗi cá nhân trong không gian Web3 được đồng bộ hơn so với Web2.

Đây cũng là bước đầu tiên để giải quyết các vấn đề liên quan đến Identity (Xác thực danh tính), Data ownership (Quyền sở hữu dữ liệu),... của riêng từng cá nhân trong xã hội.

Các tính năng dành cho Developer

Trong trang Developer Garden của Lens, họ có đề cập đến một số tính năng cho phép các dự án có thể xây dựng dựa trên các tính năng này:

• Post: Tính năng đăng nội dung như chữ, hình ảnh, video, GIF.
• Collect: Tính năng tạo bộ sưu tập với tất cả nội dung mình thích.
• Mirror: Tính năng chia sẻ cho các post. Khi một người chia sẻ post từ post gốc, nội dung chia sẻ sẽ bị giới hạn bởi một số quy định nếu người chia sẻ cài đặt.
• Follow: Tính năng theo dõi Profile. Tính năng này có thể tùy chỉnh thành trả phí để follow.
• Comment: Tính năng bình luận. Chủ post có thể tùy chỉnh ai được quyền comment vào post của mình.
• Create new profile: Tạo hồ sơ mới. Tính năng cho phép tạo hồ sơ kèo với tên miền .lens, khi người dùng chuyển tên miền .lens này sang ví khác thì nội dung, biểu đồ xã hội (Social Graph) cũng sẽ được chuyển theo.
• Governance Built in: Đây là tính năng đẩy mạnh sức mạnh của DAO. Ví dụ: chúng ta có thể ủy quyền cho một người nào đó uy tín để đưa ra các quyết định thay mình. Ngoài ra, Voting Power trong DAO có thể khác nhau giữa các Voter dựa vào mức độ ảnh hưởng của họ.
• Community Multisig (Chưa ra mắt): Đóng vai trò như tổ chức quản lý Lens Protocol phi tập trung sau này, trao lại quyền & giá trị cho người dùng tương tự như Optimism Collective (DAO của Optimism).

Nhìn chung, các tính năng như Post, Collect, Mirror, Follow,... đều là những tính năng mà các Web2 Social như Facebook đã có và thậm chí có nhiều tính năng vượt trội hơn vì đã phát triển trong thời gian dài. 

Lens Protocol nổi bật hơn vì có một số tính năng như Governance Built in và Community Multisig. Điều này giúp Lens Protocol trở nên gần gũi hơn với sản phẩm họ đang sử dụng, người dùng cũng là người có quyền tác động đến dự án. Khác với Facebook, Twitter hay Google - nơi người dùng bị phụ thuộc hoàn toàn vào quyết định của họ.

Tuy nhiên, để Lens Protocol trở thành cơ sở hạ tầng toàn diện cho mạng xã hội, họ cần phải ra mắt thêm rất nhiều tính năng được xem là “cơ bản” và “tiêu chuẩn” của một mạng xã hội bây giờ. Lấy ví dụ với Facebook, họ có các tính năng như:

• Profile: Đây là hồ sơ của người dùng, mỗi người có thể tạo hồ sơ với thông tin cá nhân, ngày tháng năm sinh, sở thích, thông tin liên lạc.
• News feed: Trang nội dung thuộc sự kiểm soát của Profile, Group hay Fanpage. Nội dung rất đa dạng hỗ trợ cả chữ cái, hình ảnh, GIF, Video, NFT,... và được tương tác bởi nhiều tính năng khác như Like, Comment, Share,...
• Group: Là nhóm dành cho cộng đồng (public hoặc private) giúp tất cả mọi người có thể kết nối thông qua việc chia sẻ nội dung, thành viên trong nhóm là người tạo ra nội dung.
• Fanpage: Tương tự như Profile nhưng dành cho Doanh nghiệp, Thương hiệu,... Chỉ chủ doanh nghiệp mới được đăng tải nội dung của họ.

Và hàng loạt các tính năng khác mà Facebook tích hợp như Reels (như Tiktok video), Watch (như Youtube video), Messenger (như Telegram), Dating (như Tinder),...

Nhận xét:

• Lens Protocol chỉ mới có các tính năng cơ bản, chưa có tính năng đặc biệt.
• Governance Built in và Community Multisig nổi bật nhưng chưa có tác động lớn.
• Lens Protocol cần học hỏi nhiều từ Facebook để triển khai các tính năng hợp lý nhưng tránh việc phát triển quá nhiều nhưng không có tính năng mũi nhọn.

Đây là bài viết đội ngũ Coin98 Insights có chuyển hoá sang mảng video, bạn có thể xem video ngay tại đây!

Backer của Lens Protocol

Lens Protocol đã từng gọi vốn từ FTX Ventures - hiện tại đã sụp đổ cùng với FTX và Alameda. Tuy nhiên, điều này sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến Lens Protocol vì:

• Hiện tại team Lens có thể đã nhận được fund từ FTX Ventures, nên họ vẫn có nguồn lực tài chính để phát triển sản phẩm.
• Nếu sau này, chủ nợ củ FTX Ventures buộc phải thanh lý tài sản là các khoản đầu tư của họ, bao gồm khoản đầu tư trong Lens thì Lens vẫn có thể bị ảnh hưởng, nhưng vẫn nhẹ hơn do họ chưa ra mắt token.
• Backer thứ 2 của Lens chính là Aave vì cả hai đều chung founder là Stani Kulechov. Chính vì điều này mà chúng ta có thể kỳ vọng Lens Protocol được phát triển như cách Aave đã làm rất tốt trong thời gian vừa qua.

Điểm qua một số điểm nổi bật của Aave:

• Phát triển chậm nhưng chắc, tạo được niềm tin vững chắc với người dùng.
• Mỗi bước cải tiến Aave v1 v2 v3 đều mang lại tác động tốt, hiệu quả cao.
• Mặc dù bị tấn công nhiều lần những vẫn sống sót và tiếp tục phát triển.
• Là tiêu chuẩn chung cho mảng Lending cùng với MakerDAO.

Qua đây, người dùng có thể kỳ vọng về sự phát triển của Lens Protocol trong thời gian tới, họ sẽ không tạo ra các trend quá lớn nhưng sẽ là tiêu chuẩn trong mảng Web3 Social.

Roadmap của Lens Protocol

Lens Protocol không công bố roadmap cụ thể nên bài research không thể đo đạt được mức độ hiệu quả cũng như tiến độ của dự án đưa ra. Để biết được dự án đã đạt được cột mốc nào, bài research sẽ dựa vào tất cả thông tin được công bố trên Twitter kể từ ngày Lens được thành lập.

• 8/2/2022: Stani Kulechov - nhà sáng lập Aave thông báo Lens Protocol được ra mắt trên Polygon Mumbai testnet.
• 11/2/2022: Thông báo Lens Grants Program để tài trợ dự án phát triển trên hệ sinh thái Lens.
• 3/2022-10/2022: Lens Protocol tập trung giới thiệu sản phẩm thông qua sự kiện ETH Global ở nhiều nước như India, Amsterdam, New York, Mexico, Berlin, San Francisco.
• 7/4/2022: Ra mắt Testnet 3 cùng nhiều tính năng update.
• 21/4/2022: Lens công bố Lens Grants Program vòng 1 với một số dự án Clipto, Paragraph.xyz, Lenster, TeaParty… Tuy nhiên trong đây có một vài dự án đã ngừng hoạt động.
• 10/5/2022: Ra mắt Testnet 5 với tính năng Lens API để tăng cường tích hợp nhiều dApp.
• 18/5/2022: Chính thức live trên Polygon Mainnet và cho phép cộng đồng minting những tên miền đầu tiên. 
• 18/5/2022: Nhiều dự án ấp ủ với Lens thông báo Mainnet như Phaver, Lenster,... Lens thông báo sẽ tài trợ cho dự án $250,000 nếu phát triển trên hệ sinh thái Lens.
• 25/5/2022: Tổng số Profile được ghi nhận là 10,002.
• 17/6/2022: Lens công bố Lens Grants Program vòng 2 với một số dự án Gummys, Hashchat, Mad Finance, Merlin, Philand, Soclly, SOUNDIT, Share, Troop Finance,...
• 30/6/2022: ORB ra mắt trên Lens Protocol.
• 6/7/2022: Retroactive tên miền .lens cho ai đã donate Gitcoin GR14.
• 6/7/2022: Tổng số Profile được ghi nhận là 36,005, ghi nhận sự tham gia của nhiều KOL.
• 13/7/2022: Tổng số tiền user kiếm được đạt $125,000 từ các dự án trong hệ Lens như Phaver.
• 4/8/2022: Tổng số Profile được ghi nhận là 50,000.
• 20/9/2022: Thông báo 10 team chiến thắng Lens Hackathon bao gồm OpenQ, VidQ'S, Hedwig, Dune & Lens dashboard, Lens Pocket, Libertapp, ToucanFrens, SiC, RAP, Whistleblower.
• 24/9/2022: ORB - Ứng dụng Lens bản mobile chính thức ra mắt.
• 11/11/2022: Tổng số Profile được ghi nhận là 100,000.
• 18/11/2022: Chainlink thông báo tham gia phát triển trên Lens Protocol.
• 5/12/2022: Tổng số Profile được ghi nhận là 105,557.
• 5/12/2022: Lens Protocol thông báo mua lại Sonar - Dự án mạng xã hội tương tác có hơn 20,000 active users/tháng.

Nhận xét:

• Lens Protocol là dự án khá tích cực trong việc tham gia vào các sự kiện và giới thiệu sản phẩm, nhờ vào mối quan hệ của Stani, Lens luôn có mặt trong các sự kiện lớn.
• Lens Protocol “chịu chi” để thu hút các developer về phát triển sản phẩm trên hệ sinh thái, điều này giúp hệ sinh thái Lens luôn mở rộng (không phải dự án nào cũng thành công).
• Lens Protocol khá thiếu sót khi không công bố roadmap rõ ràng, điều này khiến những người quan tâm không thể theo dõi và đo đạc mức độ hiệu quả.

Tìm hiểu thêm về Lenster - dự án SocialFi đầu tiên trên Lens Protocol

Hệ sinh thái Lens Protocol & Các dự án nổi bật

Đối tác của Lens Protocol

Hiện tại Lens Protocol có một số đối tác như sau:

• Ethereum Name Service: Dự án cung cấp tên miền .eth, chỉ hoạt động ở Ethereum.
• Alchemy: Dự án cơ sở hạ tầng cung cấp dịch vụ xây dựng dự án Web3 (tương tự Infura của ConsenSys).
• Gelato: Dự án cơ sở hạ tầng tập trung vào Smart Contracts cho dự án Web3.
• Liverpeer: Dự án cơ sở hạ tầng dành cho video phi tập trung.
• Polygon: Công ty phát triển nhiều giải pháp mở rộng cho Ethereum bao gồm Polygon PoS, Optimistic Rollup, ZK Rollup,...
• Push: Tính năng thông báo trong Lens Protocol.
• Zerion: Ví Crypto & Hệ thống quản lý danh mục đầu tư.
• Arweave: Giải pháp lưu trữ phi tập trung được Solana sử dụng (tương tự Filecoin).
• IPFS: Hệ thống tập tin phân tán ngang hàng kết nối nhiều thiết bị tham gia mạng.
• XMTP: Tính năng nhắn tin giữa người dùng.
• Snapshot & Sybil.org: Dự án trong mảng DAO, cho phép các tổ chức có thể tạo đề xuất và thu thập ý kiến, quyết định từ cộng đồng.
• Chainlink: Dự án cơ sở hạ tầng chủ chốt trong không gian Web3.
• Đối tác khác như WorldCoin, POAP, Kleros, LitProtocol, Toucan, PoH.

Nhận xét: 

Mặc dù Lens đã liên kết với một số đối tác như Push, XMTP,... Tuy nhiên những đối tác này không phải là đối tác quá quan trọng. Vì đối với mạng xã hội như Lens, thông báo và tin nhắn là 2 tính năng cơ bản buộc phải có.

Trong số các đối tác trên, các đối tác mang lại giá trị lớn nhất cho Lens Protocol là Chainlink, Polygon, Snapshot, Arweave vì họ có thể giúp Lens mở khóa các tính năng mới. Ví dụ: Chainlink hỗ trợ Lens có các thông tin đa dạng, không chỉ giới hạn trong Crypto, Arweave và Snapshot giúp Lens hướng tới tầm nhìn phi tập trung.

Phân loại dự án trong hệ sinh thái

Theo thống kê của Lens (tại đây), hiện tại họ đang có gần 100 dự án trong hệ sinh thái. Tuy nhiên, khi quan sát và tìm hiểu kĩ hơn, các bạn sẽ thấy số lượng dự án trong hệ sinh thái không quá lớn nhưng họ đề cập.

Bởi vì có nhiều dự án chưa đủ tiêu chuẩn để được xem là hệ sinh thái. Ví dụ: Mục Developer Tooling đơn giản là các công cụ bổ trợ cho developer xây dựng dự án trên Lens chứ chưa phải là dự án hoàn chỉnh.

Tiếp theo là các dự án đã hoàn chỉnh cũng nên được phân thành 4 dạng:

1. Dự án không yêu cầu tên miền .lens, Lens Protocol chỉ là dự án hợp tác tương lai. Ví dụ: Nimi, Sismo, Decent, Welook,... 

2. Dự án liên kết với tên miền .lens ở một số tính năng (không bắt buộc phải có .lens). Ví dụ: Ooh La La, Huddle01, Bello, Phaver, ...

3. Dự án bắt buộc phải có tên miền .lens mới được sử dụng. Ví dụ: Lenster, Lenstube, Re:Meme, TeaParty, LensPort, Lensta…

4. Dự án hỗ trợ thống kê số liệu, dữ liệu về Lens Protocol. Ví dụ: Lens Stats, Lens Leaderboard,...

Đối với 4 nhóm này, nhóm số 2 và số 3 là nhóm các dự án sẽ mang lại giá trị nhiều nhất cho Lens Protocol. Nhóm số 1 thì mới chỉ dừng lại ở lý thuyết, chưa mang lại giá trị cho Lens. Nhóm số 4 là các dự án không hỗ trợ nhiều nhưng giúp cho người dùng có góc nhìn tổng quan hơn về dữ liệu liên quan tới Lens.

Không phải bất kỳ dự án nào trong hệ sinh thái của Lens đề sẽ mang về giá trị cho Lens. Khi đánh giá hệ sinh thái Lens các bạn nên tập trung vào nhóm 2 & 3. Nếu nhóm này càng có nhiều dự án, các dự án phát triển càng tốt, quy mô càng lớn thì giá trị mang lại cho Lens càng nhiều.

Các dự án nổi bật trong hệ sinh thái

Phần này sẽ tập trung vào các dự án thuộc nhóm số 2 và số 3, đây là các dự án sử dụng tên miền lens và mang lại giá trị cho Lens Protoco nhiều nhất. Dưới đây là một số dự án nổi bật mà người dùng nên tương tác.

Một số lưu ý trong mục Hệ sinh thái Lens:

• Bài research không đề cập tất cả dự án trong hệ Lens, chỉ đề cập đến 5 dự án nổi bật.
• Bài research không phân tích dự án trong hệ Lens, chỉ tập trung vào Lens Protocol.

1. Lenster

Lenster là mạng xã hội xây dựng trên Lens có cách hoạt động khá giống Twitter. Người dùng có thể theo dõi những người mình thích. Đối với các post thì có thể thả tim, chia sẻ, bình luận. Người dùng cũng có thể nhắn tin với nhau nhưng chưa thể gửi hình video,...

2. Lenstube

Lenstube là mạng xã hội dành cho video tương tự Youtube và Tiktok nhưng tính năng vẫn còn rất đơn giản.

3. ORB

Hoạt động tương tự Lenster nhưng có thêm tính năng Communities giống như Facebook Group và Quiz to Earn giống như Hooked Protocol. ORB chỉ phát triển trên app điện thoại và đang giới hạn số lượng người tham gia.

4. Phaver

Ứng dụng mạng xã hội phát triển trên app điện thoại. Phaver tận dụng các nội dung trên Lens Protocol để có thể kiếm lợi nhuận với hình thức Share to Earn. Tương tự ORB, Phaver chỉ phát triển trên app điện thoại và đang giới hạn số lượng người tham gia.

5. LensPort

Dự án cho phép người tham gia đầu tư và mua bán các posts.

Ý tưởng vô hạn cho Lens Protocol

Với thị trường mạng xã hội và Lens Protocol đang phát triển, các ý tưởng có thể triển khai gần như là “vô hạn”. Tuy nhiên, thử thách khó nhất ở đây là làm thế nào? Nhánh nào sẽ tiềm năng? Nhánh nào đáng để developer dành sức phát triển?

Cộng đồng developer trên Lens còn xây hẳn một trang Notion để gợi ý các ý tưởng có thể xây dựng trên Lens tại đây.

Trong tất cả những ý tưởng trên, mình đặc biệt quan tâm đến SocialFi và Creator Economy vì kể từ khi DeFi bùng nổ đến nay, đa số người dùng chỉ quan tâm đến giá của token, trading, flipping,... trong cuộc chiến zero-sum game và đây là hướng đi không bền vững.

Để DeFi trở nên có ích hơn, chúng cần tạo ra giá trị bền vững, tạo ra positive sum game. Theo góc nhìn cá nhân, SocialFi và Creator Economy sẽ là hướng đi để giải quyết vấn đề này.

SocialFi

SocialFi là thuật ngữ kết hợp giữa Social (Xã hội) và Finance (Tài chính). Social sẽ kết hợp nhiều hoạt động khác nhau trong xã hội để tạo ra nền kinh tế từ chúng. Ví dụ như: Learn to Earn, Play to Earn, Move to Earn, Create to Earn,...

Mặc dù hiện tại các mô hình này chưa hẳn là thành công, nhưng họ đã chứng minh mô hình này phù hợp với nhu cầu của thị trường và có thể thu hút cộng đồng. Điều họ cần giải quyết là tạo ra mô hình kinh tế bền vững hơn để giảm sự phụ thuộc vào giá token.

Các bạn có thể tìm hiểu sâu hơn qua bài viết về Axie tại đây.

Stani còn đề cập đến việc giá trị người dùng kiếm được từ Lens Protocol có thể chuyển thẳng đến Aave để gửi tiết kiệm tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa hoạt động Social và Finance.

Tìm hiểu thêm SocialFi là gì?

Creator Economy

Creator Economy được xem là nhánh đáng chú ý nhất và có thể phát triển bền vững nhất. Facebook, Youtube, Tiktok, Twitter,... đang có cộng đồng sáng tạo nội dung vô cùng đông đảo, các nội dung họ tạo ra cũng đang mang giá trị cho cả nhiều phía bao gồm: người sáng tạo nội dung, cộng đồng tiếp nhận nội dung, nền tảng mạng xã hội.

Chính vì thế, Creator Economy chính là chìa khóa để người dùng truyền thống thấy được lợi ích của DeFi và Web3 so với Web2 khi mảng Finance được ứng dụng sâu hơn trong quá trình hoạt động cũng như chia sẻ lợi ích tốt hơn cho cả nhiều bên. Đây cũng là thị trường có giá trị trên 100 tỷ USD mà ở đó các dự án Web2 đang “xâu xé".

Với cơ sở hạ tầng của Lens Protocol, họ hoàn toàn có thể phát triển các ứng dụng để đáp ứng nhu cầu về SocialFi hay Creator Economy. Tuy nhiên, họ vẫn gặp một số khó khăn…

Khó khăn chung của hệ sinh thái

Nhìn chung, mô hình hoạt động của Lens Protocol giúp họ thu hút thêm developer phát triển các dự án trên hệ sinh thái nhưng cũng khiến sản phẩm tổng quan của họ không có sự đồng bộ cao. Ví dụ:

• Lenster, ORB và Phaver đều phát triển app mạng xã hội và cạnh tranh trực tiếp thay vì mở rộng sang mảng còn thiếu.
• Lenster thì có bản web, ORB và Phaver chỉ có bản app điện thoại, chưa có dự án nào phát triển toàn diện app và web cho người dùng.
• Các tính năng dự án vẫn còn rất sơ khai, không thể cạnh tranh với dự án Web2 như Facebook, Youtube, Tiktok,...

Chính vì thế, mình hi vọng Lens Protocol sẽ có định hướng tốt hơn cho tất cả các dự án đang xây dựng trên Lens và các dự án đang tham gia vào Lens Protocol Hackathon để có thể giúp Lens phát triển hệ sinh thái toàn diện và đồng bộ hơn.

Phân tích chiến lược phát triển tên miền lens của Lens Protocol

Hé lộ chiến lược “giữ giá” thông qua chỉ số On-chain

Một trong những yếu tố giúp Lens Protocol nổi bật so với các dự án khác chính là chiến lược họ phát triển sản phẩm. Thay vì mở tính năng mint tên miền “ồ ạt” như cách Ethereum Name Service, Unstoppable Domains hay SpaceID đã làm.

Lens Protocol giới hạn số tên miền được mint ra kể từ khi thành lập bằng cách chỉ cho phép một số người đạt đủ điều kiện:

• Thành viên của các DAO: LobsterDAO, Developer DAO… 
• Thành viên của các dự án đối tác: Aavegotchi, BoysClubCrypto…
• Những người nắm giữ chứng nhận NFT của RabbitHole.
• Những người nắm giữ PoolyNFT (tính đến block 14915305).
• Những người sở hữu một Proof of Attendance Protocol (POAP) từ Permissionless.
• Những người nắm giữ StreetFighterNFT.
• Những ai tham gia sự kiện phổ cập của Lens Protocol.

Vì thế, kể từ khi thành lập, số lượng tên miền .lens chỉ dừng lại ở mức 105,000 tên miền so với con số 2,600,000 tên miền ENS. Điều này cũng giúp giá sàn của tên miền .lens luôn giữ giá, thậm chí là tăng giá trị trong thời gian qua.

Thống kê nguồn cung tên miền Lens

Tổng số Profile được ghi nhận là:

• 19/5/2022: 7,288.
• 23/5/2022: 9,273.
• 25/5/2022: 10,002.
• 4/8/2022: 50,000.
• 11/11/2022: 100,000.
• 5/12/2022: 105,557.

Tính từ ngày tên miền đầu tiên được mint 19/5/2022 đến ngày 5/12/2022 là 200 ngày, tổng số tên miền được mint là 105,000 => Vị chi mỗi ngày 528 tên miền lens được mint.

Lịch sử giá tên miền Lens

Hiện tại không có trang nào thống kê lịch sử giá tên miền lens. Tuy nhiên, trước khi viết bài này, tác giả đã quan sát và theo dõi giá Lens trong hơn 1 tháng cũng như lấy thông tin từ lịch sử mua bán trên OpenSea để thống kê được biểu đồ giá như sau (dựa trên 60 tên miền bất kỳ có lịch sử mua bán).

Dưới đây là giá sàn của tên miền lens ở nhiều mốc thời gian:

• Đầu tháng 7/2022: $18/tên miền
• Tháng 9/2022: $5-10/tên miền
• Đầu tháng 10/2022: $8-10/tên miền
• Đầu tháng 11/2022: $40/tên miền
• 10/11/2022 (FTX phá sản): $30-35/tên miền
• Đầu tháng 12/2022 (Hiện tại): $50/tên miền

Các chỉ số khác

Ngoài sự khác biệt về giá sàn, ENS và Lens còn có sự khác biệt về

• Listed (Tỉ lệ đăng bán): Chỉ số của Lens Protocol chỉ có 5% so với 12% của ENS, điều này thể hiện tỉ lệ holder muốn bán Lens khá ít, họ muốn nắm giữ lens để hold hoặc tham gia các dApp nhiều hơn. 
• Owners & Unique owners (Số ví sở hữu & số ví sở hữu độc lập): Mặc dù con số này không thể hiện tên miền Lens được nắm giữ bởi 1 nhóm (săn airdrop) hay nhiều cá nhân (vì 1 người có thể sở hữu nhiều ví). Nhưng tỉ lệ Unique Owners cách biệt cũng cho thấy đối với lens holder, họ có xu hướng chia tên miền ra nhiều ví độc lập để sử dụng chúng nhiều hơn là mua đầu cơ như ENS.

Note: Đây là dữ liệu thống kê trên OpenSea - sàn có thanh khoản cao nhất với 2 dự án này. Đối với các NFT Collection được list nhiều ở sàn khác, chỉ số của Opensea sẽ không có tính chính xác.

Nhận xét:

• Đội ngũ Lens Protocol rất biết cách kiểm soát nguồn cung của tên miền. Chính vì điều này tạo ra độ khan hiếm cho tên miền cũng như giúp cho giá sàn của tên miền tăng trưởng trong thời gian qua.
• Ngay cả lúc thị trường bất ổn nhất (FTX phá sản) giá sàn của tên miền chỉ giảm trong thời gian ngắn và ngay lập tức quay lại giá ổn định ở mức giá sàn $40 trong 1 tháng. Điều này cho thấy nhu cầu của người dùng với tên miền.
• Mặc dù trung bình mỗi ngày có hơn 500 tên miền được mint mới nhưng con số này không tạo áp lực bán lên giá. Điều này đồng nghĩa tên miền đó được hold ở giá này, holder kì vọng giá lens có thể bán ở giá cao hơn hoặc đơn giản là họ sẽ sử dụng và không muốn bán.
• Các chỉ số khác trên NFT Marketplace đã thể hiện tên miền lens được hold để sử dụng nhiều hơn là hold để đầu cơ mua bán (Nếu chỉ đầu cơ mua bán, họ không cần phải chuyển Lens sang nhiều ví).

Tác động khi Lens ra mắt token & cho mint tên miền mới (Rủi ro và cơ hội)

Để có thể tham gia vào các dự án trong hệ sinh thái Lens như Lenster và Lenstube, người dùng cần sở hữu tên miền .lens để login. Hiện tại, đa số người dùng đã không còn cơ hội claim tên miền .lens miễn phí. 

Chính vì thế rủi ro lớn nhất chính là trường hợp tên miền .lens bị giảm giá trị sau khi chúng ta mua ở Opensea (Giá trung bình là $50/tên miền, ghi nhận ngày 4/12/2022). Trường hợp .lens bị giảm giá trị:

• Lens Protocol ngừng phát triển dự án, bị FUD, bị hack.
• Lens Protocol phát triển sai hướng, không thu hút developer tạo giá trị cho hệ sinh thái.
• Lens Protocol mở cửa cho phép mint tên miền mới.

Trong 3 trường hợp trên, trường hợp cuối cùng là khả thi nhất vì Lens Protocol không thể mãi giữ số lượng tên miền này mà phải mở cửa cho mint tên miền mới thì mới có thể thu hút thêm user phát triển. 

Điều này có thể tác động xấu đến giá .lens nhưng theo góc nhìn cá nhân, họ sẽ có giải pháp để giữ giá cho những ai đã hold tên miền cũ trước đây. Nếu mình là phát triển dự án, Lens Protocol sẽ giải quyết vấn đề này như sau:

• Giả sử X là ngày Lens Protocol ra mắt token LENS & cho phép mint tên miền mới.
• Lens protocol sẽ airdrop LENS cho những tên miền .lens cũ được mint trước ngày X (những ai tin tưởng và nắm giữ tên miền sẽ được airdrop, không airdrop cho những ai đã bán).
• Những ai mint sau ngày X sẽ không nhận được airdrop nhưng bù lại họ được chọn tên miền đúng sở thích hơn (so với hiện tại chỉ có thể mua tên miền cũ ở OpenSea).
• Ngoài ra, đối với tên miền mới sau này sẽ tính phí tương tự Ethereum Name Service hay SpaceID để tạo ra doanh thu cho Lens Protocol.

=> Điều này giúp những holder của tên miền cũ không bán tên miền của họ khi tin tức cho mint tên miền mới được công bố. Lợi ích của chiến lược trên:

• Tri ân cho những ai đã đồng hành từ ban đầu.
• Thu hút thêm người dùng mới.
• Giúp giữ giá trị cho các tên miền cũ.

Ước lượng vốn hóa giá Lens Protocol

Hiện tại Lens Protocol chưa ra mắt token nên Lens chưa có vốn hóa. Tuy nhiên, chúng ta có thể sử dụng phương pháp định giá theo bội số để ước lượng vốn hóa của Lens Protocol.

Bảng so sánh giá token so với giá trị vốn hóa NFT

Phía trên là tất cả dự án vừa phát hành token và phát hành NFT. Theo định nghĩa của trang NFTGo về vốn hóa của NFT, họ tính bằng cách lấy giá của NFT đó nhân với giá trị mua bán cuối cùng của chúng, số NFT còn lại không được sẽ được nhân với giá sàn.

Đối với Lens Protocol, bài research không tìm ra vốn hóa NFT của Lens vì Opensea không có thống kê chung về lịch sử mua bán của Lens, NFTGo cũng chưa thống kê. Kết luận: Không thể đưa ra đánh giá với bảng so sánh vốn hóa NFT.

Bảng so sánh vốn hóa các dự án mạng xã hội

Với bảng so sánh các mạng xã hội, Lens Protocol có mô hình, quy mô gần giống nhất với Mask Network và Decentralized Social (DESO). Giữa Mask Network và DESO, mình đánh giá cao DESO hơn về quy mô, độ đa dạng, độ cải tiến của sản phẩm. Tuy nhiên DESO có vốn hóa thấp hơn Mask Network khá nhiều, thậm chí thấp hơn số vốn họ huy động được trong tháng 9/2021 là 200 triệu USD từ a16z, Sequoia, Coinbase Ventures,...

Theo góc nhìn cá nhân, lý do MASK đạt vốn hóa cao như vậy vì MASK được list Binance, DESO thì chưa. Ngoài ra, vào ngày 2/11/2022, Binance cũng ra mắt chỉ số BlueBiard bao gồm BNB, DOGE và MASK, FTX cũng ngay lập tức list MASK vào hôm đó. Tổng quan lại có nhiều lý do khiến MASK vẫn giữ được mức vốn hóa tốt cho dù thị trường Downtrend mạnh.

Tổng kết lại, mình kì vọng vốn hóa của Lens Protocol ở mức từ 80 triệu USD cho đến 300 triệu USD vì:

• Lens Protocol thu hút cộng đồng mạnh hơn, sản phẩm tốt hơn Mask Network.
• Lens Protocol có khả năng phát triển hệ sinh thái sản phẩm cao hơn Ethereum Name Service (dù sức ảnh hưởng hiện tại thấp hơn ENS).
• Lens Protocol có backer là Stani và Aave - dự án có mức độ uy tín cao để liên kết đối tác, biết cách phát triển sản phẩm.
• Lens Protocol có lợi thế khi chưa ra mắt token (downtrend ít tác động đến giá token).

Phân tích chiến lược phát triển của Lens Protocol

Điểm yếu & Hạn chế của Lens Protocol

• Chưa phát triển nhánh Mobile (Thị phần lượng truy cập mobile đã tăng từ 8% vào 2012 đến hơn 55% vào 2022)
• Vẫn còn thiếu nhiều tính năng vì họ không tự xây dựng tính năng đó mà để cho các dự án bên thứ 3 xây dựng => Chậm tiến độ phát triển chung, các tính năng mới chưa chắc được đồng bộ.
• Thị trường cạnh tranh khốc liệt, nhiều đối thủ nặng ký (Phân tích sâu hơn phía dưới).

Tiềm năng doanh thu của Lens Protocol

Vì mô hình của Lens Protocol kết hợp từ rất nhiều mô hình khác nhau, vì thế họ cũng có thể tạo ra doanh thu từ nhiều hoạt động khác nhau. Dưới đây là các ý tưởng để Lens Protocol tạo ra doanh thu. 

Phí đăng ký tên miền & phí duy trì tên miền

Tương tự như Ethereum Name Service, kể từ khi thành lập, doanh thu của họ đã đạt đến con số 80 triệu đô (Theo Tokenterminal và Dune). Doanh thu của họ đến từ phí đăng ký tên miền mới và phí duy trì tên miền, tuy vào mức độ đẹp & hiếm mà giá trị của tên miền sẽ khác nhau.

Đối với mảng tên miền, thử thách lớn nhất chính là mở rộng quy mô chấp nhận sử dụng tên miền. Đối với Ethereum Name Service, họ đã thành công trong việc này khi liên kết với nhiều đối tác chấp nhận như Metamask,...

Trên hệ Polygon, Lens Protocol có đổi thủ lớn là Unstoppable Domains, họ vừa gọi vốn 65 triệu USD (định giá 1 tỷ USD). Unstoppable Domains cũng là tác giả của nhiều đuôi tên miền mới và họ cũng có số lượng đối tác đa dạng không kém.

Creator Fee

Creator Fee hay còn được gọi là Royalty Fee là tiền phí bản quyền mà người bán phải trả cho bên phát hành tức là Lens Protocol. Đây là loại phí gây tranh cãi trong thời gian khá nhiều vì Opensea thì có cơ chế để thu phí nhưng Sudoswap - AMM dành cho NFT thì lại không thu.

Đa số NFT Marketplace đang chọn giải pháp cho bên sở hữu bản quyền tự tùy chỉnh mức phí Royalty, đây là mức phí cần thiết để dự án NFT có thể duy trì hoạt động. Với Total Trading Volume là 566 ETH, nếu như Creator Fee là 2.5%, Lens sẽ thu về 14.15 ETH (~$18,000).

Tuy nhiên, các bộ sưu tập tên miền khác như Ethereum Name Service hay SpaceID đều không thu Creator fee. Vì vậy, nếu Lens thu thêm phí sẽ khiến họ mất lợi thế cạnh tranh.

Platform fee

Platform fee sẽ là mảng tiềm năng nhất nhưng cũng sẽ phức tạp đối với mô hình của Lens Protocol vì họ không phải là một dự án mà là hệ sinh thái nhiều dự án nên mô hình chia sẻ phí sẽ có sự cạnh tranh giữa Lens và các dự án trên hệ như Lenster, Lenstube… 

Nếu cả 2 phía đều “tận thu” đối với người dùng thì không ai muốn sử dụng nữa, nếu phí không chia đều thì dự án sẽ mất động lực phát triển trên Lens. Tuy nhiên, so với các dự án Web2 thì dự án Web3 đang thu mức phí thấp hơn khá nhiều. Dưới đây là bảng so sánh của quỹ a16z.

Đối với Lens Protocol họ có thể thu phí thông qua rất nhiều hoạt động. Tuy nhiên, mô hình của Lens vẫn còn khá mới nên bài research chưa thể phân tích hướng đi phù hợp nhất mà chỉ có thể đề cập đến các hướng đi khả quan. Ví dụ:

• Twitter, Telegram, Discord: Trả phí để sử dụng các tính năng đặc biệt và tuỳ chỉnh cá nhân hơn so với người dùng thông thường.
• Amazon, Shopee: Thu phí qua doanh số của shop. Tương tự như vậy Lens Protocol có thể phát triển E-commerce platform hoặc NFT Marketplace riêng cho hệ sinh thái.
• Kickstarter, Indiegogo: Thu phí dựa trên số vốn dự án huy động được. Nếu hệ sinh thái Lens có dự án tương tự Gitcoin để donate tiền cho dự án, Lens có thể nhận một phần phí.

Ngoài ra, Lens Protocol không giới hạn các tính năng họ phát triển trong DeFi mà còn mở rộng các hoạt động với Social. Khi đã có cộng đồng nhất định, doanh thu họ nhận được có thể sẽ đến từ các thương hiệu, công ty chứ không nhất thiết phải đến từ người dùng.

Tạo ra được nhiều doanh thu là tốt, nhưng quá “tận thu” thì sẽ phản tác dụng, chẳng người dùng nào muốn chi ra quá nhiều nếu giá trị họ nhận lại không có. Vì vậy, họ nên triển khai việc thu phí theo từng giai đoạn khác nhau:

• Giai đoạn đầu: Nên tập trung phát triển cơ sở hạ tầng, thu hút người dùng mới.
• Giai đoạn tăng trưởng: Tập trung vào việc phát triển chất lượng nội dung, ra mắt các tính năng để giữ chữ người dùng.
• Giai đoạn thống trị/trưởng thành: Bắt đầu tính đến việc Monetize thông qua nhiều dịch vụ, người dùng cũng sẵn sàng hơn để trả phí vì những giá trị họ nhận lại được.

Thử thách của Lens Protocol

Mặc dù Lens Protocol cơ bản là muốn phát triển một cơ sở hạ tầng mạng xã hội tốt nhất cho người dùng, người sáng tạo nội dung và người phát triển sản phẩm trên đó. Tuy nhiên, thị trường thực tế loại khốc liệt hơn rất nhiều.

Truyền thông & Mạng xã hội vốn dĩ là lĩnh vực nhạy cảm bởi vì chúng có thể bị sử dụng để “dắt mũi dư luận” nếu như sử dụng không đúng cách. Và cũng vì lý do đó, các “ông lớn” trong thị trường đều phải nắm một chân kiềng truyền thông. Ví dụ:

• Elon Musk chấp nhận mua Twitter trị giá 44 tỷ USD cho dù tình hình kinh doanh giảm sút.
• CZ cho Elon Musk vay 500 triệu USD mua Twitter, Binance đầu tư 200 triệu USD vào Forbes.
• Digital Currency Group - công ty mẹ của Genesis, Grayscale,... sở hữu CoinDesk.
• The Block - Trang tin tức Crypto nhận được sự đầu tư của Pantera, BlockTower, Fenbushi,...

Truyền thông cũng là mảng sẽ đụng đến chính trị và luật pháp. Ví dụ như Donald Trump từng là tổng thống với quyền lực cao tại Mỹ nhưng khi quyền lực rời khỏi tay, ngay lập tức tài khoản Twitter của ông đã bị khóa khiến ông không thể tự do phát ngôn như trước nữa.

Ngoài các vấn đề về thế lực lớn trong thị trường, Lens Protocol cũng phải thiết lập chính sách cân bằng quyền lợi cho người dùng trong Web3 nhưng vẫn giữ được sự thân thiện và an toàn cho người dùng. Ví dụ:

• Đảm bảo tính chính xác của nội dung (Tránh lừa đảo, scammer,...)
• Đảm bảo tính an toàn của nội dung (Tránh các nội dung kích động, phạm pháp,...)
• Đảm bảo tính thân thiện của nội dung (Phù hợp với đa số nhóm tuổi)

Đây sẽ là thử thách khó vì ranh giới giữa Tự do ngôn luận và Phát ngôn bừa bãi là rất mỏng manh. Nếu không thể đặt ra những nguyên tắc cơ bản để đảm bảo cho giá trị của nội dung, tự do ngôn luận có thể tạo ra khủng hoảng truyền thông và nhiễu loạn thông tin. Và đây cũng là điều mà Lens Protocol còn thiếu sót.

Đôi nét về thị trường Web3 Social

Các dự án Web3 tương tự

Web3 Social là mảng nhận được sự quan tâm trong thị trường. Hiện tại cũng có khá nhiều dự án hoạt động trong mảng này.

• Mạng xã hội dành cho âm nhạc: Audius, Sound.xyz,…
• Mạng xã hội dành cho bài viết: Mirror, Paragraph,...
• Diễn đàn (Forum) như Reddit: Steemit,...
• Mạng xã hội hẹn hò như Tinder: Niche,...
• Mạng xã hội cho video như Youtube: CosTV, Lenstube,...
• Mạng xã hội cho chủ đề ngắn như Twitter: Mask Network, Lenster, DESO, Diamond (DESO), Entre (DESO), Myriad (Octopus Network),...
• Ứng dụng meeting như Zoom: Huddle01,...

Tuy nhiên, đó là các dự án Application, còn Lens Protocol là dự án Infrastructure (Cơ sở hạ tầng) cho các Application đó. Còn dự án có mô hình giống nhất với Lens Protocol là DESO và Farcaster. 

DESO và Farcaster cũng không triển khai các application, thay vào đó họ tạo “sân chơi” cho nhiều developer phát triển bên trên chúng. Xét về mức độ phát triển, quy mô, cộng đồng,... DESO và Farcaster đang yếu thế hơn Lens Protocol nhiều.

DESO là dự án có mức độ hoàn thiện cao xét về quy mô hệ sinh thái. Đây cũng là đối thủ cạnh tranh nổi bật nhất của Lens Protocol. Tuy nhiên, Lens Protocol đang có lợi thế cạnh tranh tốt hơn vì:

• Chưa ra mắt token, tạo thêm sức hút từ người tham gia săn retroactive.
• Tạo ra thị trường mua bán tên miền nhộn nhịp trên OpenSea.
• Thừa hưởng sức ảnh hưởng từ Stani và Aave - cái tên hàng đầu của DeFi.
• DESO chưa phải là Web3 hoàn toàn, họ đang dự án Web2 kết hợp Web3.

Còn đối với các dự án Application phát triển Web3 Social được đề cập phía trên. Chúng ta không thể kì vọng Lens Protocol sẽ tự phát triển chúng mà sẽ kì vọng làm thế nào để Lens Protocol ươm mầm được những đội developer phát triển các mảng còn thiếu sót trên hệ sinh thái Lens.

Đổi thủ thực sự của Lens Protocol

Mặc dù các dự án Web3 đang phát triển rất nhanh và ra mắt với số lượng rất lớn nhưng đối thủ thực sự của Lens Protocol chính là những dự án Web2 như Facebook, Twitter, Tiktok,... Với sức hấp dẫn của thị trường Web3 các công ty mạng xã hội Web2 đã và đang nhắm đến Web3 nhiều hơn. Ví dụ:

• Meta - Công ty mẹ của Facebook, Instagram đã cho phép đăng ảnh NFT.
• Youtube - Cho phép viewers donate tiền trực tiếp cho content creators, tạo ra thị trường Content Creator Economy - đây vốn dĩ là tính năng thế mạnh của Web3 vì Web2 gặp các vấn đề về pháp lý.
• Google Cloud lập bộ phận phát triển Web3 (đã liên kết với Near).

Các công ty Web2 mới là đối thủ đáng gờm Lens vì họ có “vũ khí” đặc biệt. Vũ khí này không phải là tính năng quá đặc biệt, nó là những thứ rất đơn giản nhưng rất khó đạt được, đó là:

• Người dùng active
• Đối tác phát triển
• Nội dung & Tài nguyên
• Cơ sở hạ tầng 

Cơ sở hạ tầng ổn định, đủ vững chắc là yếu tố quan trọng, tuy nhiên, chúng không quan trọng bằng bằng 3 yếu tố trên. Ví dụ cụ thể có thể kể đến Google+ (mạng xã hội do Google phát triển), Google là công ty có cơ sở hạ tầng rất mạnh, tuy nhiên, xét về Network effect bao gồm người dùng active, nội dung giá trị thì họ không xây dựng được từ ban đầu, chính vì thế họ đã “chịu thua” Facebook.

Ánh xạ sang Lens Protocol, Lens gần như chưa có gì cả, “vũ khí” của Lens gần như rất yếu nếu so với các dự án Web2. Lens chỉ nổi bật cũng như có lợi thế trong không gian Web3. Vì vậy, để giải quyết bài toán này, Lens cần có những chiến lược thông minh hơn nhắm vào đối tác và những KOLs có sức ảnh hưởng để thu hút lượng người dùng ban đầu. Sau đó sẽ nhắm đến chiến lược giữ chân người dùng và thu hút thêm người dùng mới.

Kiếm tiền với Lens Protocol

Với Lens Protocol, người dùng sẽ có nhiều cơ hội để tìm kiểm lợi nhuận, dưới đây là một số cách.

Săn tên miền .lens

Đây là hình thức bạn sẽ đầu tư mua tên miền Lens với kì vọng giá tên miền sẽ tăng. Dựa vào lịch sử giá tên miền Lens ở phía trên, bạn có thể thấy giá tên miền đã liên tục tăng từ khoảng 5 USD đến 50 USD (hiện tại). 

Lý do khiến tên miền tăng giá:

• Số lượng tên miền mint ra có giới hạn, lượng cung tên miền mới ngay lập tức được thị trường “hấp thụ”
• Hệ sinh thái Lens tiếp tục mở rộng, mang lại giá trị cho Lens holder
• Lens Protocol chưa ra mắt token, holder và người mua kì vọng sẽ nhận token của Lens

Việc mua đầu cơ tên miền này cũng có rủi ro, nếu Lens mở cho phép mint tên miền hàng loạt thì sẽ khiến tên miền bị giảm giá trị, đồng nghĩa với những ai mua ở Opensea hiện tại sẽ lỗ. Tuy nhiên, mình đánh giá rủi ro này khá thấp vì:

• Holder của tên miền có thể săn Retroactive với Lens Protocol và dự án trong hệ sinh thái.
• Lens Protocol có thể reward cho những tên miền cũ, giúp tên miền cũ giữ giá trị.
• Người mua có thể giảm rủi ro tên miền giảm giá bằng cách chọn tên miền đẹp.

Dưới đây là một số lưu ý để bạn có thể kiếm lợi nhuận từ việc mua bán tên miền:

• Tên miền càng ngắn càng tốt (nhưng không nên mua tên miền có 5 số liên tiếp vì nguồn cung quá lớn, trừ khi số đẹp).

• Tên miền nên có ý nghĩa, tên đại diện cho thuật ngữ, thương hiệu,... (Cẩn thận nhầm lẩn, ví dụ tên miền dưới đây bị sai chính tả thương hiệu Digital Currency Group nhưng lại đặt giá đến 750 USD).

• Không nên chọn tên miền rẻ nhất vì sẽ khó bán lại, thanh khoản thấp. Đối với các tên miền đẹp, giá của chúng sẽ thường cao hơn 5-10% so với giá sàn. Tuy nhiên, chúng sẽ giữ giá trị tốt hơn. Hình dưới là ví dụ các tên miền giá rẻ nhưng khó mua bán.

• Dưới đây là một số tên miền đẹp, dễ nhớ các bạn nên tham khảo (Lưu ý: Đây không phải là lời khuyên đầu tư). Thực tế là kể từ khi bắt đầu viết research về Lens Protocol, mình đã Add to cart nhiều tên miền Lens vào giỏ hàng ở Opensea. Đối với tên miền đã được người khác mua, giá trị sẽ quay về 0 ETH do người mua mới không đặt giá bán.

Săn Retroactive của Lens Protocol và các dự án trên hệ sinh thái

Hiện tại Lens Protocol chưa có token, các dự án trên hệ Lens đa số cũng chưa có token. Chính vì thế đây sẽ là cơ hội để các bạn săn Retroactive của nhiều dự án cùng lúc. Phía trên, bài research đã đề cập đến 5 dự án nổi bật nhất bao gồm: Lenster, Lenstube, Phaver, ORB, Lensport. Ngoài ra bạn còn có thể tham khảo thêm tại đây.

Để săn Retroactive trên các dự án trên bạn cần có tên miền Lens được mua trên OpenSea (Sẵn săn retroactive với Opensea). Sau đó hãy sử dụng như người dùng thật của các dự án phía trên:

• Lenster: Đăng post, tương tác với post khác, follow, nhắn tin, tạo profile,...
• Lenstube: Tương tác với video, đăng video,...
• ORB & Phaver: Tải app trên điện thoại, tìm mã giới thiệu qua bạn bè, sử dụng tương tự như Lenster,...

Tương tự như vậy với các dự án khác trong hệ sinh thái.

Phần này mình sẽ không đề cập quá sâu vì các tính năng của ứng dụng này rất dễ thao tác, tương tự như Twitter. Sự khác biệt là cùng với 1 tên miền Lens, bạn sẽ tạo giá trị cho chúng bằng cách nào để mang lại lợi nhuận cao nhất (Phần tiếp theo). 

Tạo giá trị cho tên miền .lens

Đây chính là điểm nổi bật nhất khi tìm kiếm lợi nhuận với Lens Protocol. Nếu như đối với các dự án DeFi khác, bạn cần phải swap token, cung cấp thanh khoản, bridge token qua lại giữa các chain, thế chấp và cho vay,... Đây đều là các hoạt động mang tính lặp đi lặp lại và không mang lại giá trị lâu dài.

Còn đối với Lens Protocol, bạn có thể nâng cao giá trị của tên miền bằng cách xây dựng giá trị xoay quanh chúng. Hướng đi này sẽ phù hợp với các bạn sáng tạo nội dung (Content Creator) đang hoạt động trên Twitter, Tiktok, Instagram, Facebook,... Một khi có sức ảnh hưởng, có cộng đồng, bạn có thể kiếm được giá trị từ chúng.

Hiện tại, mỗi tên miền Lens với 0 follower (Lenster) có giá sàn là 50 USD nhưng nếu bạn có thể thu hút 1,000 followers hay 10,000 followers. Giá trị của mỗi tên miền Lens sẽ được nâng cao hơn nhiều.

Số lượng người dùng của Twitter rơi vào khoảng 300 triệu người dùng, con số này lớn hơn nhiều so với Lens là 105,000 profiles - mạng xã hội gần như chưa ai biết đến. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để bạn xây dựng những nội dung chất lượng với độ cạnh tranh thấp hơn.

Bảng xếp hạng Lens followers tại đây.

Ngoài ra, bạn có thể làm thêm các nhiệm vụ xoay quay Lens Protocol với bài viết bên dưới.

Xem thêm Hướng dẫn săn airdrop với Lens Protocol.